Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz страница 83

Krzyżacy - Henryk  Sienkiewicz

Скачать книгу

382

rajca (daw.) — radny.

383

rakuski (daw.) — austriacki.

384

kniaź — książę.

385

bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski, ruski lub wołoski.

386

szuba (daw.) — szerokie okrycie wierzchnie.

387

obrazy bizantyjskie — malarstwo religijne w prawosławnym Bizancjum cechowało się surowością i dostojeństwem.

388

stalle — zdobione ławki w prezbiterium, blisko ołtarza, przeznaczone głównie dla duchownych.

389

królestwo — tu: król i królowa.

390

smagły — o ciemnej, oliwkowej cerze.

391

ustawicznie (daw.) — ciągle.

392

przygana (daw.) — krytyka, zarzut.

393

Podniesienie — część mszy św., gdy kapłan ukazuje wiernym Ciało i Krtw Chrystusa.

394

Jadwiga — (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej.

395

Ludwik Węgierski — węg. Lajos I Nagy, Ludwik I Wielki (1326–1382), król Węgier w latach 1342–1382, król Polski w latach 1370–1382, ojciec Jadwigi.

396

zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406).

397

minstrel (daw.) — śpiewak, poeta.

398

Te Deum — hymn znany od czasów wczesnochrześcijańskich, głoszący chwałę Boga (Ciebie, Boże, wysławiamy).

399

kośba (daw.) — żniwa.

400

Piotr Wysz Radoliński — (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi.

401

połóg — około sześciotygodniowy okres po porodzie.

402

lubo (daw.) — chociaż, mimo że.

403

podana nieco naprzód — nieznacznie pochylona do przodu.

404

manela (daw.) — złota bransoleta.

405

światowy (daw.) — świecki.

406

złotogłów — kosztowna tkanina ze złotą nicią.

407

bisior — cienka i kosztowna tkanina, jedwab morski.

408

złogi — tu: poród.

409

Akademia Krakowska — założona w 1364 w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, odnowiona w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, od 1817 funkcjonuje pod nazwą Uniwersytet Jagielloński.

410

pozór (daw.) — wygląd zewnętrzny.

411

liliowa — tu: biała jak lilia.

412

popłatać — pociąć mieczem, posiekać.

413

rohatyna (z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć.

414

Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje.

415

suszyć (daw.) — pościć.

416

trefniś (daw.) — błazen.

417

krotochwilny (daw.) — śmieszny, dowcipny.

418

tedy (daw.) — więc, zatem.

419

nowotny (daw.) — nowy.

420

któren — dziś popr.: który.

421

warować się (daw.) — strzec się.

422

roków (gw.) — lat.

423

wolej (daw.) — lepiej.

424

chybaj sobie — idź sobie.

425

doletni (daw.) — taki, który „doszedł do lat”, we właściwym wieku, dorosły.

426

pierwej (daw.) — wcześniej.

427

Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły.

428

infułat — wyższy dostojnik kościelny, od infuły, czyli nakrycia głowy takich osób.

429

Jan Kropidło — (ok. 1364–1421), syn księcia strzelnickiego Bolka III, sprawował kolejno urzędy biskupie w wielu diecezjach.

430

paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji z zależnymi od niej diecezjami).

431

płowy — (o włosach) jasny.

432

wymiarkować (daw.) — zorientować się.

433

Paszko (Paweł) z Biskupic, zwany Złodziej — rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.

434

Sulimczyk — człowiek herbu Sulima, tu o Zawiszy Czarnym i jego bratu Farureju.

435

gwoździki — popr.:

Скачать книгу