style="font-size:15px;"> – Я не адважыўся ўвайсці адразу, – пачаў апраўдвацца Міхалка. Гэта я хацеў папрасіць дзядзьку Сцепуржынскага, каб аддалі мне маю папружку.
– Жаба ты малая, з сваёй папружкай, – з прыкрасцю замармытаў Сцепуржынскі. – Аддам тваю папружку, няхай цябе д’ябал з ёю разам. Чаго ты лезеш, куды цябе не просяць!
– От я табе зараз так дам папружку, што век вечны памятацьмеш яе смак! – абазваўся Скуратовіч. – Гоніць цябе нячыстая сіла ўсюды, каб з цябе выгнала…
Збянтэжаны Міхалка тузануў угару за паясніцу штаны і павярнуўся ціхом выйсці.
– Стой! – яшчэ мацней зароў Скуратовіч – Слухаў, пад дзвярыма стоячы?
– Дзядзечка, я хацеў папрасіць, каб папружку аддалі.
– Я табе так пастаю пад дзвярыма, што цябе ногі не ўтрымаюць.
– He буду больш! – заенчыў Міхалка, не ведаючы, за што на яго крычаць і чаго ад яго хочуць.
– Ах, ах, – стагнаў Скуратовіч, – гэтак тая падслухоўвала усё і падглядала. – Ён гаварыў пра Зосю, але Міхалка нічога не разумеў. – Так і гэты ўсё выглядае. От даў мне Бог кару! He дай божа трымаць чужую душу ў сваёй хаце.
– Чужаніца – гэта непрыяцель, – пацвердзіў Сцепуржынскі.
– Ну, што ж цяпер? – развёў рукамі Скуратовіч.
У яго быў такі выгляд, як быццам ён хацеў сказаць: «усё прапала».
– To я пайду, – сказаў Сцепуржынскі.
Скуратовіч вывеў яго з хаты, і яны ўдвух прайшлі дваром да брамы, ціха гаворачы. Міхалка пайшоў у кухню і лёг спаць. Праз хвілін пяць ён, стомлены за дзень бегатнёй за каровамі, моцна спаў. Раніцай яго, як і заўсёды ў апошнія часы, пабудзіў гаспадар (раней яго будзіла гаспадыня). Нанятая пасля смерці Скуратовічыхі жанчына ўжо канчала даіць каровы. Міхалка, на хаду падпяразваючы свой халацік, злосны ад страшэннай прагнасці нічога не знаць і нічога не хацець, а толькі спаць, адкінуў адну фортку брамы і патурыў з двара каровы.
– Я табе памагу прагнаць паўз грэчку, – сказаў Скуратовіч, выцягваючы на хаду выгінастую ламачыну з накіданага каля плота лому.
Міхалка здзівіўся такой небывалай гаспадарскай услужлівасці, нават тону яго голасу. Гаспадар ішоў поплеч Міхалкі. Міхалку было так няспрытна ісці. Куды вальней ён сябе адзін адчуваў бы.
– Табе гэта ці не чатырнаццаць год? – ціха пачаў гаварыць Скуратовіч.
– Чатырнаццаць, – згадзіўся здзіўлены Міхалка.
– От, бачыш, ты яшчэ год не дарос!
– He дарос?
– Помачы бацьку ні ад каго няма яшчэ ў вас?
– Няма.
– А бацька хворы?
– Хворы.
– Яму што – яму, каб нічога не рабіць ды каб лёгкі хлеб, то ён і скрыпеў бы пакрысе на свеце. А так – калі клопат, работа, сілкавацца няма чым, перадыхнуць няма пры кім… яго ж на вайне атруцілі і яшчэ мала, дык ранілі. На, цешся, жыві, чалавек, як хочаш! Ого, вайна, не дай божа! Ты ж сам бачыш.
– Бачу.
– Я
