bid, Lutz is nie hier om te hoor nie.
Haar gedagtes maal, maar die ou bekende woorde: “Heer, voor spijs en drank, seg wij U lof en dank,” bring tog kalmte in haar gemoed.
“Amen.”
Doelie sit die opskepskottel neer en lig die deksel. Dis melkkos, ’n gunsteling vir aandete. Caroline skep eers vir Elie en dan vir die kinders. Klein handjies vat die borde gretig aan. Maria, amper tien jaar oud, help Annatjie om haar kos koud te blaas.
“Het Cara geëet?” onthou Caroline om te vra.
Doelie maak haar mond oop om te antwoord, maar agter haar vlieg die gangdeur oop en Lutz storm die eetkamer binne, ’n tros rieme triomfantlik al swaaiend in die lug. “Paviane, julle dink julle ken knope. Sieh mal! Ek het losgekom!”
Hy spring om en gaan druk die bondel onder Klein-Willem se neus. Per ongeluk of waarskynlik met opset, sleep hy die rieme oor die borde en besmeer die tafeldoek met hul aandete.
Elie spring op en neem sy meester-houding in. “Lutz, wat gaan aan met jou?”
“Die Paviane het my aan my bed vasgebind.”
“Jy het ons met klippe gegooi.”
“Julle los my nie uit nie.”
“Jy’t eerste begin.”
“Dis julle.”
“Issie.”
“Is.”
Elie kyk verlangend na die plak wat Willem aan die spensdeur vasgespyker het om sy kinders mee bang te maak, want Willem slaan nie, hy praat en daarna kry hulle strafwerk. Elie, daarenteen, het sy toestemming om nou en dan ’n raps met sy kweperlat uit te deel.
“Stop!” Elie hou sy hand op. “Wie se plan was dit om Lutz vas te bind? Uit daarmee en gou, voor ek vir Doelie stuur om my lat te gaan haal.”
Die oorblywende snysels word koud in die opskepbak, die res stol op die tafeldoek. Doelie sluip terug kombuis toe terwyl Caroline haar nogeens verstom aan die seuns se vindingrykheid wanneer dit by kattekwaad kom.
“Hy het my voëleiers gebreek.”
“Per ongeluk.”
“Is nie, jy het dit stukkend gekap.”
“Jawohl, omdat jy my skoene vol dorings geprop het.”
“Jy krap in my kis.”
“Jy spring op my bed.”
“Hy poep stink.”
“Julle poep stinker.”
“Drie teen een,” gil Klein-Willem, en Maria en Annatjie giggel sonder ophou.
“Pavian.”
“Ek is nie ’n bobbejaan nie, jy is.”
“Dummkopf!”
“Duitser!”
“Drol!”
Nou het sy genoeg gehad. Caroline gryp haar tafel-klokkie, ’n geskenk van skoonsus Susanna wat handig te pas kom wanneer sy haar gesag wil laat geld. Met alle mag lui sy die gestry tot stilte.
Doelie het geen verduideliking nodig nie. “Sal ek brood sny, nôi Kerlien? Dan gooi ek die snysels vir die varke.”
Sy loop om die tafel, tel borde op en vee smeersels melkkos van die tafeldoek af, haar oë flitsend in Lutz se rigting. Hy staan asof hy ’n septer in sy hand hou, ’n suur glimlag om sy mond.
Elie kyk reguit na Caroline. Wat maak ons? vra sy oë.
Sy wys na die stoel langs Maria. “Sit, Lutz.”
Maria trek hom aan sy arm en hy sak onwillig neer.
Caroline raas nie, sy praat sag. “Julle het eers goed klaargekom, soos broers.”
“Tot ek hulle leer ken het, almal Dummköpfe.”
“Ek weet wat jy sê!”
Lutz grinnik tevrede toe Klein-Willem die woedetrane met sy vingers keer.
Caroline is jammer vir hom. Dis nie sy skuld dat die vreemde kind hier afgelaai is nie. Boonop is Lutz ouer en meer wêreldwys, iemand wat hy eers bewonder het, maar wat nou vir hom ’n bedreiging geword het. Wat staan haar te doen!
Doelie bring die brood en botter asof sy geroep is.
’n Gebed flits deur Caroline se kop.
Liewe Vader, help my, ek is raadop.
“Willem, ná huisgodsdiens, wil ek en Meester jou en Lutz onder vier oë sien.”
Was dit sy wat dit gesê het? Ja tog, en dít terwyl sy nie herwaarts of derwaarts weet nie, maar die Here het haar nie verlaat nie en miskien het Elie ’n plan in die kop. Hy lyk of hy diep dink.
Die brood is nie een van Doelie se beste baksels nie en die ete raak ’n langtandgedoente, afgerond met George wat sy melk omgooi en Annatjie wat verdrietig huil omdat sy haar tong raakgebyt het.
Elie stuur vir Maria om die Bybel te gaan haal. Hy blaai lank voor hy sy plek kry.
“Ons lees Psalm 133,” sê hy en skuif sy bril reg.
“Meester, dis nie waar ons laas opgehou het nie,” snip Maria.
“Dit weet ek, maar ek wil hê julle kinders moet luister wat die psalmdigter vir ons sê, jy ook, Maria.”
Sy word rooi in die gesig, haal diep asem, maar antwoord nie terug nie. Lutz gluur onder sy digte wenkbroue na Elie wat rustig weer sy bril verstel.
“Psalm 133. ‘Een liedt Hammaaloth van David. Siet hoe goet ende hoe lieflick is het dat broeders oock t’samen woonen. ’t Is gelijck de kostelicke olie op het hooft nederdalende op den baert, den baert Aarons: die nederdaelt tot op den zoom sijner kleederen. ’t Is gelijck de daeuw Hermons die nederdaelt op de bergen Zions: want de Heeren gebiedt aldaer den segen ende ’t leven tot in der eeuwigheyt.’ Oë toe, ons bid.”
Die kinders wat hulle gereed gemaak het vir ’n lang voorlesing, skrik skielik wakker en buig die kop. Elie vertaal die Hooghollands, hy sorg dat hulle presies weet wat hy gelees het en sluit af met: “So sal ons van hierdie tafel opstaan, en met die vergifnis van ons sondes in vrede en goeie naasbestaan bed toe gaan. Amen.”
Maria help die tafel opruim en sy en Annatjie bly in die kombuis vir voete was.
“Julle kan ook gaan,” sê Caroline vir Hercules en George wat hul stoele amper omgooi soos hulle spring om weg te kom. Klein-Willem lyk of hy die ergste verwag. Lutz krap verveeld met sy duimnael patroontjies op die tafeldoek. Hulle verskil soos dag en nag. Elie se voorlesing was goed bedoel, maar hulle is nie broers nie en Lutz ’n enigste kind wat skielik ’n kamer met drie ander moet deel. Dalk sal dit help as hy sy eie plek het en
