Hoeflies se hand sukkel om sy vasvat om die bottel se nek te kry.
En die dienaar van die gereg en die dienaar van die geregtigheid knik vir mekaar en hulle deel die brandewyn wat in die bottel skommel.
En pater Hoeflies stoot die bottel rooidagkant toe weg van die perd af.
“Lê daar, j-jou n-nutteloos-se k-krrruik,” sê hy. En die twee man ry. En hulle gesels.
En sersant Jônie Louw sê vir pater Hoeflies hy s-sweer die s-sterre h-het ook r-ryp oorr gekry, want h-hulle iss v-vaal.
En pater Hoeflies sê ass s-sweer hom geoorloof wass, s-sou h-hy ook s-sweer dit het onners-stebo geryp, want d-die s-sterre iss assv-vaal.
En toe kom die son uit en Kenhardt lê reg voor die twee manne aan die einde van die pad waarvan daar nie baie gelykes is nie. Maar die twee is nog nie náby die einde van hulle gesels nie.
Hulle práát.
En sersant Jônie Louw vertel: Toe hulle so al pratend Kenhardt inry deur die koue môre waarin die vaste lug elke woord ver dra, toe kom die mense uit hulle huise om te kyk watter yslike klomp luidrugtige vreemdelinge daar opdaag met ’n lawaai wat nie hóórt in ’n dorp waarin moord en begrafnis die geselskap is nie.
“Maar daaraan steur ek en pater Hoeflies ons toe min,” vertel sersant Jônie Louw, “want ons is toe so eie met mekaar – hy sê vir my: Jônie, en ek sê vir hom: Pappie.”
’n Berg is nie ’n molshoop nie
(vir Harri)
Ek is eenkeer met vakansie daar in Albertinia se omgewing, toevallig in ’n tyd toe die streek wat daar die “Duinewêreld” genoem word, heel deur die molle ingeneem is. Dis so ver as jy kyk, die een molshoop op die ander.
En dit was púre molle. Ek het nie self van hulle gesien nie, want ’n mol is vir die oog mos ’n skaars ding. Maar volgens die mense my vertel het, moes party amper so groot soos dassies gewees het. Nou ja, ’n sekere oubaas, ’n ene oom Toppie, met wie ek baie lekker gesels het, vertel my toe dat hy ná ’n groot gesukkel darem sy grondjie skoon gehad het van die molle. En hy was nie danig trots daarop nie.
En één ding was wis en seker: oom Toppie se plasie sou sonder molle bly. Want hy het geweet hoe om ’n mol se sake te werk. As daar een inkom, lê hy hom voor, en as die mol skop, dan skiet oom Toppie met sy .22-geweer net onder die bokant van die hopie grond – so van tien, vyftien tree af. En dan is dit verby met die mol. Al wat jy moet doen, is om suutjies te werk. Jou aanloop en jou loop sit moet sagkens wees, anders is die mol so wantrouig dat jy ’n dag lank vir hom sal sit en wag. En as jy eers jou sit gekry het, durf jy ook nie roer nie.
Op dié manier, vertel oom Toppie, het hy op sy eentjie só gaaf leer regkom dat hy g’n hulp met die plaag nodig het nie. Al wat hy weet, is dat daar, waar daar ’n wil is, ’n weg ook is.
Ek steur my toe nie verder aan die molbesigheid nie, en ek hou vakansie, en ek en oom Toppie gesels wanneer ons mekaar raakloop, oor alles waaroor daar te prate is, behalwe oor molle – want daaroor het ons kláár gepraat (oom Toppie vertel nooit twee keer dieselfde storie nie, en hy praat ook nie aanmekaar oor dieselfde ding nie) – tot een môre dat hy my raakloop waar ek onder ’n boom met ’n boek sit.
“Wat sit lees jy dan so vroemôre hier?” vra hy. “ ’n Storie,” sê ek.
“Kry jy dan nooit genoeg van stories nie?” vra hy.
“Nee,” sê ek, “sonner stories sal ek nie bra deur die wêreld gekom het nie.”
“Nou watse storie is dit dié wat jy nou weer lees?” wil hy weet.
“Oor die rotvanger van Hameln,” sê ek. “Nou wat het hý gemaak?” vra oom Toppie.
En ek vertel hom die storie van die Sigeuner wat glo op 26 Junie 1259 in Hameln aangekom het en by die inwoners hoor dat dié dorpie bepes was van die rotte. Die Sigeuner neem dit toe op hom om die mense van die plaag te verlos, en daar word op ’n bepaalde vergoeding besluit. Al wat die kêrel toe doen, is om op sy fluit te speel, en daar kom al die rotte na hom toe, en hy stryk met hulle aan na die Weserrivier toe en daar laat versuip hy die hele spulletjie. Hy kom toe trug, maar om dit vir die mense na so min moeite gelyk het, weier hulle om hom sy beloning te gee. Hy neem toe weer sy fluit en dié keer speel hy ’n deuntjie wat al die kindertjies na hom toe aanlok. En daar stap hy met hulle aan na die Koppelberg toe. Die berg gaan toe met ’n spelonk voor hulle oop en die fluitspeler verdwyn met die kindertjies daarin, en die berg gaan weer agter hulle toe.
Net een ou dogtertjie het oorgebly, want sy was ’n kreupele en kon nie byhou nie, en sý het toe vertel wát dit in die deuntjie was wat hulle so agter die vreemdeling aangelok het.
“En wat was dit toe?” vra oom Toppie.
Ek sê ja, dit kan ek vir hom baie mooi sê, want hier staan dit in die fluitspeler se eie woorde in die boek wat ek lees. Hy het dit kwansuis later self vir ’n groot skrywer vertel.
“Nou maar laat ek hoor,” sê oom Toppie.
“Ek sal dit vir Oom lees,” sê ek. “Maar dis in Hollands.”
“Jy kan maar lees,” sê hy, “ek verstaan dit, want ek is daarin gekatkiseer.”
En toe lees ek vir hom wat die rotvanger vir die skrywer gesê het:
“Voor de ratten floot ik van rozijnen en spek, van open provisiekasten, van een land zonder vergif en vallen; voor de kinderen floot ik van speelgoed en wafels, van booten en zigeunerwagens, van een land zonder school en bedtijd …”
“Ja wragtag,” sê oom Toppie, “dít kan jy glo. Met sulke deuntjies lei hy hulle die ewigheid in. Maar ék sê vir jou, as daar één ding is waarmee darie rotvanger sy moses rond en stomp sou teukom, is dit met ’n mol.”
“Hoe dan so?” vra ek.
Hy sê: “Man, by ’n ding wat vir alles wat nie stilte is nie, so bang is soos darie rotte vir gif was, maak jy met geen geluid hond haaraf nie; ook nie met musiek nie. By ’n mol sou hy juis sy fluit moes neergesit het. Jy moet met niks werk wat kan geluid maak vóór die mol dood is nie, anners verneuk jy jou soos darie ou mannetjie van die Landboudepartement wat vir ons hier wou kom wys hoe ons moes molle uitroei.”
Dit klink vir my of dit ’n interessante storie sou kon wees en ek vra oom Toppie verder daarna uit. En om dit ’n molstorie was wat hy my nog nié vertel het nie, was die oubaas op sy stukke. Om die waarheid te sê, hy was verbaas dat hy my dit toe nog nie vertel het nie, want sonder om my oor molle te verveel, sê hy, kon hy ál die ander gepraat oor dié blinde nasie maar gelos het en my reg aan die begin net die één storie vertel het.
En toe val hy weg:
Man, die Boerevereniging laat weet ons lat daar ’n kêrel van die Landboutegniese Dienste hier na Gouritzriviermond toe sou kom om vir ons ’n demonstrasie te lewer van hoe ’n nuwe uitvindsel van hulle werk. Dis dan nou glo ’n patent waarmee ons die molle moet uitroei. Ons sal nooit weer ’n mol sien as darie affêre eers ingespan word nie.
En so is die hele Duinewêreld se mense op dié dag hier by die Mond. En later – hier kom ry die amptenaartjie met ’n yslike lôrie aan. En agter op die bak sit sy assistent tussen ’n klomp gassilinders met meters
