oom Julius. Rosalie het die manier om mense om haar pinkie te draai, en ek was bevrees dat sy Renier dalk mag afrokkel.”
Julius druk haar arm gerusstellend.
“Jy hoef jou nie daaroor te bekommer nie. Vroeg hierdie jaar sal julle twee nog verloof raak.”
Clara bloos bekoorlik en laat haar blik skelm oor die opstal en die omgewing dwaal. Hier kan sy meesteres van ’n groot landgoed wees. Sy sal kan koop net wat haar hart begeer, en Renier sal haar nie durf teëgaan nie, want sy pa is aan háár kant. As daar iets is wat sy wil hê, sal sy net na oom Julius toe gaan en sy sal dit kry. Al wat sy moet doen om al hierdie weelde te besit, is om met Renier te trou … en dit is glad nie ’n slegte gedagte nie. Hy is aantreklik en sjarmant. Dis nie aldag dat ’n meisie dit op die koop toe kry as sy vir geld trou nie.
Renier staan sy pa vol ingehoue woede agterna en kyk. Dan draai hy na Rosalie wat baie bleek by hom staan.
“Ek is jammer. Dit was onvergeeflik van my pa.”
Sy skud haar kop stadig.
“Ek het al die tyd geweet dat hy nie van my hou nie, Renier. Miskien is dit beter dat jy en ek mekaar nie weer sien nie.”
“Ons is tog vriende, Rosalie.”
Sy kyk op na hom, en in haar oë lê die hartseer en skok nog vlak.
“Ek sal nie meer baie lank op Leydshoop bly nie, Renier. Oom Markus is nie meer die sterk man wat hy was nie, en as oom Frank en tant Hanna die plaas erf, sal ek nie meer daar welkom wees nie. Wat is die sin daarin om vriende te wees as ons … nie eens met mekaar kan praat nie?”
Voordat hy haar kan antwoord, draai sy haastig om en stap vinnig weg. Hy kan nie agter haar aangaan nie, want Clara haak onverwags by hom in.
Rosalie vlug na die bloekombome ’n ent van die feesvierings af. Daar gaan sy teen die skurwe stam van ’n boom leun en veg teen die trane wat haar wil oorweldig.
Voor haar lê die opstal van Rusoord, en verderaan kan sy die bome sien wat Leydshoop se opstal omring. Dis al lewe wat sy tot nou toe geken het, en die toekoms lê duister voor haar. ’n Lewe saam met Charles …? Sy ken vernederings en teleurstellings. Dis nie emosies wat vreemd vir haar is nie. Miskien sal sy vir ander mense troos kan bring omdat sy self weet wat dit is om seer te kry. Miskien is dit tóg die soort lewe waarvoor sy beskore is.
Haar ingebore lewenslustigheid kom egter in opstand. Sy sal nooit weer met ’n perd oor die vlaktes kan jaag nie. Sy sal nooit weer op ’n perd mag klim nie. Harmonie en Thor sal voor ’n kapkar ingespan word en die res van hulle lewens in ’n tuig moet trek. Hulle is pragtige diere, grasieus en trots. Hulle sierlike nekke sal beur in die rieme, hulle lewenslus en vurigheid sal geblus word.
“Rosalie?”
Sy swaai verskrik om toe sy oom Markus se stem hier by haar hoor en vee haastig die trane van haar wange af.
“Ek het Oom nie sien kom nie.”
“Jy het gehuil … hoekom? Dis dan Nuwejaar, en ’n mens moet vrolik wees.”
Sy probeer haar ontstelde gemoed kalmeer.
“Oom Julius en Renier het stry gekry oor my, oom Markus. Hy het my ’n optelkind genoem.”
Die woede blits in die ou man se oë.
“Ek sal sy nek op ’n duisend plekke breek!” sis hy. “Enigeen wat jou beledig, beledig mý ook!” Hy wil omdraai en na Julius gaan soek, maar Rosalie keer hom.
“Nie nou nie, oom Markus. Dis Nuwejaar, en ons is gaste op Rusoord.”
Hy bedink hom en draai na haar.
“Waaroor het hulle gestry, Rosalie?”
“Omdat ek en Renier saam was. Oom Julius het gesê Renier moet vroeg hierdie jaar sy verlowing aan Clara aankondig.”
Markus kyk ondersoekend na haar.
“Hinder dit jou?”
Sy sluk hard. Sy mag nie dat iemand weet hoe sý voel nie. Sy het geen reg of sê in hierdie saak nie.
“Ons is vriende, oom Markus, en nou word ons verbied om bloot net vriende te wees.”
Hy bekyk haar ’n ruk swyend.
“Dis nie al wat jou hinder nie.” sê hy eindelik.
Sy kyk op na hom en glimlag half treurig.
“Nee, dit is nie. Ek is lief vir my perde en die veld, oom Markus. Ek is lief vir die buitelewe, en as ek hier moet weggaan, sal ek dit nie meer hê nie.”
Hy frons onbegrypend.
“Weggaan? Maar hoekom dan?”
“As Oom die dag nie meer daar is nie, sal ek ook moet gaan. Ek sal nie meer welkom wees op Leydshoop nie. Dan sal ek met Charles Bennet moet trou omdat daar vir my geen ander uitweg sal wees nie.”
Hy glimlag stadig.
“Dit sal my gelukkig maak as jy met klein Bennet trou, Rosalie. Hy is ’n goeie seun, en om ’n predikant se vrou te wees, is ’n goeie lewe.”
“Nie vir my nie,” sê sy bitter. “Ek sal elke oomblik daarvan haat. Hy sal my versmoor. Hy is fanatiek godsdienstig en wil my in ’n soort non verander. Ek kan nie ’n martelaar wees nie, oom Markus. Ek sal binne doodgaan.”
Hy kyk lank swyend na haar. Hy dink aan haar opgewekte, lewenslustige geaardheid, en skielik verstaan hy hoe sy voel. Vir haar is dit soos om vir haar eie dood te wag. As hy sterf, sal Rosalie se lewensblyheid en vrolikheid saam met hom graf toe gaan. Solank hy lewe, sal die vrolikheid nog daar wees, die vonkeling in haar oë en die glimlag om haar mond. Só sal sy dood vir haar wees, dink hy terwyl hy na haar kyk. Dit sal wees soos sy nóú is – bleek en met die verlatenheid diep in haar oë. Ná sy dood sal sy nie meer lewe nie, maar net van dag tot dag dwaal en verlang na die blye dae op Leydshoop.
Hy trek haar skielik nader en druk haar styf teen hom vas.
“Ek sal jou nie in die steek laat nie, my kind,” sê hy sag. Sy stem bewe liggies van aandoening. “Jy hoef nie met Charles te trou as dit jou ongelukkig sal maak nie. Ek wil nie sien dat jy binne doodgaan nie; ek wil die lag in jou oë sien, en ek wil nog sien hoe jy klein Thor inbreek en deur die veld op sy rug jaag. Ek wil nie hê dat jy moet verander nie, Rosalie …” Hy sluk hard en stoot haar liggies ’n armlengte van hom af. “Jy herinner my só baie aan Sophia. Sy was soos jy is … ’n ligstraal vir almal om haar. Maar sy het dit behou totdat sy self gesterf het … dit het nie voor haar gesterf nie. Vertrou op my, Rosalie, alles sal regkom.”
Die gaste kyk nuuskierig in die rigting van die bome waar die ou man en die meisie ernstig staan en gesels. Soveel erns op Nuwejaarsdag? Dis tog ongehoord!
’n Rukkie later sluit Rosalie en oom Markus weer by die res van die gaste aan. Rosalie voel heelwat beter, en ’n bietjie van haar lewenslus keer terug. Die kuiltjies druk weer diep in haar sagte wange wanneer sy glimlag; haar bekoorlike skoonheid laat die mense gis.
Van
