toegespin in ’n kokon van vergetelheid.
Toe Norman Zietsman daardie middag haar kamer binnestap, is daar geen teken van herkenning op die uitdrukkinglose gesiggie teen die wit kussing nie. Sy hoor hom praat, maar dis of die betekenis van sy woorde nie tot haar deurdring nie. Sy lê en beskou hom asof hy ’n totale vreemdeling is. Afsydig merk sy op dat sy blik rusteloos deur die kamer dwaal en selde direk op haar rus. Sy sien die gespanne lyne op sy gesig, die senuweeagtige trekkie om sy een mondhoek. Toe hy ná enkele minute oor haar buk en sy lippe baie liggies teen haar voorkop raak, is dit iets om te verdra soos wanneer suster Basson haar bed kom regtrek. Toe die deur weer agter hom toegaan, is sy skaars bewus daarvan dat sy ’n besoeker gehad het.
Dis moeilike weke wat volg, moeilike weke vir dokter Beneke en suster Basson, wat alles in hul vermoë doen om Deidre weer mens te laat word, maar heerlike, salige weke vir die meisietjie wat wasbleek in die hospitaalbed lê. Deidre se verblyf in die hospitaal is baie langer as wat dokter Beneke aanvanklik vermoed het. Haar liggaam raak teen wil en dank gesond, maar haar gees weier om na die werklike lewe terug te keer. Eindelik nader dokter Beneke ’n psigiater.
“Ek kan niks meer vir haar doen nie, Jack. Op my terrein is sy gesond, kon sy dae gelede al huis toe gegaan het. Maar ek kan haar nie in hierdie geestestoestand ontslaan nie. Ek het haar liggaam gesond gemaak, maar jy sal my moet help om haar gees gesond te kry.”
Dokter Jack Truter knik.
“Dis ’n moeilike situasie. Daar het julle mediese mense dit baie makliker as ons. Julle kan ’n liggaam wat vermorsel is, stukkie vir stukkie weer opbou en dit dwing om gesond te word met behulp van jul toerusting en medisyne. Die sielkundige, daarenteen, moet die pasiënt se samewerking ten volle hê, anders help sy pogings nie veel nie. Soos dit my voorkom, wil Deidre Retief nie saamwerk nie.”
“Maar daar behoort tog iets te wees wat jy kan probeer, Jack. Wat van skokbehandeling?”
“Ek het ook al daaraan gedink, maar nie die soort waaraan jy dink nie. Is jy baie seker van die bevinding wat jy gemaak het?”
“Honderd persent. Lategan en Cilliers stem saam met my. Daar bestaan geen twyfel nie,” antwoord Beneke beslis.
“In daardie geval stel ek voor dat jy haar dit vertel, sonder om doekies om te draai. Reguit. Op die man af. Dis die skokbehandeling wat ek voorstel.”
Dokter Beneke kyk die psigiater ernstig aan.
“Dink jy regtig so? Ek het weer gedink dit sal uiters gevaarlik wees om haar dit nou te vertel terwyl sy nog in so ’n toestand is. Kan dit nie ’n tweede ineenstorting, erger as die eerste, teweegbring nie?”
“Moontlik. Dis nie uitgesluit nie. Maar my eerlike mening is dat dit die enigste ding is wat haar uit hierdie belangelose doodsheid sal ruk. Ek dink ons moet dit waag. Die een of ander tyd sal sy dit in elk geval moet hoor en verwerk. Sy kan nie vir ewig teen die werklikheid beskerm word nie. Hoe gouer sy die waarheid aanvaar, hoe beter is haar kanse op algehele herstel.”
Hy sien die aarseling op dokter Beneke se gesig en vervolg: “Kry nog ’n psigiater se mening.”
“Nee! Nee! Ek weet dis nie nodig nie. Ek het volle vertroue in jou oordeel. Dis net … Dit klink so drasties in hierdie stadium.”
“Sy het drastiese behandeling nodig.”
“Ja.” Dokter Beneke sug en staan op. “Wel, hoe gouer dit agter die rug kom, hoe beter. En hoe gouer sal ons weet of ons behandeling op sukses of ’n fiasko uitgeloop het. As daardie verloofde van haar net ’n bietjie meer ruggraat gehad het …”
“Norman Zietsman, nè? Ja, ek moet sê hy toon nie veel belangstelling nie.”
“Dis ’n skuldige gewete wat so maak,” vaar dokter Beneke ontsteld uit. “Hy weet dat hy vir Deidre se toestand verantwoordelik is. Hy weet ook dat hy vir die tragedie in haar lewe verantwoordelik is. Ek sê jou ek sal glad nie verbaas wees as hy nou kleinkoppie gaan trek en sy verhouding met Deidre verbreek nie. Volgens my eerlike mening is sy egter beter af sonder hom as met hom.”
“Dus dink jy nie sy sal op sy bystand kan staatmaak nie?”
“Beslis nie. Ek dink ek het Norman Zietsman raak opgesom. Solank Deidre vir hom roem en geld in die sak kon bring, was sy goed. Maar noudat sy nutteloos vir hom geraak het, twyfel ek of sy danige liefde lank gaan hou. Die arme kind. Daar wag vir haar ’n vuurproef en sy sal dit alleen moet deurmaak.”
’n Ruk later neem dokter Beneke op onprofessionele wyse langs Deidre op die bed plaas en vou een van die handjies, benerig van maerte, in syne toe.
“Hoe gaan dit?” vra hy die ou bekende vraag en die nou bekende antwoord kom dadelik.
“Goed, dankie.”
“Geen pyn?”
“Nee.”
Sou sy al agtergekom het dat haar stem nog steeds hees en effens krakerig is, wonder hy met sy oë peinsend.
“Deidre … daar is iets wat ek jou moet vertel, iets wat nie so aangenaam vir jou sal wees om te hoor nie.”
Hy hou haar fyn dop, maar daar kom geen verandering op die uitdrukkinglose gesiggie nie. Sy sit regop teen die kussings, haar oë op sy gelaat gerig, wagtend sonder merkbare emosie. Haar strak blik ontsenu hom vandag, hoewel hy al teen hierdie tyd daaraan gewoond behoort te wees.
“My kind, ek is baie jammer om jou dit te sê, maar … jy sal nooit weer kan sing nie.”
Hy aarsel net ’n breukdeel van ’n sekonde en gaan dan voort: “Dis ook dokters Cilliers en Lategan se bevinding. As dit vir jou tot enige troos sal wees, moet ek dit benadruk dat jy dankbaar moet wees dat jy nog kan praat. Jou stembande was baie ernstig aangetas en is boonop hopeloos ooreis toe jy daardie aand gaan sing het. Die snerpende koue wind daarna het die finale skade aangerig. Dit spyt my, Deidre, dit spyt my werklik, maar ek kan nie anders as om reguit met jou te praat nie.”
“Ek … sal … nooit weer … kan sing nie?” sê-vra die hees stemmetjie en daar is ’n frons op haar voorkop asof sy alles moet inspan sodat daardie feit in haar verstand kan registreer.
“Nooit weer nie, Deidre.”
Dokter Beneke sou later nie kon sê hoe lank hulle so doodstil gesit het nie. Die eerste beweging, die eerste woorde, het van haar kant gekom.
“Laat my asseblief alleen.”
In die deur het dokter Jack Truter vir hom geknik en saam het hulle die vertrek verlaat. Ongesiens het suster Basson haar plek agter die deur ingeneem.
Ure gaan verby waarin haar blik beangs en bekommerd en met innige jammerte op die bleek gesiggie met die geslote oë rus. Toe, skielik, het daar beweging in die roerlose gestaltetjie gekom. Met ’n wilde swaai keer sy om en druk haar gesig in die kussing. Die eerste keer vandat sy bewusteloos hierdie kamer ingedra is, skeur rou snikke deur haar. Asof die twee mans net buite die deur gestaan en luister het, gaan die deur skielik oop en die dokters kom binne. Dokter Truter keer sy vriend toe hy dadelik wil nader stap.
“Laat haar huil,” sê hy gedemp. “Laat haar goed uithuil. Oor ’n uur kan ons haar ’n inspuiting gee. Ek dink, my vriend, ons skoktaktiek het gewerk. Sy het eindelik weer begin lewe.”
Dit was vir Deidre
