Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz страница 82

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz

Скачать книгу

z dworzany — dziś popr.: z dworzanami.

333

przezpiecznie — dziś popr.: bezpiecznie.

334

lubo (daw.) — chociaż.

335

gomółka — niewielka, okrągła szybka.

336

dworzyszcze (daw.) — gmach, okazały budynek.

337

zgoła (daw.) — nawet.

338

krzyżowanie — dekoracja architektoniczna w postaci krzyżujących się belek na fasadzie budynku.

339

łokieć — dawna miara długości, w przybliżeniu odległość od stawu łokciowego do dłoni, ok. 55-77 cm.

340

skład — tu: sklep.

341

sowity (daw.) — obfity, bogaty.

342

najprzedniejszy (daw.) — najlepszy, najwyższej jakości.

343

mercatorium (z łac.) — dom kupców.

344

Schrotamt — urząd przeładunku beczek winnych.

345

sprawa gardłowa — sprawa, w której grozi kara śmierci.

346

wszelako (daw.) — jednak.

347

Mikołaj Powała z Taczewa — (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.

348

Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły.

349

Bonifacy IX — Pietro Tomacelli (ok. 1350–1404), papież od 1389, poparł Polskę, gdy walczyła z krzyżakami.

350

gonitwy — tu: turniej rycerski.

351

Zawisza Czarny z Garbowa — (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.

352

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

353

bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.

354

Władysław II Jagiełło — (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.

355

Aral — Jezioro Aralskie, dawniej określane jako morze, leżące w dzisiejszym Kazachstanie i Uzbekistanie.

356

wschody (daw.) — schody.

357

wyprawa krzyżowa — tu: wyprawa wojenna przeciw poganom, mająca zmusić ich siłą do chrztu. Określenie to stosowano w szczególności wobec krucjat, mających na celu zdobycie na muzułmanach miejsca narodzin Chrystusa. W szerszym sensie odnosiło się także do innych walk z niechrześcijanami.

358

Tochtamysz — (zm. 1406) chan tatarskiej Złotej Ordy w latach 1380–1395, pokonany przez Timura zbiegł na Litwę, skąd bezskutecznie starał się odzyskać władzę.

359

tron kapczacki — władza nad Ordą Kipczacką, szerzej znaną jako Złota Orda. Było to dawne państwo mongolsko-tatarskie w okolicach gór Kaukazu i dorzecza Wołgi. Orda stanowiła coś pośredniego między zmilitaryzowanym państwem a formą organizacji wojskowej.

360

Złota Orda — dawne państwo mongolsko–tatarskie w okolicach gór Kaukazu i dorzecza Wołgi. Orda była czymś pośrednim między zmilitaryzowanym państwem a formą organizacji wojskowej.

361

Timur Chromy — znany też jako Tamerlan, (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko–tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci.

362

władca Rusi Moskiewskiej — tereny dzisiejszej Rosji (Ruś Moskiewska) i Ukrainy (Ruś Kijowska) były w średniowieczu pod władzą Tatarów.

363

Aleppo — miasto na skraju Pustyni Syryjskiej.

364

Damaszek — stolica Syrii.

365

synowie Beliala — przen. poganie; Belial a. Baal — bożek pogański wspominany w Starym Testamencie.

366

Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.

367

odpust — w religii katolickiej darowanie bądź zmniejszenie kary za grzechy, które zostały już odpuszczone.

368

kopijnicy — ciężka jazda uzbrojona w kopie i miecze.

369

Chromy — przydomek Timura (Tamerlana) (1336-1405), chana Złotej Ordy i twórcy wielkiego mongolsko–tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci.

370

wizerunek Chrystusów (daw.) — wizerunek Chrystusowy, wizerunek Chrystusa.

371

jużem się obaczył — już sobie przypomniałem.

372

ćma (daw.) — mrowie, tłum.

373

prawić (daw.) — mówić, opowiadać.

374

dworscy — ludzie należący do dworu.

375

dalibóg (daw.) — naprawdę, słowo daję.

376

bawić (daw.) — przebywać.

377

do dnia — rano.

378

ozwać się (daw.) — odezwać się.

379

więcej — bardziej.

380

Скачать книгу