“Nie juis nie, Maria kan haar man staan.”
“Anders moet ek met hom praat, maar hy hou nie van my nie.”
“Hy ken jou tog?”
“Juis.”
“Sy pa het jou ’n streep getrek.”
“Ongelukkig raak dit jou ook. Ek is jammer.”
“Ek ook – oor die onenigheid tussen ons.”
“Dit gaan verby, hoop ek.”
“Ja, en dankie vir die storieboek. Ek sal probeer om te onthou dat dit net ’n storie is.”
“Stories is selde net stories.”
Sy wil hom vra wie se storie sy dan tussen die lyne moet lees as dit nie Lutz en Maria is nie, maar Katryn kom aangedraf met Cara wat aan haar vasklou soos ’n nat katjie. Elie gee die handdoek aan en sy gaan staan haar in die son en afdroog. Wat ’n volmaakte klein lyfie! Caroline moet keer of sy loop soontoe en neem oor. Haar hart en hande trek saam. Trane prik haar ooglede. Sy dwing haar om weg te kyk.
Ag, Here, wie is ek om Lutz se pa te oordeel?
Katryn laai vir Cara op haar rug, sy loop verby kombuis toe.
Caroline lig haar hand en waai. Die kindjie waai terug.
“Oulik,” sê Elie. “Sy word baie oulik.”
Arme Elie, hy dink dis die Boere se gewoonte om hul kleintjies vir kinderoppassers aan te gee wat hulle grootmaak tot hulle kan hardloop en die volgende een sy opwagting maak. Dis op die punt van haar tong om hom te vertel dat Cara nes Lutz weggegooi is, maar sy doen dit nie.
“Sy is so lief vir Katryn,” sê sy vroom, “ek glo nie sy besef dat ek haar ma is nie.”
“Wat van die blommetjies wat sy vir jou aandra?”
“Dit was net een, en Katryn het haar aangepor.”
“Nogtans, jou jaar het goed begin.”
“Ek glo nie. Dis droogte. Willem is weg sonder om met my vrede te maak ná ons laaste rusie. Wanneer kom hy eendag weer terug, en wat dan?”
Daar, sy het dit uitgeblaker, alles wat sy opgekrop het!
Elie reageer nie dadelik nie. Sy kan opstaan en loop, maar sy wag, want sy het hom ’n vraag gevra.
Eindelik skuif hy hom reg, maar praat asof hy met homself praat. “Mispa is syne. Hy sal terugkom wanneer die droogte gebreek is. Hy kom ná die reent.”
Donderdagmiddag vyf Februarie maak Willem ’n aantekening in sy boekie: Vandaag voor Lombaard en syn huisvrou gegroet. Trek morgen met dageraad noordoos in het richting Clocolan.
Hy druk die boekie in sy binnesak en gaan help vir Danster en Rooivalk om die wa te laai. Die honde draai kwispelend om hulle rond, klaar snuf in die neus dat hulle gaan pad vat.
Die nag wat volg, raak weer eens te lank. Willem is meer wakker as aan die slaap. Hy kyk oudergewoonte na die sterre en probeer uitwerk hoeveel uur voor die gloed verdof en die môrester opkom. Sy lippe is skurf en sy mond smaak na die witblits waarmee hy dit uitgespoel het voordat hy kom lê het. Hy is nie lus om op te staan en water te drink nie. Hy kyk tot die hemel so laag afsak dat hy benoud raak en moet regop sit en asem skep. Dis asof daar dié tyd van die nag geen skeiding tussen aarde en lug is nie. Steek hy sy hand uit, verbeel hy hom hy raak aan sterstof. Dit sing en die sterre, so voel dit vir hom, raas harder as al die insekte saam. Hul hoë note sny deur sy kop, dit hou nie op nie. Hy druk sy ore toe, maar tevergeefs – die geloei het hom van kop tot tone ingeneem. Niks, selfs nie die veraf gebrul van ’n bergleeu, kan enige verskil maak nie. Dis asof die hemel uitmekaar gaan bars en die almagtige God enige oomblik in al sy glorie sal verskyn, gereed om sy septer deur Willem Roelof Basson se bors te boor en sy hart uit te ruk. God kyk deur die sterre en sien wat Hy wil sien. Dit weet Willem immers van kleins af. Hy word dopgehou en nie net op Mispa nie. God sien hom en Georgina in haar bed in Kimberley. Hy sien die kind wat in haar groei, die sonde, sy sondes en sy nageslagte se sondes tot in die derde geslag. Onvergeeflik, als wat hy gedoen het – en Georgina. Vrees druk die lewe uit sy lyf, sy skouers trek saam, hy voel God se asem teen sy wang.
Met bewende lippe prewel hy: “Here tog, ek kan nie sterf nie, nie nou nie! Ek gaan ’n einde maak aan my en Georgina. Sy moet Kaap toe en die kind vir aanneming afteken, ek sal betaal vir die trein en die losieshuis en die hospitaal. Ek sal betaal, maar sy moet alleen gaan. Help my, dan kom ek nooit weer naby haar nie. Ek sal Klaas mark toe stuur, ek sal vir Kestell-kinderhuis geld gee, my bydrae vir die kerk verdubbel. Help my met hierdie saak en help Mispa met reent sodat ek huis toe kan gaan en my pligte daar doen, voor ek van my kop af raak.”
Is dit trane, is dit snikke wat sy skouers ruk? Kaptein is wakker. Hy kruip nader, kom skuur teen hom, gee klein tjankies, lek die nattigheid van sy wange. In die swak lig sien hy die dier se oë sag glim, voel hy die pyn in sy borskas skietgee. Sonder dat hy wil, hoor hy Georgina se stem.
“Ek het jou lief. Ek sal jou altyd liefhê, selfs as jy teruggaan na Caroline en my nooit weer wil sien nie. Ek sal aanhou om jou lief te hê. Ek sal jou liefhê, al val die hemel en skeur die aarde middeldeur. Ek sal jou in my graf nog liefhê.”
“Dis hoe ek ook voel,” het hy toe gesê.
“Ek kan nie sonder jou leef nie.”
“Ek ook nie.”
Net so, so het hulle trou aan mekaar beloof. Elke keer as sy hart inmekaar trek, wil hy glo dat sy nooit ooit vir hom sal lieg nie, onthou hy sy belofte aan haar. Dit keer hom om en skeur hom weg van elke ander belofte wat hy in sy lewe al gemaak het, en soos vannag, selfs voor die Here wat alles sien. Maar Hy weet van sy stryd, hoe swaar dit is om haar te los, hoe moeilik om die troos wat hy by haar kry, op te gee.
Nee, Hy toon, nes jare gelede, geen teken dat Hy omgee nie!
Ou Jakob was daar, hy het sy wonde verbind, maar God …?
Willem streel Kaptein se nek. “Dis die nag, oubaas se honne, die nag is te lank.”
Kaptein druk sy kop teen Willem se skouer. Dis hoekom sy pa vir hom ’n hond gegee het. Om hom te troos. Later het sy pa die hond wat hy hom gegee het, doodgeskop. Hulle het té geheg geraak aan mekaar, dis hoekom. Willem stoot Kaptein sagkens eenkant toe. Hy grawe in sy sak na sy pyp, stop, steek aan en rook tot die gedagtes aan sy kinderdae en Georgina en Daniël uit sy kop uitgerook is, tot hy aan die slaap raak met die pyp in sy hand vasgeklem.
Danster se gewerskaf by die vuur kondig die nuwe dag aan. Die môrester het haar plek ingeneem, die maan verbleek en die nag lig haar sluier. Willem is moeg, maar hy skuif die tamheid saam met sy karos van sy skouers af. Dié worsteling oor dinge waaraan hy nou niks kan doen nie, moet end kry voor hy in sy slaap begin praat of loop soos Caroline wat heeldag in haar kamer gesit het en snags pad gevat het. Nee, hy is nie sy nie! Hy het werk en dis sy lewe. Soms dink hy dis omdat werk hom kleintyd byna doodgemaak het, maar hy dit oorleef het – en vandag so sterk is soos ’n bees – dat hy nie bang is vir harde werk nie.
Hy spring en vat die voortou om in te span, op te saal
