frasering, oogkontak, liggaamshouding en gebare.
Gebruik doeltreffende woordeskat en taalstrukture.
Gebruik ’n effektiewe inleiding en slot.
Praat direk met die gehoor.
Bied ’n duidelike argument aan en hou dit vol deur verskillende gepaste bewyse te kies.
Gebruik gepaste aanspreekvorme en herhalings: Dames en here; Ek wil beklemtoon dat . . .
Gebruik gepaste woordkeuses, taalstrukture en -konvensies.
In hierdie aktiwiteit moet jy boodskappe en temas in visuele tekste identifiseer, interpreteer en evalueer. Ook moet jy let op die effek van visuele tegnieke soos ontwerp, komposisie en kleur, byskrifte en dialoog en die plasing in die voorgrond of agtergrond (posisie) van ’n illustrasie of skets en verduidelik hoe dit die boodskap ondersteun. Kyk na die volgende advertensies en beantwoord die vrae wat volg.
Advertensie 1
Lees- en kykbegrip
1. Wat word hier geadverteer? Wat is die doel van die advertensie?
2. Verduidelik die rol van die “spietkop” in hierdie advertensie.
a. Dink jy dit is gepas? Verduidelik.
b. Pas die wapen en stewels by die advertensie of is dit onnodig?
c. Is hier sprake van stereotipering? Verduidelik.
3. “Spietkop” is ’n voorbeeld van volksetimologie/’n leenwoord.
a. Aan watter taal is dit ontleen?
b. Gee ’n beter Afrikaanse woord daarvoor.
4. Sou ’n ander beeld, byvoorbeeld van ’n skaatsplankryer, dieselfde effek gehad het?
5. Wie is die teikengroep van die advertensie?
6. Waarom is die name van instansies soos ABSA, Beeld en kykNET onderaan die advertensie?
7. Watter opinie/argument word direk of indirek in die advertensie oorgedra?
8. Is die advertensie geslaagd? Verduidelik jou mening.
9. Watter visuele effek het die advertensie op jou? Sal ’n advertensie sonder visuele effekte dieselfde uitwerking hê?
Advertensie 2
Vrae
10. Wat word hier geadverteer? Wat is die doel van die advertensie?
11. Wat is die funksie van die verkleurmannetjie in die advertensie?
12. Waarom word Afrikaans ’n “reënboogtaal” genoem?
13. Hoe word die reënboogtaal visueel voorgestel?
14. Waarna kan die volstruise moontlik verwys? Dink aan die taalfeeste!
15. Van watter een van die twee advertensies hou jy die meeste? Waarom?
16. Dink jy die advertensies is geslaagd? Motiveer.
17. Watter rol speel visuele elemente in die advertensies?
Vergelyk advertensies
Kies enige twee advertensies uit tydskrifte of koerante wat dieselfde soort produk of diens adverteer.
Teken die tabel in jou werkboek oor en beantwoord die vrae ten opsigte van elke advertensie.
Ondersoek moontlike ooreenkomste en verskille tussen die advertensies.
Rapporteer jou bevindings aan die klas.
| Kriteria | Adv. 1 | Adv. 2 |
| Naam van die produk of diens: Wat word geadverteer? | ||
| Doel: Wat is die doel van die advertensie? | ||
| Boodskap: Watter boodskap oor die produk/diens kommunikeer die advertensie? | ||
| Teikengroep: Vir wie is die advertensie bedoel? | ||
| Waardes: Watter waardes en/of houdings word met die produk/diens geassosieer? | ||
| Taal: Is daar enige opvallende taalgebruik soos herhaling, idiomatiese taal, vergelyking, personifikasie, ensovoorts, in die advertensie? Skryf dit neer. | ||
| Visuele beelde: Wat is die doel van die visuele tekste in die advertensie? Help dit om die leser/kyker te oortuig om die produk te koop of die diens aan te skaf? | ||
| Eie mening: Dink jy die advertensie is geslaagd? Motiveer jou antwoord. |
Visuele elemente
Tegnieke wat gewoonlik gebruik word vir gedrukte teks met visuele elemente soos in koerante, tydskrifte, advertensies, nuusbriewe, brosjures, pamflette, boekomslae, CD- en DVD-boekies, ensovoorts, is opskrifte, byskrifte, grafika, diagramme, tabelle, prente, logo’s, letterstyle (groottes en plasing), wit spasie, spasiëring, illustrasies (voorgrond/agtergrond), kleur, formaat, rame, ensovoorts.
Kenmerke van ’n boekomslag
1. Kyk na en lees die omslag van ’n boek.
Dis belangrik dat jy ’n goeie begrip het van elke komponent van so ’n omslag. Bespreek die verskillende komponente van die geïllustreerde omslag.
2. Ontleed boekomslae
Vir hierdie opdrag gaan jy konsentreer op die kenmerke van ’n boekomslag. Doen die opdragte wat volg.
a. Kies ’n boek waarvan die buiteblad karakters/mense teen ’n bepaalde agtergrond uitbeeld. Dit kan ’n voorgeskrewe boek of enige ander literêre teks wees.
b. Elke leerder gaan sy/haar bevindings en kommentaar aan die klas voorlees.
c. Bestudeer die omslag van die boek waarop jy besluit het en gee gepaste response oor . . .
. . . die uitgewer se kolofonbladsy (imprint) . . .
Watter uitgewer gee hierdie boek uit?
Wie dink jy was verantwoordelik vir die omslagtipografie en bandontwerp?
Wat dink jy was die illustreerder se opdrag (brief) vir hierdie omslag?
. . . die titel .
