het ’n mens ’n soort voorkennis van al die fases in jou lewe.”
“Wat sou die ergste wees: die voor- of die nákennis?” Hiermee het hy tog ’n stukkie van sy lewe teenoor haar uitgeblaker; dat hy deur iets ergs gegaan het.
“Ek het gehoor jy was saam met Dewald dorp toe,” stuur sy weg van die erns. “Hier hoor mens alles van almal, dit moet jy maar weet. Maar toe maar, my ma het klaar die bed oorgetrek. In die buitekamer,” voeg sy bedagsaam by.
Hy is so dankbaar daaroor, dat sy dit moet raaksien. Sy gee ’n laggie. “Sy het omtrent gewoel. Uitgedra en ingedra.”
“Is die buitekamer nie jou broer s’n nie?”
“Hy slaap partykeer daar as hy deurnag water lei, dan moet hy heen en weer. Of hy slaap hier op die stoep of sommer op die kaal werf. Maar hy het ook ’n huiskamer. My ma verkies dit, om hom beter te bederf.”
“Gelukkige seun. My ma is vroeërig dood.” Sy kyk so sprekend na hom dat hy vinnig byvoeg: “Ek het darem ’n broeis ousus.”
“Dan voel ek beter. In elk geval, my ma het gou vir hom koffie gevat, hy lei wingerd nat. Het net kom melk, toe is hy weer weg. Kom binne.”
“Dis koeler op die stoep,” besluit hy, en wonder waar sy altyd vir Boel ontvang. Hy sien nou die kateltjie onder ’n seil, dan seker Arno s’n.
“O, my ma sal jou wel innooi. Sy is een vir die sitkamer vir ménse,” klik sy. “Ek wil net sê: ek het niks met die losiesstorie te doen nie, nè, meneer Hoffman.”
“Ek sou anders kon dink jy het my jammer genoeg gekry gister,” sê hy eerlik. “Dis goed ek kon eers daaroor slaap. Ek voel al minder pateties. Beter versorg, en my goed is bymekaar. Ek kon die klaskamer in orde begin kry.”
“Goed dan. Ek sal jou en my ma alleen los om die saak te bepraat. Arno lei water. Of die lusern afgesny is of nie, water lei is daar altyd.”
“Dis reg, gaan jy gerus met jou aandwerk aan.”
“My ma hou meer van die buite- as binnelewe. Verkieslik haar hoenders. Ek het maar so stadigaan begin aandete maak.”
“Die aroma vertel my.”
“Moet jou nie laat flous nie. Enigiets in ’n pan gegooi, ruik lekker.”
Die gesprek is wat haar betref voltooi, afgerond. Sy het hom duidelik laat verstaan dat sy niks met die uitnodiging te doen het nie. En sy weet tog seker ook dat Boel Meyer dit nie sal goedkeur nie. Is dit moontlik dat hy, Nelis, diep in sy kop vir Boel wil vermaak deur hier te kom bly? Dan is ek darem nog meer man as muis, besluit hy grimmig.
Die aandkoelte lok hom, ’n klam, vars reuk wat uit die aarde opkom maar beslis ook van die rivier se kant af indrywe. “Sal dit voor op die wa wees as ek afstap na jou ma en broer toe?”
“Gaan gerus.”
Sy staan saam met hom buite op die kaal stukkie werf en beduie hoe hy moet loop: verby die hoenderhokke en houthoop, met die bruggie oor die grootvoor, en dan sal hy hulle by die punt van die wingerd sien.
Hy lei af dat die boerderye hier klein dog intensief is, anders as op ’n uitgestrekte vee- of saaiplaas. Wisselbou verklein die risiko van een groot misoes. Lusern, katoen, wingerd, tussenin los oeste, peulgewasse soos lensies of wat ook al. Besproeiing is ’n harde baas, sê Dewald. Wat jy plant, moet jy natlei, anders vergaan alles en die halfwoestyn vat terug wat aan hom behoort. Heeltyd op die agtergrond hoor Nelis dan ook, selfs nou in die laat namiddag, die gepols van waterpompe naby en ver.
Hy bereik die sementvoor waarin die troebel water met ’n geringe klotsing vloei, geen druising of kolking nie. Dis vreedsaam en koel, hy begeer om nakend in te duik en af te koel, van buite sowel as van binne.
Gou gewaar hy die bont rok met die ligter vlek van ’n voorskoot. Dit moet Arno wees wat langs haar op ’n kweekwalletjie sit. Hy hou ’n bekertjie na sy ma toe uit, en sy buk om dit weer vol te skink uit die aluminiumketeltjie. Sy is op hierdie oomblik die oermoeder. Die toneeltjie geskied so vertroulik dat Nelis soos ’n indringer voel. Daar is nog geleentheid vir hom om om te draai, want hulle het hom nie gewaar nie.
Maar nou ja, dis in die eerste plek nie hy wat hierom gevra het nie, maar die vrou self. Hulle gewaar hom wel toe hy naby kom. Leen Thirion kom dadelik nader, vee haar hande aan haar voorskoot af, stryk oor haar hare. Arno staan ook op en slaan sy broek se sitvlak skoon. Hy is om en by dertig, goed gebou en nie onaantreklik nie, maar die teruggetrokke uitdrukking op sy gesig sal verhoed dat hy in geselskap opval.
Sterk ooreenkoms met Nida is daar nie. “Ou Leen se kind,” het Boel hom bestempel met kwetsende uitgesprokenheid, en so is dit. Hulle het nie Nida se stil trekkrag nie. Of misgis hy hom in Leen? Sy is tog nie ’n alledaagse tannie nie. Maar soos die twee hier saam verkeer, vorm hulle ’n eenheid waarbuite Nida staan.
’n Oomblik lank wil hy haar bejammer omdat die twee so gesellig saam is en sy moet die aandtake verrig. Of verkies sy die alleenheid? Dring hy, die vreemdeling, haar klein private spasie binne?
“Ek is Nelis Hoffman,” stel hy hom voor toe mevrou Thirion hom met ’n opflikkering van haar skerp bruin oë aankyk. Sy kan nie te oud wees as Arno haar oudste is nie, maar die son en weer het met haar vel gewerk. Haar hare is dig maar grys gespikkel en in ’n argelose vlegsel om haar kop gedraai en vasgesteek.
Sy bied hom haar hand aan, fyn van been maar hard gewerk. “My seun Arno, meneer,” stel sy met kwalik onderdrukte trots voor. Nelis weet sommer hy is haar witbroodjie. Dan sou Nida wel haar pa s’n gewees het.
“Bly te kenne,” sê Arno, en die woorde lê ietwat ongewoon op sy tong. “Ons hoop u sal gelukkig hier tussen ons Driekolkers wees,” voeg hy vindingryk by.
“Meneer kon maar gister al gekom het, meneer sit so in die verwaarlosing daar bo.”
Dis soos hy van die begin af vermoed het: hy daar bo, en al die ander hier onder waar alles aangaan.
“Nee wat, die Venters het omgesien en ek was vanmôre ook saam Roosville toe. Ek kon die nodigste kry.”
Sy lyk effens afgehaal. Die geselskap is ook meteens kapot, sodat hy besluit om ’n wending daaraan te gee. “Oor mevrou se aanbod van losies, staan dit nog?”
Hy voel dat sy hom tersluiks dophou, weeg en oorweeg. Haar oë wat ’n mens amper priemend sou kon noem, laat hom egter kriewelrig voel. Wat is per slot van sake die motief agter haar aanbod? Hy hoop dis geld, dan sal hy verstaan en hom blymoedig daarby neerlê.
“Die stukkie wingerd lyk goed, meneer Thirion,” raai Nelis, want hy weet nie of dit waar is nie.
Arno volg sy blik en merk byna bedruk op: “Die hele stuk was amper in sy peetjie. Blaaspootjie.”
“Het druiwe dan pote?” grinnik Nelis. “Ek sou dink vee moet dit kry.”
“Wel, dis vir my die teken dat wingerd nie vir my is nie. Lusern vra die minste en gee die meeste.”
Dit klink nie na ’n vooruitstrewende beleid nie. Dit moet die spontane stukkie gesprek tussen haar seun en die vreemdeling wees wat die deurslag vir mevrou Thirion gee. “Ja, meneer, die aanbod staan nog. As meneer dinge sal vat soos dit kom.”
Hy
