koers, tensy een of ander nood hulle dwing.
Min weet hulle wat verlatenheid is, haar soort verlatenheid in hierdie huis omring van kinders en bediendes. Dagin en daguit, sy en die kinders tussen vier mure wat weergalm van gister en eergister se pogings om geselskap te maak, altyd dieselfde.
“Sit regop. Eet mooi. Het jy jou hande gewas? Wat het Meester julle vandag geleer? Niks?”
Met die bediendes gaan dit nie veel beter nie. Doelie en Doortjie is van voordag af aan die vuurmaak en bak en kook en vee en skrop en wasgoed was en stryk. In die verbygaan bring hulle brokkies nuus van Siena wat so laag dra dat sy enige oomblik geboorte kan gee. Caroline mis haar geselskap. Bet wat die werf vee en die melk karring, is te vinnig in en uit, ook Klaas wat kom verslag doen van nog putte wat opdroog. Willem sal terugkom en sy harde voetstappe sal op die huis se plankvloer en buite op die gruis weerklink. Hy sal werk uitdeel en bevele gee, verder niks – nie een woord vir haar nie. Soggens en saans sal hy uit die Bybel voorlees en die kinders uitvra oor hul skoolwerk – niks vir haar nie. Vrydae sal hy Kimberley toe met vrag vir die mark en mooi woorde vir Georgina.
Haar enigste toeverlaat is Elie Ginzburg. Maar die laaste tyd neem hy sy tee in die skool, groet saans ná Boekevat en maak dat hy wegkom. Sy het die afgelope weke ook so steen en been oor baron Ludwig von Hochvelden se seun gekla, selfs Elie kon dit natuurlik nie meer verduur nie. Sy het hom nodig, maar sy het hom weggestoot. Is dit haar eie skuld dat die moegheid haar die laaste tyd weer oorval en, meer as die versmorende hitte, die lewe uit haar wurg? Lutz is nie alleen te blameer nie, sy het haar hart verhard en dit is nie reg nie.
Iets roer in haar gemoed. Sy onthou hoe die seun hier aangekom het, penregop langs sy pa voor op die huurspaaider, getrek deur twee maer muile, sy tassie met klippe teen hom vasgeklem, hare so lank en ongekam soos die maanhaar van ’n wolf. Wat het sy gevoel? Jammerte of afkeer? Sy was van die begin af nie juis lus om die wilde kind in te neem nie. Haar en Willem se kinders het hom daardie eerste aand egter met soveel uitgelatenheid deel gemaak van die gesin, hy het seker belangrik gevoel en gedink hy sal kan oorneem. Dis nie hoe dit uitgewerk het nie. Sy hoogmoedigheid het hom ingehaal en almal behalwe Maria het hom verstoot.
Hulle twee steur hulle nie aan die ander kinders nie. Ná skool vat hulle koers veldin of stalle toe. Die huilende Annatjie wat soms agternatou, word met afjakke huis toe gejaag. Dis te verstane. Maria was nooit erg oor Annatjie nie, sy het Cara graag rondgedra en al verder van die huis af weggeneem om vir haar veldplantjies en goggas te gaan wys en Katryn ’n blaaskans te gee.
Dit gebeur nie meer nie.
Annatjie is klein, hulle moenie haar so afknou nie.
Caroline tel Wuthering Heights op en kyk lank na die omslag – rooi soos dooie bloed met die titel en die naam van die skryfster donkerder ingegraveer, voor en op die rugkant, inmekaar gerankte roostakke. In haar verbeelding verander sy dit in Heathcliff en Catherine. Gaan Lutz en Maria ook soos hulle saamgroei en mekaar vernietig? Is dit hoekom Elie die boek vir haar gebring het? Is dit wat hy wil sê sonder om reguit te wees en nog ’n rusie te ontketen? Enigiets sodat hulle weer soos goeie vriende met mekaar kan praat?
Ongelukkig is haar gewete nie alte skoon nie. Sy het na Elie gekyk en Heathcliff in hom gesien, die eerste keer toe Willem hom aan haar voorgestel het en hy selfbewus afgekyk het. Toe het sy gewonder of hy haar daardie oggend in die kamervenster sien staan het – die vrou in haar nagrok met haar hare los op haar skouers. Hy is die onskuldige skoolmeester wat haar met sy boeke verlei het. In elke storie wat sy gelees het, was hy haar held en sy sy heldin. Hy is haar geheim en hy het nie die vaagste benul nie. Die bladsye fluister dit tussen haar vingers:
He little imagined how my heart warmed up towards him when I beheld his black eyes withdraw so suspiciously under their brows … and when his fingers sheltered themselves, with jealous resolution, still futher in his waistcoat …
Eenkeer het hy met die wind in sy hare hiernatoe gestap en op die stoeptrap bly staan asof Mispa se huis syne was. Sy het gewens sy kon met die trap af hardloop en haar arms om hom slaan. Maar sy is getroud en hy is skaam. Woorde is al wat hulle deel, en omdat hy hul onderwyser is, is hy die opvoeder van haar en Willem se kinders.
Sy raak bewus van hulle, van die kinders. Dié tyd op ’n Vrydagmiddag is hulle in die leidam. Sy het ’n sluimerende kopseer, maar sy vermoed hy is ook daar – eenkant aan die lees. Opstaan. Dis wat sy moet doen as sy wil weet wat sy bedoeling is met Wuthering Heights.
Die horlosie op die kaggelrak sê dis byna vieruur. Katryn se stem klink helder op. Sy roep vir Cara en paai haar met Khoi-woorde wat Caroline nie ken nie. Die kind sal ook net na haar toe kom as Katryn haar aanpor, iets wat lanklaas gebeur het. Dag vir dag neem die verwydering toe, sien sy hoe Cara aan Katryn vasgroei, ander gewoontes aanleer en aan moederskoot, ’n vreemde taal.
Caroline gooi die rok oor haar kop. Sy maak die knopies vas, kyk in die spieël, trek die moue reg. Haar hare is deurmekaar. Sy kam en vleg en steek vas.
Katryn ryg Boesmankrale in Cara se hare. Sy dra pal van die krale om haar nek en enkels.
“Laat dit so wees,” fluister Caroline vir haar spieëlbeeld. “Ek kan nie meer help nie.”
Sy voel moeg toe sy die trap afklim, wonder selfs hoekom sy moeite doen.
In die kombuis skil en kap Doelie uie.
“Vir die afval, nôi Kerlien.”
Klaas het gister geslag en Bet het gekrap. Spierwit en skoongeskraap lê die pens in die skottel. Caroline eet nie afval nie, nog minder kook sy dit. Sy vlug gewoonlik voor die kenmerkende reuk haar inhaal.
Elie sit teen die koel kant van die huis, onder die yl skadu van die uitgerafelde druiweprieel. Dis vanjaar so warm, die druiwe het in rosyne verander voor dit ryp genoeg was om te eet. Voëls het ingevlieg en die trossies leeggepluk. Hier en daar hang takkies met een of twee korrels toegepak van rooi perdebytjies. Elie beduie vir haar na die stoel langs hom waarop die kinders se handdoeke gestapel is. Hy haal dit af, hang dit oor sy stoel se rugleuning en gaan sit op die punt.
“Katryn kan hulle nie alleen dophou nie,” sê hy asof hy verskoning maak dat hy daar is. “Hulle is al hoe lank aan die gang. Vannag slaap hulle soos klippe.”
Toe sy ’n kind was, het Mother hulle meisies belet om te swem. Maar sy het haar soms dae lank in haar kamer toegesluit, en dan het hulle hul kans waargeneem en saam met die werkers se kinders in die rivier se swemgat gaan baljaar. Sy en Willem het jare gelede ook nes die kinders in Mispa se leidam rondgeplons. Nou die dag nog het hy saam met hulle ingeklim – nie sy nie, nie meer nie. Elie swem nie. Miskien sal hy inspring as een van hulle in die moeilikheid raak. Dis nie onmoontlik nie. Klein-Willem, Hercules en George hou ’n watergeveg en Maria en Annatjie swem soos voëls wat met afvlerke in die dam beland het. Katryn sit op die muurtjie met Cara wat sy halflyf in die water laat afsak. Lutz kielie haar voetjies. Sy skop na hom en hy hou nie op nie. Naderhand spat hy haar nat tot sy haar versluk en aan die huil gaan. Elie spring uit sy stoel uit op. Caroline is nie bekommerd nie, Katryn is daar om te troos.
“Daai mannetjie …” mompel Elie en gaan sit weer.
“Is dit oor hom wat jy Wuthering Heights vir my uitgesoek het?”
Hy kyk na haar, frons op sy kenmerkende manier. “Hoe so?”
“Heathcliff was ’n onopgevoede straatkind wat Earnshaw in Liverpool se agterbuurt opgetel het.”
“Lutz is nie ’n straatkind nie, ver van.”
“Hy en Maria raak erg oor mekaar.”
