– ўсмоқчилади Бўривой.
– Ким билади дейсан. Балки одамлар ўзидан қўрқар…
– Йўқ, раис бова, ким билади эмас, ҳамма билади. Уннан кейин, одамлар ўзларидан эмас, мансабидан, столини тортиб олишларидан қўрқадилар. Ахир ҳаммаям шундаймас-ку, – раис ҳайдовчининг гапларига жиддий қулоқ солди. – Масалан, мен кимдан қўрқаман, ёки менинг нимамни тортиб олади? Олса мошинасини олади. Бу мошина бўлмаса бошқаси, бошқасиям бўлмаса, кетмон. Кетмонни ҳеч ким ололмайди.
– Лекин кетмон билан ҳеч қаёққа бориб бўлмайди-да ҳозир.
Бўривой кулди:
– Ҳеҳ, раис бова, қаёққа ҳам борардик. Нима қилсак ҳам, ким бўлиб яшасак ҳам, барибир энг сўнгида кетмонга, кетмончига ишимиз тушади… Бусиз бўлмайди.
Раиснинг ғаши келди. У Бўривойни кўпдан билар, аммо бунчалик гапдонлигини сезмаганди. Аслини олганда раис ҳайдовчиси билан ҳеч қачон яқинроқ, самимий гаплашмаган. Искандар раис буни ҳозир биринчи марта ҳис қилди. Бунинг учун Бўривойга қарши миқ этмади. Қайтанга гап бошлаганидан афсусланди.
– Дурустсан-ку, – деди аччиқ киноя билан. – Шунча гапларни биларкансан-у, мендан яшириб юрибсан-а.
Бўривой раиснинг пичингини фаҳмлади.
– Тўғри гап туққанингга ёқмас экан, – ҳайдовчи раисга қараб қўйди.
– Тилинг жуда узун бўлиб кетипти-ку, Бўривой?!
Бу гап Бўривойнинг жаҳлини чиқарди. У озғин, чайир қўллари билан машина рулини маҳкамроқ сиқиб ушлади. Ўрнидан бир қўзғалиб қўйди.
– Сизга осон: гапим ёқса ёлғондан бўлсаям мақтаб қўясиз, ёқмаса уришасиз, сўкасиз… Менга ўхшаган бечоралар эса…
– Бўлди! Ўргилдим сендақа “бечора”дан… Ўз иззатини билмаган нонкўр! Кийикдай машинанинг рулини тутқазиб қўйибман-а, сен кўрнамакка!
– Нима дўқ қиласиз менга. Бўлди-да, энди. Қачон бир жойдан феълингиз айнаб чиқса, аламини мендан оласиз. Нима, сизга ўйинчоқманми? Нари борса битта аравакашда, истаганимча ҳақорат қилавераман, қўлидан нима келарди, дейсиз-да. – У тобора қизишиб борарди. Ўзини босмоқчи бўлар, аммо ички бир туғён, дард бунга йўл қўймас, юрагида тош бўлиб ётган дардларини тўкиб солишга ундарди. – Йўқ, ундай эмас раис бова, мавриди келганда айтиб қўяй, мени кўп калака қилаверманг. Бўлди! Бошқа чидаёлмайман. Охирги гапим шу: менинг қоп кетадиган давлатим ҳам, сағир қоладиган болам ҳам йўқ. Бир сўққабош одамман. Шунинг учун ҳеч кимдан, ҳеч нарсадан қўрқмайман.
Искандар раис Бўривойга еб қўйгудек бўлиб тикилди. Бўривой буни сезмади. “Бу тирранча мени қўрқитмоқчими ёки ҳаммаси лалми дўқми? Райкомдаги гаплар етмовдими? Тавба! Ҳали бурнини эплаб артолмайдиган зумраша гап қайтаряптими?! Мени ким деб ўйлаяпти ўзи бу? Райкомдаям менга бунақа муомала қилишмаган-а! Анави секретарь гапирди қўйди-да. Зарари йўқ, ҳали янги, яхши билмайди мени. Аста-секин тушуниб олади. Яна шунақа катталик қилса ўзим биламан нима деб жавоб қайтаришни. Мен билан беллашган не-не азаматларнинг пихини қайириб, попугини пасайтириб қўйганман”.
– Сен бунақа баландпарвоз
