’n oorveeg gee nie, al was dit ook toelaatbaar. ’n Blink kind. Een van die bevoorregtes. Maar nogtans ’n maaifoedie. Ek gee twee tree in die kind se rigting sonder om te weet wat ek wil doen wanneer ek by hom kom. Behalwe om hom dalk van die aarde af te probeer kyk. If looks could kill.
“Dis nie snaaks nie, Wouter. Hierdie keer laat kom ek die polisie om julle te deursoek.”
“Is dit nie teen die grondwet nie, juffrou?”
Die grondwet, die flippen grondwet. Ek word gedurig met die donnerse grondwet gedreig en staan dan met my bek vol tande. Dis die probleem met kinders wat net genoeg weet om gevaarlik te wees. As dit nie die skoolhoof is wat die grondwet opdiep nie, is dit die kinders. Maak nie saak wat hul kleur, kultuur, geloof of geslag is nie, almal kan vir my ’n passasie uit die grondwet aanhaal wanneer dit hulle geval. As hulle maar hul voorgeskrewe boeke so goed wou ken!
Kyk, ek is baie bly daar is ’n grondwet, iets wat my ook beskerm. Bygesê, as die wonderlike grondwet vir my ook geld.
“Dis elke keer ék wat uitgetrap word wanneer iets uit die klaskamer van eienaar verwissel,” kerm ek. “Asof dit ék is wat dit vasgelê het. Ek is gatvol daarvoor.”
“Mêêêm, Mêêêm, what is ‘gatvol’, Mêêêm?” Nou is Zodwa wakker genoeg om vrae te vra, nou stel sy belang. Zodwa met haar skeermeslemskerpe stemmetjie wat deur murg en been kan sny.
“You’re not supposed to say ‘gatvol’, Ma’am.” Nog een wat op die moraliteitswaentjie klim en my in die grond in probeer boor. “It’s disrespectful, Ma’am.”
Liewe kind, jy ken my nie. Soms raak ek so kwaad dit voel asof my repertoire van vloekwoorde nie voldoende is om in die vraag daarna te voorsien nie.
“Ons kan hieroor praat sodra ek die tablet gekry het.”
Dis dalk nie ’n slegte idee nie. ’n Lessie oor kragwoorde in Afrikaans sal heel moontlik hul belangstelling prikkel en my die geleentheid gee om ’n paar te uiter. Wettiglik. Ek kan in my rol as pedagoog hulle in Afrikaans leer vloek. As ek dít ten minste regkry, het ek hul taal verryk. Then my work here is done.
’n Moedeloosheid sak oor my toe. Dit gaan ’n lang dag wees. Wanneer ek uiteindelik van hierdie lotjie ontslae is, is dit die C-klas se beurt. Dan is die Filistyne regtig op my. Teen die C-klas lyk hierdie spul amateur-moeilikheidmakertjies soos ’n Sondagskoolklassie wat met engelstemmetjies in die kerkkoor sing.
Die C-klas maak my bang, regtig bang. Want die C-klas het vir Julius Malema. Ek twyfel of iemand anders, behalwe ek en sy registeronderwyser, nog weet onder watter naam hy geregistreer is. Sy regte naam word nooit gebruik nie. Ons eie, liewe Julius het geleer by die bestes. As hy eers in ’n rigting neuk, sal hy selfs die Voortrekkervroue wat kaalvoet oor die Drakensberge wou foeter in hul spore laat stuit. Julius van die C-klas wat Vrydag sy flick knife met ’n gekletter laat val het. ’n Regte slagtersmes wat op die vloer in die son lê en blink het.
“En dít, Julius?” wou ek ewe dapper weet. “Wat is dit dié?”
Hy’t na my gekyk asof ek nie slim genoeg kan wees om matrieks te leer nie. Hy’s nie ver verkeerd nie, want ’n mens vra nie so ’n simpel vraag vir ’n matriekleerder soos onse Julius wat g’n vriend van die akademie of enige vorm van struktuur is nie.
“It’s a knife,” het hy uiteindelik geantwoord. “You want me to spell it for you?”
“Jy weet wat die reëls van die skool is,” het ek voortgeploeg, al dieper die modder in.
“Rules are made to be broken.” Daar was spot in sy oë toe hy na my kyk.
“Not this one.”
“Which one is that, Ma’am?”
“No weapons …” Ek het oorgeslaan na Afrikaans toe, want ek het geweet in Engels gaan die mannetjie my ore aansit. “Geen wapens word op die skoolterrein toegelaat nie.”
Hy het na sy gatsak gevoel. “You want me to hand over my gun?” wou hy weet. My voetsole het begin brand, reg om weg te hardloop. “Oh, no, wait,” het hy kamma verbaas gesê. “I remember now. I left it at home. School rules, you know, Miss.” Die laaste woord is met sarkasme uitgespreek. Hý sal my nie “Ma’am” noem nie. Dis hopeloos te onderdanig.
“Julius, moenie vir jou slim hou nie. Wat maak jy met ’n mes in jou sak?” Nog ’n dom vraag, ’n vraag wat onder geen omstandighede eerlik beantwoord kon word nie.
Julius was nie vir ’n oomblik gegooi nie. Of ontsteld nie. Of sonder woorde nie. Die mes is daar om sy appel te skil, wat anders? Hoe’t ek dan gedink, hoe moet hy sy appel geskil kry? Die appel wat hy gebring het om pouse te eet, omdat dit so gesond is.
“An apple a day keeps the doctor away, you know, Miss.”
Ja, ek was verras dat hy die spreekwoord ken, het hom amper ’n kompliment daarvoor gegee, maar so maklik laat ek my nie breinspoel nie.
“Waar’s die appel?” wou ek weet. “Wys my die appel.”
“Are you sure, Miss? You want to see my apple?”
Die C-klas het vasgenael gesit, hierdie vertoning sou hulle vir niks mis nie. Daar is gegiggel en aan mekaar gestamp.
Ek het opgestaan en om die lessenaar na Julius toe gestap. My eer was op die spel. My lewe ook. “Julius, wys my die appel wat jy met jou mes wil skil,” het ek domastrant aangedring.
Julius het hom omgedraai na die klas, eers vir Seya, die Malawiese outjie wat die helfte kleiner is as hy, in Engels aangespreek. Hom gevra of hy ’n appel in sy sak het. Seya het seker ’n appel laas op ’n prentjie in ’n boek gesien. Seya het net sy skouers opgetrek en sy kop gedwee laat sak, heel moontlik in die wete dat hy wel daarvoor sal boet dat hy nie ’n appel gereed gehad het toe Julius dit wou hê nie. Vreemdelingehaat is ’n feit van die lewe, ook hier tussen die skool se vier mure.
Toe spreek Julius die hele klas in sy taal aan. Al het ek nie verstaan nie, kon ek raai wat hy vir hulle vra. Drie, vier van hulle het in hul tasse begin krap en appels uitgehaal. Soos die generaal wat hy is, het Julius al drie uit hul hande geneem en geïnspekteer. Toe hy sy keuse gemaak het, het hy na my gedraai, die appel voor my neergesit en teruggestaan.
“There, Miss, the apple you wanted to see.”
Hy het sy voete hoorbaar teen mekaar gestamp en ’n saluut uitgevoer. “You can have it, Miss. It’s yours now.” Hy het weer na die klas gedraai. “You see? I gave Ma’am an apple. I’m a good boy.”
Die C-ers het geskaterlag. Daar was werklik niks wat ek kon sê of doen nie. My ore was rooi, alles aan my en om my was rooi, gevaarlik rooi.
“Thank you,” het ek geprewel.
Dit was die laaste strooi. Hoe kón ek? Dis wat gebeur as ’n mens se ouma jou grootmaak, jou van asseblief en dankie leer nog voordat jy behoorlik kan praat. Jy tree op sonder om te dink, jy haal jou goeie maniere uit ook waar dit nie van pas is nie.
Hoe op aarde kón ek hom vir daardie appel bedank? Is ek mal? Was ek mal? Ja, ek was, en ja, ek is. Ek het daardie stryd verloor, sommer ver verloor. Stel en spel vir Julius Malema die Tweede. As ek kon, sou ek ’n gat grou en daarin kruip. Gooi toe, sou ek smekend vra, gooi my nou maar toe en trap die grond plat.
Maar
