omgee om my te soek nie? Ek het niks. Niemand. Nêrens om heen te gaan nie. Niemand wat my sal mis as ek nie meer bestaan nie. Dit sal beter wees as ek nie meer bestaan nie.
Baie aande, nes ek aan die geroesemoes van stemme en beweging in die hospitaal aflei dat dit besoektyd is, kom dokter Stewart by my sit. Vertel hy my van dinge wat in en om die hospitaal gebeur het daardie dag. ’n Busongeluk wat Ongevalle op hol gehad het, ’n drieling wat gebore is, die hysbak wat vasgesit het tussen twee vloere, die see se onstuimigheid sodat groot skepe nie in die hawe kan inkom nie. Ek luister, maar dis alles vreemd vir my. Ek glimlag vir ’n grappie, maar ek kan nie lag nie. Het ek ook vergeet hoe om dit te doen?
Vandag, skryf ek in my boek, het ’n veer van een die duiwe wat op die vensterbank koer ingewaai. Ek het dit in my handpalm vasgehou en dit het my hartseer gemaak, maar ek weet nie hoekom nie. As ek maar net my brein kon vat en skud tot al hierdie los flardes bymekaarkom en ek kon weet. Dis asof ek ’n storie wat ek iewers gehoor het probeer onthou, maar die details bly vaag en die storie se buitelyne is sag en vormloos.
“Ek sal nie môre kom inloer nie, ek gee klas by die Universiteit van Natal en daarna moet ek uitry plaas toe. Sal jy vir ’n dag of twee sonder my kan klaarkom?” glimlag dokter Stewart.
“Plaas?”
“Dis ons familieplaas aan die Noordkus naby Umhlali. Die plaas se naam is Kolobeng. My suster en haar man woon daar. Sy het ’n perdeskool en ons verbou suikerriet en het ook met koffie begin boer. Dis die mooiste boompies en die bessies begin nou rooi word en—”
“Sê weer die plaas se naam?”
“Kolobeng.”
Ek ken daai naam. Ek herken daai naam. ’n Skaduwee huiwer aan die rand van bewussyn. Sweet slaan op my uit, maar ek is yskoud. Die onthou sit so naby, ek druk my oë toe, pers my lippe op mekaar, maar al wat kom is trane van frustrasie.
“Die naam kom van ’n huis wat David Livingstone vir sy vrou gebou het, doer in die Kalahari naby Botswana,” sê hy. Hy druk my hand en skielik is daar ’n prentjie in my kop.
“My pa … hy het vir my uit ’n boek oor Mary Livingstone gelees. Hy het op die stoel gesit, ’n boek in sy hande, ek onthou dit. ’n Vaalgroen boekie met goue letters op. Ek onthou dit!” My asem kom rukkend uit, ek bewe, ek ruk.
“Dis wonderlik, Pixie. Maak jou oë toe en sien die prentjie in jou kop. Waar was dit? Was dit koud of warm? Aand of dag? Hoe lyk hy? Het hy ’n naam?”
Maar die onthou het vervliet soos ’n borrel in die wind.
Ek wéét nie.
Minstens het ek ’n pa. Of is hy ook weg?
My volgende onthou was langer, beter, duideliker.
Suster Kirishna het met rooi oë vertel van haar oom en sy seun wat verdrink het die vorige dag, ’n golf wat hulle van die rotse afgeslaan het. Die prentjie in my kop was oombliklik daar. “My pa,” hyg ek, die emosie oorweldigend, “my pa het verdrink.” Hoe wéét ek dit? Dan is daar weer niks. Nee. Nee … nee. Ek wil onthou, maar ek wil ook nie. Die angs en hartseer wat my oorval is te enorm om te hanteer. Sy gee my ’n kalmeermiddel, sit by my en streel my hare tot ek slaap.
In die vroeë grou uur voor die nagdonkerte begin wyk, is ek helder wakker. Daar staan ’n grys figuur by my bed. Ek is glad nie bang nie, al weet ek dis nie een van die nagpersoneel nie. Hy praat nie, maar ek hoor hom tog duidelik sê: “Moenie bang wees nie. Jy gaan regkom.” Ek probeer regop sit om beter te sien, maar toe ek weer kyk, bly daar net skaduwees in die kamer oor. Dit was hy. Pappa. Hy het gesê ek gaan regkom. Ek gáán. Maar waar is hy? Wie is hy? Waar is hy nou?
Ek hou van die nuwe arbeidsterapeut, ’n stewige blondekop wat van Estcourt af kom. Daar straal iets uit haar, ’n onverstoorbaarheid wat my rustig maak. Sy maak nog ’n herinnering oop. Sy bring klei om beelde mee te maak, krale om in te ryg, papier om collages te plak en stukke leer om sleutelhouers mee te maak. Maar dis eers toe sy verf en papier bring en dit aan ’n esel vasmaak, dat ek weet.
“Ek skilder. Ek kán skilder! Ek is goed daarmee. Ek kan ’n onderskeiding kry, sê juffrou.”
“Wat is die juffrou se naam?”
Ek kan nie onthou nie.
Dokter Stewart se besoeke is die hoogtepunt van elke dag. Asof ek ’n sesde sintuig of x-straaloë het, weet ek wanneer hy naby is en hou ek my asem op tot ek hom sien. Hy sit nie meer sy hand op my arm nie, maar sy glimlag en sy stem maak my warm. Hy bring dikwels vir my iets saam, ’n pakkie lekkers, ’n kunsboek, ’n skaakbord. Laatmiddag, nadat sy spreekure verby is, leer hy my skaak speel. Een middag bring hy ’n potplant, ’n plantjie wat ek onmiddellik herken.
“Dis ’n viooltjie!” En ek weet, ek wéét dit het op ’n vensterbank gestaan en ek het blare wat bruin geword het afgebreek en daar was iemand wat langs my gestaan het. “Maar ek kan nie onthou wie nie,” huil ek by dokter Stewart.
“Dit kom aan, die flitse van herinnering neem toe. Jy sal nog onthou.”
“Jy lyk soos Gregory Peck,” lap ek eendag uit.
Ek bloos sommer, maar sy oë rus skerp op my.
“Hoe weet jy hoe lyk hy? Het jy sy flieks gekyk? Saam met wie was jy?”
Ek skroef my oë toe, probeer so hard om te sien, maar dis net ’n skaduwee. Trane van frustrasie wel in my oë op.
“Moenie huil nie, Pixie,” troos dokter Stewart. Jy vorder goed. Byt net vas.”
Ek kry dit nie altyd reg nie. Soms oorweldig woede my. Ek gooi die arme fisio met ’n boek, stoot ’n skinkbord met kos so hard weg dat dit op die vloer val, hamer my kneukels rou teen die muur van frustrasie en een keer skree ek selfs vir dokter Stewart om my uit te los. Dit laat my ook nie beter voel toe hy vir my probeer verduidelik dat dit normaal is nie.
Waaroor het ek gedink in hierdie tyd? Het ek gebid? ’n Man het eendag na my toe gekom, ’n Bybel onder sy arm, en in ’n diep, welluidende stem vir my vertel dat Jesus my liefhet en dat my gebede my weer sal gesond maak. Ek het lank nadat die man uit is, gewonder of Hy my nog raaksien. As ek nie weet wie ek is nie, hoe sal Hy weet? Ek het probeer bid, ek het tog geweet hoe, maar dit het nie gevoel asof iemand luister nie.
Oor en oor het ek my geheue en my omgewing gefynkam, op soek na iets wat my kan sê wie ek is. Toe ek iemand in die gang sien met ’n rooi-en-wit gestreepte T-hemp, lyk dit bekend, ek dink ek het ook so een gehad. Maar waar? Wanneer het ek dit gedra? Waar was ek? Waar ís ek?
Die verpleegsters begin vir my boeke bring toe hulle hoor ek lees graag. Eers kan ek skaars op die storielyne konsentreer, maar soms resoneer iets by my. Soos wanneer jy iets lees en skielik is dit bekend en jy wéét wat gaan gebeur. Maar wanneer ek dan verder lees, is dit weer onbekend en sak die grysheid weer oor my toe.
Meestal is ek onbetrokke, asof ek in ’n kapsule lewe, in ’n storie sonder ’n begin en waarvan ek die einde nie kan voorsien nie. Ek leef net hier in die middel, dag vir dag, nag vir lang nag. Ek besef ek hang tussen twee wêrelde, maar dit is tog vredig op hierdie sesde verdieping, waar ek hoog en op ’n afstand kan afkyk op die see anderkant die besige straat vol motors en mense, en los staan daarvan. Ek is beskut en veilig en al weet ek nie wie ek was nie, is “Pixie” soms vir eers genoeg.
Ek teken en verf en dit word die terapie waarvan
