Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz страница 81

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz

Скачать книгу

— pochodzący z Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii.

278

kowany (daw.) — kuty, wykuty.

279

kulbaka — wysokie siodło, przeważnie wojskowe.

280

łakomy — tu: budzący zainteresowanie i chęć posiadania, por. „łakomy kąsek”.

281

jeno (daw.) — tylko.

282

na pował — tak, że będą leżeć pokotem.

283

dalekość — odległość.

284

olszyniec — zagajnik olchowy.

285

Kazimierzowe — aluzja do panowania Kazimierza Wielkiego (1310–1370) i poprawy standardów cywilizacyjnych w Polsce za jego czasów.

286

gdzie siedem razy na dzień dzwony biją — sens: gdzie odprawiana jest liturgia godzin, to jest modlitwa obowiązkowo domawiana siedem razy na dzień przez osoby ze święceniami duchownymi.

287

wdały (daw.) — piękny.

288

jędzon — potwór, upiór.

289

przechodzić (daw.) — przekraczać.

290

lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.

291

rysią — kłusem.

292

miary ludzkiej nie przechodził — nie przekraczał wzrostu wysokiego człowieka, nie był olbrzymem.

293

staje, stajanie — dawna miara odległości (etymologicznie: dystans, po przebiegnięciu którego koń musi się zatrzymać i odpocząć).

294

kulbaka — wysokie siodło, przeważnie wojskowe.

295

glewia — broń drzewcowa z grotem w formie jednosiecznego noża; tu: kopia.

296

cugle — wodze, lejce.

297

w posła godzisz — posła atakujesz.

298

Mikołaj Powała z Taczewa — (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.

299

Zawisza Czarny z Garbowa — (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.

300

Jan Farurej z Garbowa — rycerz, brat Zawiszy Czarnego.

301

Mikołaj z Moskorzowa — wspomniany w rozdz. 1 dowódca obrony górnego zamku w Wilnie w r. 1390.

302

Zyndram z Maszkowic — (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.

303

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

304

dań (daw.) — danina, dar.

305

płochość (daw.) — lekkomyślność.

306

wolej (daw.) — lepiej.

307

samowtór (daw.) — we dwóch.

308

włodyka — rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych.

309

lubo (daw.) — chociaż.

310

rakuski (daw.) — austriacki.

311

Burgundia — region w centralnej Francji.

312

gorze chłopcu (daw.) — źle z chłopcem.

313

wypiastować — wychować.

314

prawy (daw.) — prawdziwy.

315

nie skończy on własną śmiercią — sens: umrze śmiercią gwałtowną, zapewne na skutek wyroku sądu.

316

dzierżyć — trzymać.

317

gorze (ze starop. gorzeć: palić się) — biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo.

318

przystojny (daw.) — odpowiedni, właściwy.

319

krotofilny (daw.) — skłonny do żartów; krotochwila — farsa, żartobliwy utwór sceniczny bądź żart, dowcip.

320

tuszyć (daw.) — mieć nadzieję.

321

zmóc — pokonać.

322

przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.

323

chycić — dziś popr.: chwycić.

324

roków (gw.) — lat.

325

Aleksandra Olgierdówna — (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV.

326

liszka — tu: futro ze skór lisich.

327

koleśno (daw.) — w kolasach; kolasa to odkryty powóz konny bez resorów.

328

którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat — niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż.

329

skrzęt (daw.) — krzątanina, ruch.

330

Władysław II Jagiełło — (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów

Скачать книгу