die invloed van psigologiese trauma bevestig. Uit die 64 veterane wat aan die meningsopname deelgeneem het, het net agt fisieke behandeling gekry en twaalf het vir sielkundige behandeling gegaan. Van die groep het vyftien aangedui dat hulle geen angs of stres ervaar het nie en elf het aanvanklik stres ervaar, maar 25 (amper die helfte van die groep) ervaar dit steeds.12
Die Britse sielkundige, Charles Myers, het hierdie simptome van psigologiese trauma aanvanklik net aan die aanhoudende blootstelling van bomontploffings toegeskryf en dit die benaming “shell shock” gegee. Dit het egter duidelik geword dat hierdie simptome ook by persone voorgekom het wat nie aan fisieke geweld blootgestel was nie. Aanvanklik is daar egter neergekyk op enige soldaat wat hierdie simptome getoon het. Hulle is as lafaards beskou, met skokterapie behandel en selfs gestraf.13
Toe ek van hierdie aanvanklike persepsie oor psigiese trauma lees, het dit my laat terugdink aan my eerste blootstelling aan psigiese trauma tydens my diensplig. Tydens ons opleiding was ons baie ontevrede toe ’n aand voor die televisie kortgeknip is om na ’n makker, wat vroeër probeer selfmoord pleeg het en nou weggeraak het, te soek. Ons hele kompanie het oral in die basis na hom gesoek en hom uiteindelik gekry waar hy tussen asblikke weggekruip het. Ek het dadelik saam met die ander gestem dat hy maar net lafhartig was, nie meer vir die strawwe opleiding kans gesien het nie en ’n maklike uitweg probeer soek het. Nou wonder ek of my en my makkers se oordeel nie baie kras was nie.
WHR Rivers, professor in neurofisiologie, sielkunde en antropologie en ook ’n praktiserende dokter, was die eerste om ’n deurbraak met sy positiewe benadering tot psigologiese trauma te maak. Siegfried Sassoon, ’n bekende digter wat homself onderskei het as ’n baie dapper soldaat, het simptome van psigologiese trauma getoon en een van Rivers se pasiënte geword. Hy was aanvanklik ná sy traumatiese ervaring ’n aktivis, maar Rivers se behandeling was só suksesvol dat Sassoon weer in die oorlog betrokke geraak het. Hy het Rivers bedank omdat hy hom met waardigheid en respek behandel het en hom veilig laat voel en toegelaat het om oor sy ervarings te praat en te skryf.14
Hierdie benadering van Rivers was die eerste aanduiding van die benadering wat ek voorstaan: Getraumatiseerde mense moet met waardigheid en respek behandel word ten spyte van die trauma wat hulle ervaar het. Daar behoort ook ’n veilige omgewing vir hulle geskep te word waar hulle die vrymoedigheid kan hê om oor hulle ervaring te praat en te skryf. Hulle behoort ook die geleentheid te kry om emosie in kunsvorme uit te druk en te verwerk as hulle dit so verkies.
Die hantering van psigologiese trauma tydens die Tweede Wêreldoorlog
Rivers het bewys dat selfs dapper manne deur vrees oorweldig kan word en dat die beste motivering om hierdie vrees te oorkom iets was wat sterker was as patriotisme, abstrakte beginsels of haat vir die vyand. Sassoon se motivering om weer in gevegte betrokke te raak, was sy emosionele band met sy medesoldate. Rivers se bevinding is met verdere navorsing tydens die Tweede Wêreldoorlog onderskryf en bevestig. Aan die einde van die oorlog het twee Amerikaanse psigiaters, JW Appel en GW Beebe, verklaar dat blootstelling aan oorlog wat tussen 200 tot 240 dae duur, selfs die sterkste en dapperste soldaat kan breek en dat psigologiese verwonding, net soos wonde deur gewere of skrapnel, onafwendbaar is.15
Amerikaanse psigiaters het verdere navorsing gedoen om die faktore te identifiseer wat soldate teen ineenstorting kan beskerm of wat hulle kan help om vinnig te herstel. Abram Kardiner en Herbert Spiegel het ná intensiewe navorsing verklaar dat ’n soldaat se beste beskerming teen trauma ’n baie goeie verhouding met sy gevegseenheid en sy leier is. Ander psigiaters het ook daarop gewys dat die aanhoudende blootstelling aan gevaar baie sterk emosionele bande tussen die groep en hulle leier tot gevolg het en verklaar dat die sterkste teenvoeter vir psigologiese ineenstorting die moraal en leierskap van die klein gevegseenhede is.16
Tydens ’n meningsopname deur 61 Meg veteraanorganisasie is die invloed van makkers en die leiers in gevalle van trauma bevestig. Uit die 64 veterane wat aan die meningsopname deelgeneem het, het 30 vriendskappe gesmee wat hulle tot vandag toe het. Die oorgrote meerderheid is steeds baie positief oor hulle eenheid en die leierskap.17
Om die ondersteuning van ander soldate te verseker, is getraumatiseerde soldate vinnig behandel om te verseker dat hulle so gou moontlik weer terug in die geveg kon wees. Roy Grinker en John Spiegel, wat ook baie navorsing hieroor gedoen het, het egter verklaar dat die impak van gevegte nie soos iets wat op ’n tablet geskryf is, net uitgevee kon word nie, maar dat dit ’n onuitwisbare indruk op ’n mens se verstand laat en hom soos enige ander beslissende gebeurtenis radikaal kan verander.18 Daar moes dus opvolgbehandeling wees. Tog is soldate wat gevegstrauma ervaar het, nie verder tydens en ná die oorlog ondersteun nie en is daar geen verdere navorsing gedoen nie.
Die hantering van veterane tydens die Viëtnamese oorlog
Ná die studies en bevindings van die Tweede Wêreldoorlog, was dit eers weer die oorlogsveterane van die Viëtnamese oorlog wat in 1970 die psigologiese trauma van oorlog na vore gebring het. Die organisasie Veterans Against War het samesprekings met twee psigiaters, Robert Jay Lifton en Chaim Shatan, gehou oor wat hulle ervaar het en het dit gebruik om ’n aksie teen die oorlog te organiseer. Baie van hulle was veterane wat hulle in die oorlog as dapper soldate onderskei het, maar nie meer vir die oorlog kans gesien het nie. Hulle het hulleself in klein groepe wat as “rap groups” bekend gestaan het, georganiseer en psigiaters wat hulle saak goedgesind was, is genooi om na hulle ervarings te luister.19
Omdat hulle nie van die Veterane-Administrasie en ander tradisionele instellings gebruik gemaak het nie, het hulle familie en vriende nie verstaan waarom hulle so anders as die veterane van die vorige oorloë opgetree het nie. Hierdie veterane het, anders as hulle voorgangers, geweier om toe te laat dat hulle vergeet word. Hulle optrede was daarop gemik om vertroosting en ondersteuning aan persone wat oorlogstrauma ervaar het, te bied en ’n bewustheid van die gevolge van oorlog te skep. Die getuienisse van hierdie groepe en hulle politieke druk het openbare belangstelling in die langdurige gevolge van psigologiese trauma laat ontstaan.20
In die middel van die jare sewentig was daar reeds honderde van die “rap groups” gestig om politieke druk op die Veterane-Administrasie te plaas om ’n formele program te ontwikkel. Hierdie program het later as “Operation Outreach” bekend gestaan. Deur middel van “Operation Outreach” is meer as 100 sentrums op die been gebring waar veterane betrokke was by die aanbieding van programme wat berus het op eiehulp en makkerhulp. Hierdie groep het aan navorsers die geleentheid vir behoorlike, sistematiese navorsing gebied. Vanuit hierdie navorsing is psigologiese trauma en die verbintenis daarvan met oorlogsblootstelling uiteindelik in 1980 as PTSV gediagnoseer en in die Amerikaanse Psigiatriese Vereniging se Diagnostic and Statistical Manual (DSM-III) opgeneem.21
Ek is sedert 2011 by die ondersteuning van veterane van 61 Meg betrokke. Ons is besig om ’n ondersteuningsmodel te ontwikkel wat veterane, wat steeds psigologiese trauma ervaar, help om deur die trauma te werk. ’n Belangrike deel van die ondersteuningsproses is om veterane landwyd in verskillende areas aan te moedig om hulle kamerade op te soek en oor hulle ervarings en uitdagings te praat. Die reaksie op hierdie inisiatief is baie positief. 61 Meg het ’n webwerf waar veterane aan storiekompetisies oor hulle ervarings kan deelneem. Sommige van die stories van versoening wat na aanleiding van die kommunikasie tussen veterane plaasgevind het, word later in hierdie boek vertel.
Die verskil tussen trauma en posttraumatiese stresversteuring
Daar is ’n duidelike verskil tussen ’n persoon wat getraumatiseer is en iemand wat aan PTSV ly. Persone wat getraumatiseer word en wat nie binne ’n maand tot ses weke ondersteuning ontvang om hulle emosies en ander aspekte wat verband hou met die trauma te hanteer nie, se trauma kan tot PTSV ontwikkel.22
Die formele definisie van ’n getraumatiseerde persoon uit die DSM IV (APA 2002), wat as Bylaag 1 by hierdie boek aangeheg is, dui
