droogte rêrig knyp, is daar altyd groenvoer vir die vee.”
Die skielike grondpad is soos ’n voelbare verklaring dat die teerpad verby is, en daarmee alles wat bekend en gemaklik is. Die swart baan was immers ’n lint wat tussen haar en die Kaap span. Hulle ry ’n paar kilometer ver in ’n gang tussen veekampe deur, voordat die opstal uit die donkerte van die nag voor hulle opdoem.
Met die eerste oogopslag weet Janetta onvoorwaardelik dat Isidor heeltyd nonsens oor sy ouerlike woning gepraat het. Daar is g’n rousteen of kleipleistering, ook nie skoorsteen en rietdak nie, en sy voel op ’n manier teleurgesteld. Dis ’n groot, plat huis met ’n lang veranda waaroor die strale van die motorligte vee. Daar is donker bondels bome. Dit lyk of daar genoeg tuin is, maar onbeplan en nie kundig uitgelê of goed versorg nie.
Dit ontstel haar effens dat daar nêrens lig brand nie, of nie wat sy kan sien nie. Die huis lyk so verlate, laag op die grond, donker, byna hurkend. Hulle word immers verwag? ’n Oomblik lank word Janetta die prooi van ’n oervrees: gestel haar ma se vrese was gegrond? Dat hier g’n mense van Isidor woon nie, dat hy haar hierheen gebring het vir ’n gerieflike, uitgerekte liefdesavontuurtjie? Dis nie vergesog nie. Baie plase is ontvolk en beskik net oor ’n voorman. En hierdie landerye word glo juis verhuur.
“Dis so donker,” pols sy versigtig.
“Die krag gaan vir elke bagatel af,” is al wat hy sê.
Sy bly sit selfs nadat Isidor uitgeklim het. Hy loop om na haar kant toe om die deur oop te maak. Terselfdertyd gaan die voordeur oop, en met onsekere verligting sien Janetta ’n man met ’n sterk flitslig te voorskyn kom. Die lig is skerp, maar sy kan sien dat hy ’n kamerjas aanhet. Dit is darem ook al halftwaalf, herinner sy haar, en plaasmense gaan vroeër bed toe omdat hulle vroeër opstaan. Isidor se ma slaap seker al. Sy voel verleë oor die ongerief wat die mense aangedoen word, die ontwrigting van hulle roetine.
Die oomblik toe hulle uitklim, hoor sy ’n hond knorrend blaf. Sy sou nooit agterna presies weet in watter volgorde dinge gebeur het nie. Sy weet dat die man en Isidor reeds groetwoorde oor die kort afstand heen begin wissel het, gewoon en sonder ophef. Sy onthou dat sy met ’n krieweling van ongemak die donker dons van die man se borshare bo die V-hals van die kamerjas gesien het en dat hy ’n baard het, volmaak asof dit saam met die gelaatstrekke geskape is. ’n Kort, krullerige baard, vas teen die vel en tot by sy kiewe. Dis soveel as wat sy kon onthou.
Die hele res, alles wat eerste indrukke moes wees, vergaan in die hel wat losbars. Die hond wat hom tot dusver net laat hoor het, is met enkele hale by en bo-op Janetta. Sy is skoon onderstebo geloop en lê teen die grond met die sterk, trillende borskas wat sentimeters bo haar dein. Die honde-asem is in haar gesig, terwyl angswekkende knorgeluide haar eie stem in haar keel laat stol. Alles het so vinnig gebeur dat, die oomblik toe sy val, sy die eienaardige sensasie ondervind dat haar liggaam morsdood van skok is. Dan keer die lewe met speldeprikke terug na elke vesel.
Sy wil roep: “Help!” Sy wil bid of smeek, maar daar kom geen geluid uit haar keel nie. Dit voel na ’n ewigheid voor Isidor skerp roep: “Kaptein! Maar Otto, keer die bliksem!”
Die gromme word harder, dreigender. Spoeg drup op haar gesig. Die ligstraal van die flits swaar koersloos heen en weer.
“Magtag, Otto!” roep Isidor weer. Belaglik misplaas, dring dit juis nou tot Janetta deur dat hy sy pa woedend op die naam noem. Waarom gryp die man nie die dier weg nie? wonder sy in haar angs; besef dan dat geweld net teengeweld sal uitlok, en dat hier eerder ’n fyn spel van oorreding nodig is. Daarom bly sy roerloos lê terwyl Otto Eksteen eindelik paaiend praat: “Kaptein … kom nou, Kaptein.” Ongemerk beweeg hy nader, tot sy vingers paaiend om die halsband sluit. In die sekonde voor die spanning breek, besef sy: As hy met een woord die hond aanmoedig, is sy dood.
Maar waarom sou hy dit wou doen? Waarom is die oomblik so lank, so lank? Toe is die hond weg van haar, verstaan hy eindelik wat van hom verwag word en laat hy haar met rus. Dis ook nie meer nodig dat hy vasgehou word nie. Onmiddellik is daar twee paar arms om haar op te help. Of liewer drie arms, want Otto hou nog die flits vas. Sy ruik ’n vreemde tabak, en algeheel ’n sterk reuk van volwasse manlikheid, effens ru, so anders as Isidor se jeugdige versorgdheid.
Dis aan Isidor wat sy vashou nadat haar bloes en langbroek afgestof is. In ’n gebaar van streling en ondersoek tas hy oor haar agterkop om vas te stel of daar ’n knop of wond is. Sy het beslis bitter hard met die grond kennis gemaak. Met sy effens gekreukelde maar skoon sakdoek vee hy haar gesig af.
Die ergste skrik is verby, sodat Janetta dapper omdraai om behoorlik kennis te maak. Noudat sy die man reg in die oë kyk, is sy gesig verskonend, sterk en aantreklik in die sagte, kort krulbaard.
“My wêreld, juffrou, dat jy in so ’n fiasko hier aankom. Vergewe tog, Kaptein beskou homself as baas van die plaas.”
Sy dink aan Panda tuis, knik en glimlag bewerig terwyl Isidor haar nog met een arm om die middellyf vashou. “Is die krag al weer af?” vra hy geïrriteerd.
“Ja, jy weet mos, die een onderbreking op die ander. Mens weet ook nooit wanneer daar iewers onheil skuil nie.” Dit klink omineus, en Janetta ril opnuut.
Die onseker lig van ’n olielamp verskyn in die voordeur. Die vrou wat die ronde glasbol tussen haar hande vashou, lyk soos ’n soort madonna. Die lig lê sag oor haar gesig en oor haar gladde donkerige hare wat in ’n nagstring agter haar rug afhang. Dit lyk of sy uit was gevorm is, so onbewoë is haar gelaatstrekke. Haar boesem is vol en stewig onder die lyne van die kantjapon.
“Is hulle hier, Otto?” vra sy, en dan: “Wat het met die hond aangegaan?” Sy wag nie op antwoorde nie. Toe sy vir Isidor soen, druk sy vlugtig sy kop teen haar vas. Met die fyn waarneming van een vrou teenoor ’n ander, merk Janetta hoe die selfbeheersing op die mooi gesig oomblikke lank krummel. Dis haar seun wat sy soen, dink Janetta met ’n bewoënheid wat dalk ’n nadraai van die skok kan wees.
“En is dit nou Janetta?” vra die vrou die onnodige vraag.
“Ja, maar nie ‘Dj’ nie, net ‘J’ soos in jenewer,” help Isidor.
“Of soos in jinne, maar sy’s mooi,” voeg Otto toe. “Net jammer jy kom hier aan in duisternis en met Kaptein se dinge.”
Die hond se dinge … wat ’n ligte afmaak van ’n potensieel dodelike aanval. Om alles te kroon, voeg Otto by: “Jy moes ook gedink het voor jy ’n fyn stadsnooi hier na die boendoe gebring het, Isidor.”
Wat ’n power verwelkoming, dink Janetta verwese. Oor die episode met die hond word geen verdere woord gepraat nie. Sy is maar bly dat sy verdere ophef gespaar bly.
Die een helfte van die tafel in die eetkamer is vir twee persone gedek, met ’n teenet bo-oor. Die olielamp staan nou in die middel van die tafel. “Die kos was darem in die lou-oond tot die krag afgegaan het,” sê Helena lusteloos en tog begaan dat die kos goed genoeg moet wees.
Dit voel vir Janetta asof sy haar eetlus vir ewig weggeskrik het. As sy maar ’n bietjie suikerwater kan vra. Isidor of sy pa behoort daaraan te dink, maar mans is seker nie so bedagsaam nie. Of liewer, nie alle mans nie. As dit haar pa was, sou hy … Gedagtig aan die fopspeen, knyp sy die gedagte net daar dood. Sy word deur Isidor begelei om die badkamer te besoek, en daarna sit sy beleef aan vir die lou hoender en rys, saam met tamatieslaai. Sy gooi ongemerk twee teelepels suiker in haar tee.
“Môre sal ek ’n lekker ete maak,” beloof die mooi vrou met die mat gesig. “Ek was nie seker hoe laat julle kom, en of julle al geëet het nie. Gewoonlik peusel Isidor so op die pad …” Sy spreek niemand in die
