uğraşıyordu. Validesinde de böyle bir sessizlik hâli görüleceği malumdur. Ta Kılıç Ali Paşa Camisi’nde gürül gürül yatsı namazı kılınıp bitinceye kadar ana ile kızın bu sessizliği devam etti. Nihayet kız şaşkınlık deryasından başını çıkarıp dedi ki: “Anacığım! Ne söyledinse doğrusun, haklısın. Lakin ben seni şu hâl içinde mümkün değil bırakamayacağım! Her ayıp, her alçaklık benim üzerime olsun. Sana şunu da söyleyeyim ki eğer sen Laz’ın teklifini kabul etmezsen…”
Ana: “Ee, kabul etmezsem?”
Kız: “İşte artık edepsizliğime ver, neye hamledersen hamlet, ben Laz’a kaçarım!”
Ana: “Vay! Demek oluyor ki bu meşakkatlere dayanamayarak kaçacaksın da ha? Beni bu hâlde, Ömer’i o hâlde bırakıp da mı? Yazık bana yazık Ömer’e! Sana da yazıklar olsun Şehlevend!.. Hayır hayır! Sen bu felaketli hâlimize tahammül edemediğin için kaçmayacaksın. Âdeta koca için kaçacaksın koca! Bu zaruret-i hâl içinde seni kimse almayacağı, sen de kocasız kalmaya razı olmadığın için hazır şu Laz ortaya çıkmışken elden kaçırmamak istiyorsun. Tuh sana! Şehvetperest kız!..”
Zavallı Şehlevend, bu bir harfini bile yiyen köpeklerin kuduracağı tekdirleri, yukarıdan aşağıya yediği hâlde dudağını bile kımıldatmamıştı. Validesi ise kızının sadece anaya itaat ve hürmet vazifesinden kaynaklanan bu sükûtunu, kabahatini tanımış olmasına vererek ve bunun üzerine hakkı kendisinde görerek daha o kadar sözler söyledi ki tarife ve tabire sığmaz. Şehlevend, bunlara da sükût etti.
Gerçi validesinin sözleri harfi harfine doğru ve haklı idi. Ancak kızı, Mısır’a mı Şam’a mı her nereye gelin gidecek ise oraya “gelin” gitmesi şartıyla haklı idi. Şehlevend ise gelin gitmiyordu. Esir gidiyordu esir! Gelinlik ile esirlik arasındaki fark, izaha muhtaç mıdır? Gelin kendi maiyetinde bir esir götürür ama esir kendi maiyetinde bir gelin götüremez.
Validesi sözlerinde haklı olduğu gibi Şehlevend’in de ısrarında haklı olacağı inkâr edilemez. Ölüme bedel prangaya gitmiş olan Ömer’i kurtarmaya gücü yetmez ki kurtarsın. Nefsini satıp esir olması dahi Ömer’in kendi üzerinde bir aşk hakkı varsa ona hıyanet addolunmaz ki Şehlevend ayıplansın. Validesini şu sefalet hâlinden kurtarmaya kudreti varsa sarf etmeye mecbur değil midir? Hâlbuki bu kuvvet kızda vardı. Hem de bu kuvvet nefsini satmaktan başka hiçbir şey ile hasıl olmayacağı için işte Şehlevend bunu da göze aldı. Validesi bu sırra vâkıf olsaydı ihtimal ki buna katiyen razı olmazdı. Ancak yüksek karakter davasıyla iki vücudun birden mahvolması, ifrat derecesinde bir gayrettir ki aklen caiz değildir.
Yedinci Kısım
Validesi edeceği tekdirleri edip bitirdikten sonra artık gecenin kalanının ana ile kız arasında garip bir sükûtun devamıyla geçmiş olacağı pek kolay tasavvur edilebilir. Ertesi sabah erkenden Laz Mehmet Ali, sabah namazına gelip eda ettikten sonra cenaze namazgâhına da geldi, ana ile kızı buldu. Koca Laz, sözü açmak için zihninde nasıl girişler arar durur idiyse de valide hanım bu girişlere hacet bırakmayarak “Ağa birader! Ben kızımı size layık görmediğim gibi, vermek de istemiyorum. Lakin kızım istiyor. Eğer ben razı olmazsam size kaçacakmış. Şu kadar felaketim içinde bir de kızımın bana isyan ederek kaçtığını görmemek için işte zaruri rıza gösteriyorum.” dedi.
Gerçi bir kayınvalide tarafından bu gibi sözler işitmek, nikâha kuvvet verir şeylerden olduğu malumdur. Hatta bu tür sözleri yalnızca Laz’ı caydırmak için söylemiş olduğuna da hükmedebiliriz. Fakat Laz Mehmet Ali, halkın bildiği kayınpederlerden olmadığı için kadıncağızın sözlerine darılmak değil, bilakis son derece memnuniyet göstererek hemen ana ile kızı kaldırdı, Karabaş Mahallesi’nde bulunan evine götürdü.
Valide hanım hâlâ kızına dargın. Şu kadar var ki daha ertesi günü Şehlevend’in emir ve onayıyla karşıda, İstanbul tarafında Tahtakale’de iki odalı bir küçük hane o zamanın fiyatınca dört yüz aslanlıya satın alınıp, bir yüz kuruş da öteki ihtiyaçlara verildi. Valide hanım hâlâ dargın ise de böyle kutu gibi bir eve girip de minder üzerinde dahi beş yüz kuruş harçlık bulunca dargınlığı yavaş yavaş sükûnet bulmaya başladı ve sükûnet buldu.
Ah! Bu ev, bu para, ciğerparesi kızının hürriyetinin bedeli olduğunu bilseydi acaba yine sükûnet bulabilir miydi? Biçare kadıncağız işin içyüzünü bilmiyor ki! Evceğizinde yerleştikten sonra, o beş yüz kuruşu kızı için ağırlık makamında tutarak bununla çeyiz düzmeye dahi kalkıştı. Lakin Laz Mehmet Ali, gelini için validesinden bir çevre bile çeyiz istemiyordu. Çeyizi yağlıkçılardan hazır alacağından bahisle valideyi menettikten sonra bir aralık da çeyizin doğrudan doğruya yağlıkçı tarafından sandığa basıldığı rivayetini çıkarıp nihayet bir cuma günü idi ki Mısır’a yönelerek Dersaadet’ten hareket eden bir gemi ile Şehlevend’in dahi gelin(!) gitmesi lazım geldi.
Laz Mehmet Ali, kılığını kıyafetini bir yolcu şekil ve suretine koymuş olduğu hâlde gelip Şehlevend de bazı zaruri yol ihtiyaçlarından ibaret olan tedariklerini görmüş olduğundan onlar bir hamala verilip kızcağız da validesiyle veda merasimini ifa eyledi.
İşte bu vedalaşma yürekleri cayır cayır yırtacak bir surette idi. Valide hâlâ kızı gelin gidiyor inancıyla birtakım nasihatlerde bulunur, tebrikler eder ve kız ise ne hâl ve mertebe ile gittiğini bildiği için boynuna sarılmış olduğu validesini kolları arasından bırakmayarak sel gibi gözyaşları içine gark eylerdi.
Her ne hâl ise yolcular ayrılabildiler. Yemiş iskelesine inip oradan bir kayığa binerek karşı tarafta demir üzerinde bulunan Mısır gemisine çıktılar. Laz Mehmet Ali, Şehlevend’i geminin kaptanına teslim ederek şu suretle artık vazifesini ifa edip bitirmiş sayıldığından bir daha kızcağıza “Uğurlar olsun! Allah selamet versin!” bile demeye lüzum görmemişti.
Kaptan, Şehlevend’i geminin başaltına götürdü. Kız içeriye girince iki üç genç kız ile bir iki çocuk daha gördü ki kızlar hüngür hüngür ağlar ve dünyanın belaları ve musibetleri bile kendileri için oyuncak olan çocuklar, halatlar üzerinde misafir oyunu oynar idiler.
Şehlevend’in içeri girmesi bunların ağlamasına ara verdi. Hatta biraz sonra gerek Şehlevend bunlarla ve gerek bunlar Şehlevend ile teselli bulmaya bile başladılar. Çünkü bunların hepsinin aynı derdin ortağı olduğu malumdur. Bir derdin müptelası ne kadar çoğalırsa inde’l hakika edilecek teessüfün o nispette artması lazım gelirse de derdin ortağı çoğaldıkça tesir ve ızdırabından erbabının hissesinin küçülmemesi de insanın acayip ve garip birtakım huylarının gereğidir.
Şehlevend’in kızlarla olan konuşmalarından anlaşıldığına göre Laz Mehmet Ali, bu kızları da güya fakruzaruretten kurtarmak için yüz ellişer ve ikişer yüz kuruşa satın almış. Şehlevend, diğerlerinin kıymetinin kendisinin beşte biri, üçte biri kadar olduğunu görünce biraz daha fazla teselli bulmuştu. Çocuklar ise mektep seyrine gidiyoruz diye memnun olduklarından bunların hayretleri yalnız ellerinde bulunan üç dört hacıyatmaz ile bir iki dilli düdük ve davul pahasına satın alınmış olduğu ortadadır.
Bu ilk kitabımıza nihayet vermekte olduğumuz şu sırada düşünen insanlara sual ederiz ki şu başaltında bulunan beş altı kız ve çocuklar içinde en ziyade acıdıkları hangisidir?
“Hepsine aynı şekilde acıyoruz.” diyenleri tebrik
