күрсәтүче деталь кебек кабул ителә. Ләкин Ә. Еникинең дала символы башка әсәрләрендә дә очрый. «Әйтелмәгән васыять» дала табигатен сурәтләү белән башланып китә. Гомумән, дала геройларның эчке халәтләренә ишарәләүче символ буларак ачыла.
«Рәшә» повестенда Зөфәр Сабитов характерын автор өч юнәлештә ача: эш шартларына мөнәсәбәттә (карьера), йорт сатып алу һәм шәхси тормышы буенча. Йортны ул шәһәрнең үзәгендә урнашкан Зинин урамыннан сайлый. Гәрчә Ә. Еники иҗатында йорт гаилә учагы, тынычлык, иминлек белән аңлатылса да, бу повестьта башкарак яссылыкта ачыла. Йорт Сабитов принципларын ачу чарасына әверелә. Йорт янындагы бакча да доход чыганагы буларак күзаллана.
Йортлы булуда Зөфәргә маклер Гайсә Курамшин ярдәм итә. Коммерсантлар хәйләкәрлегенә ия булган Гайсә Курамшин белән Зөфәр Сабитовны байлыкка, мөлкәткә карата мөнәсәбәт берләштерә.
Курамшинның Сабитовлар гаиләсе белән танышлыгы ерак үткәнгә барып тоташа. Зөфәрләрнең әтисе Мөбәрәкша абзый аның белән Сорочий базарында танышкан була, шуңа күрә, ул вафат булганнан соң да, Гайсә карт гаиләнең ышанычлы кешесе булып кала. Гайсә, эпизодик образ гына булса да, шактый тирән ачылган: «татар миллионерында доверенный булып эшләгән. Эре сөякле, озын буйлы бу кеше кайчандыр бик мәһабәт-таза булганга охшый; хәзер дә әле, йончып, шиңеп бетсә дә һәм киң аркасы бөкерәеп чыкса да, гүя борынгы килбәтен сакларга теләп, гәүдәсен ничек тә туры йөртергә тырыша… Тавышы көр, сөйләгәндә гөрелдәп чыга; үзе русчаны шундый оста, шундый саф, чиста итеп сөйләшә –татар кешесе дип тә белмәссең. Гомумән, аңарда татарныкы дип әйтерлек берни дә юк иде». Әдип, аның сыйфатларын ачканда, өстенә киеп йөри торган драп пальтосына туктала. Ул тыштан шактый әйбәт күренсә дә, эчтән тузган. Пальто сыйфатларын аның хуҗасына күчереп, Еники аның ике яклылыгын – эчке һәм тышкы дөньясындагы контрастны ассызыкларга тели. Шуның өстенә пальто картның үткән тормышының матди яктан ныклы булуын, объектив сәбәпләр нәтиҗәсендә генә мескен хәлгә калуын дәлилли.
Зөфәр Сабитовның эшендә дә шундый ышанычлы кешесе бар. Көтмәгәндә килеп төшкән ревизия вакытында Хәмит үзенең «дус»лыгын таныта: «…сукыр тычкан эзеннән йөреп карыйк әле, шәт, берәр йомшак җирен капшарбыз. Ревизор дә чуеннан түгелдер әле». Хәмит канаты астында Зөфәрнең хәле җиңеләеп китә. Әмма аларны икесен беррәттән куярлык түгел, Хәмит Зөфәр белән чагыштырганда – «вак балык». Шуңа күрә Хәмитнең һөнәрен дә, шәхесен дә ачу өчен, кыска гына аңлатма җитә: «Ярымсәүдәгәр, ярымарадаш. Талантлы, үткен-зирәк, әмма чиктән тыш индивидуалист, үзенчә «хөрлек сөюче һәм үз рәхәте өчен генә яшәүче оясыз-нисез бер ялгызак кеше…» Моннан тыш, Зөфәр һәм Хәмитнең яшәү рәвешләре арасында зур аерма күзгә ташлана: беренчесен «…йорт-җирле, чибәр кәләшле, бала-чагалы солидный тормыш» кызыксындырса, икенчесен «…кайтып ятарга бер бүлмәм булса, миңа шул җиткән. Тик кесәмдә ике сберкенәгә йөрергә тиеш, дигән… ирекле кәккүк!» булу канәгатьләндерә.
Өченче – шәхси
