Nou spel jy “boek” met ’n
As e-boeklesers twintig jaar gelede al alledaags was, sou daar sekerlik ’n grappie die ronde gedoen het van die omie wat ’n nuwe Kindle koop elke keer as hy ’n nuwe boek aanskaf, sodat daar later honderde van dié toestelle op sy boekrak staan, elk met ’n handgeskrewe etiket op die rugkant met die titel!
1Maar e-lesers was nié twintig jaar gelede al alledaags nie, en vandag se ouer geslag het heelwat ingehaal op hulle kinders en kleinkinders se kennis van die digitale era – spesifiek van elektroniese weergawes van die gedrukte boek. Nee, die wonder van ’n keurig versorgde boek van regte ink en papier sal nie verdwyn nie. Iewers op ’n rak – dalk by my ma – is ’n eksemplaar van Die ruiter in die nag deur Mikro, die eerste “regte” boek wat ek deurgelees het. Dit was ’n bruingeel hardeband, met ’n rooi en swart stofomslag waarop die silhoeët van ’n perd en ’n ruiter op ’n hoogtetjie te sien was; die ruiter met ’n hoed op sy kop en sy hand voor sy oë om die sonlig weg te keer terwyl hy die laagte in tuur. Of Ruiter in die nag as ’n e-boek iewers te koop is, weet ek nie – en ek stel ook nie belang nie. Die waarheid is egter dat die boekebedryf nie net uit nostalgie en tweedehandse sagtebandboeke ’n bestaan kan maak nie.
2Daar ís hoop, sê bedryfsleiers soos Jim Hilt, visepresident vir e-boeke by die Amerikaanse boekereus Barnes & Noble. Waar die fokus in 2011 op die e-leser as toestel was, is dit vanjaar op dít wat op daardie toestelle geléés kan word, sê Hilt. E-lesers, het hy in Januarie by die Digital Book World-konferensie in New York gesê, is net ’n toegangspunt om verbruikers te help om te doen wat hulle reeds doen, naamlik om goeie boeke te lees en nuwe inhoud te ontdek. “Om die snuffel-ervaring wat jy in ’n boekwinkel kan kry op ’n seweduimskerm te sit, dít is nou die uitdaging van ons bedryf.”
3Nog goeie nuus is dat lesers honger is vir nuwe boeke en dat hulle dit duidelik geniet om dit op hulle e-lesers te lees. Amazon, wie se Kindle een van die voorlopers in die mark is, het byvoorbeeld in die tweede kwartaal van 2010 vir die eerste keer meer e-boeke as hardeband-eksemplare verkoop; en ses maande later is ook die sagtebandweergawe verbygesteek. Een van die redes vir dié tendens is dat die e-leser ontwikkel het van iets waarop jy vir die snaaksigheid ’n boek kon probeer lees tot iets wat ’n gedrukte boek in baie opsigte klop: makliker, gerieflik en (gewoonlik) goedkoper.
4Die gewildheid van toestelle soos Apple se iPad, wat ook as ’n e-leser ingespan kan word, help ook: Wêreldwyd is sedert April 2010 al meer as 55 miljoen iPads verkoop. Suid-Afrikaanse verkoopsyfers is nie beskikbaar nie, maar dit kan tot 100 000 wees. As elkeen van dié iPad-eienaars net een plaaslike e-boek per jaar koop, kan dit ’n skaflike hupstoot wees vir ons uitgewersbedryf.
5’n E-leser is minder veelsydig as die tabletrekenaar (soos die iPad), maar hulle is gewoonlik die beste manier om ’n e-boek te lees. Duurder e-lesers soos Amazon se Kindle Fire laat die grens tussen e-lesers en tabletrekenaars vervaag.
6’n Basiese e-leser (’n toestel wat byna nét vir die lees van langer stukke teks – soos ’n roman – gebruik kan word) kos sowat R900 en sluit ’n boekkoopbewys van R160 in. Dis waarskynlik heel bekostigbaar vir die tipiese boekkoper, maar waarom is die e-boeke self nog so duur in Suid-Afrika?
7Die verklaring hiervoor het baie te doen met die koste van teksredigering en bemarking, wat grootliks dieselfde bly. Tog maak dít die deur wawyd oop vir skrywers om sélf hulle boeke uit te gee. Toegegee, heelwat daarvan gaan onleesbare prul wees, maar sê nou net dit lewer elke nou en dan ’n juweel op? En sê nou net duisende skrywers kan skielik ’n bestaan maak omdat hulle ’n groter deel van die inkomste uit hulle eie boeke kry? Hoe lekker sal dít nie wees nie! Amper so lekker soos om ’n 73 jaar oue eksemplaar van Die ruiter in die nag op my boekrak te hê.
(Uit: Rapport, My Tyd. 18 Maart 2012)
’n Tydskrifartikel moet aan sekere vereistes en kenmerke voldoen. Lees die volgende inligting in Pitkos aandagtig deur en beantwoord dan die vrae.
Die skryf van tydskrifartikels
In tydskrifartikels kom die persoonlike voorkeure en afkeure, asook die spesifieke styl van die skrywer sterk na vore. Wanneer jy ’n tydskrifartikel skryf, moet jy op die volgende let:
Die opskrif moet aantreklik en interessant wees.
Die styl moet persoonlik wees en direk tot die leser spreek.
Die styl kan beskrywend en figuurlik wees en ’n beroep doen op lesers se verbeelding.
Name, plekke, tye, gebeure, standpunte en enige ander besonderhede behoort ingesluit te word.
Die artikel moet belangstelling wek en die leser boei.
Daar is geen vaste formaat vir tydskrifartikels nie.
Soeklees die tydskrifartikel vir die volgende inligting. Hiervolgens sal jy kan bepaal of die artikel aan die nodige vereistes voldoen of nie.
1. Trek die opskrif jou aandag? Is die lettertipe en lettergrootte interessant aangebied?
2. Waaruit kan jy aflei dat die skrywer se styl baie persoonlik is?
3. Gee die inligting ’n subjektiewe of objektiewe siening van die skrywer weer? Motiveer jou antwoord.
4. Hoe sal jy die styl van die skrywer verder omskryf? Is dit beskrywend, nugter, feitelik, direk? Motiveer jou antwoord met bewyse uit die artikel.
5. Gee die skrywer na jou mening genoeg feitelike inligting? Verduidelik hoekom jy so sê.
6. Het die artikel jou belangstelling geprikkel? Hoekom?/Hoekom nie?
Skryf ’n tydskrifartikel
Lees weer die vereistes en kenmerke van ’n tydskrifartikel deeglik deur. Skryf ’n artikel vir ’n tydskrif oor nuwe tegnologie wat gemaklik en funksioneel in skole gebruik kan word. Dink aan iPods, iPads, tablette, ensovoorts. Jou artikel moet 180 tot 200 woorde lank wees. Volg die stappe van die skryfproses:
Beplan ’n kopkaart. Gebruik die volgende idees en stel jou eie kopkaart saam:Watter boodskap/inligting wil jy oordra?Wat is die kerngedagtes?Watter bykomende inligting/feite/beskrywings is noodsaaklik?Lees weer wat die kenmerke van ’n goeie tydskrifartikel is.
Skryf jou eerste weergawe en lees dit krities.
Laat jou maat die eerste weergawe lees en redigeer.
Bestudeer jou maat se aanbevelings en besluit of dit meriete het of nie. Gebruik nou jou kennis en jou maat se opmerkings wat waarde toevoeg en skryf ’n finale produk.
Raadpleeg ’n woordeboek indien jy twyfel oor korrekte spelling. Moenie raai nie!
Onvoorbereide toespraak
Jou onderwyser gaan ’n paar onderwerpe vir jou gee, soos byvoorbeeld: E-boeke gaan die gewone skoolhandboek vervang. Jy moet jou mening lug oor die onderwerp. Let op die volgende vir jou mondelinge aanbieding van 2 tot 3 minute:
Gebruik
