aan. “Ja, en geld speel mos altyd ’n rol. Maar ek moet erken julle hét die RUF verdryf – tydelik. Ongelukkig het hulle net weer teruggekom. Dis nie net hulle wat die bevolking terroriseer nie. Die Nigeriërs en die plaaslike weermag het dit ook gedoen. Almal pleeg wreedhede teen die weerloses. Kinders word nie gespaar nie, want almal het ook kindersoldate in diens geneem of gedwing. Hulle word dwelms gevoer en geleer om net so wreed soos die grootmense te wees. Kinders het glo minder inhibisies. Dis ’n skande hoe dit hier gaan.”
“Afrika is ’n kookpot, en waar is daar ooit vrede?” vra Spies sinies. “Liberië is net so erg soos hier, om van die DRC en Burundi en Somalië nie eens te praat nie.”
“En daar sal altyd aasvoëls wees wat bereid is om te aas waar daar dood en ellende is,” merk Louis skerp op.
Clare besluit dis tyd om in te gryp, want die twee mans kyk mekaar met naakte aggressie aan.
“Kyk, julle twee sien die wêreld uit verskillende gesigspunte, en daar is nie nou tyd vir stry en baklei nie. As my broer nog leef en iewers is, wil ek hom gaan soek. Dis hoekom Spies my help. Sonder hom en sy kontakte sou ek dit nie kon doen nie, Louis. Sonder jou hulp kan ek dit ook nie doen nie. Kan jy ons enigsins help, of is jy te besig?”
Sy gesig versag meteens. “Ekskuus, ek raak so kwaad oor die onreg en lyding in plekke soos dié dat ek my maniere vergeet. Ek was tot dusver vreeslik besig, maar nuwe personeel word uitgestuur hierheen. My dienstydperk in Sierra Leone is veronderstel om oor ’n maand te verstryk, en dan moet ek terugkeer na Frankryk. Dis dalk nou die geleentheid om na Bo en Pujehun te gaan en sommer die nuwe medikasie wat ons gekry het, saam te neem.”
Clare kyk hom verbaas en bly aan. “Regtig? Wil jy weer soontoe gaan?”
“Ja, vir oulaas. Ek kan help om Nick te soek. Ek was die een wat hom oortuig het om hier te kom werk, en daarom is ek ook skuldig aan sy verdwyning.”
“Dan gaan ek saam met jou.”
“Jy kan. Ons kan jou as ’n sogenaamde MSF-personeellid saamneem. Jy kan my assistent wees. Ons het ons eie voertuie, en mense weet ons doen humanitêre werk. Nie dat dit ons altyd veilig hou nie, hoor. Dis altyd ’n risiko om te reis in dié land. Jy is dapper om dit te wil doen.”
“Dis vir Nick wat ek dit doen, en vir my ma. Toe ek vir die Argus Africa Service gewerk het, was sy heeltyd bekommerd oor my. Nou bekommer sy haar oor Nick. Ons gee haar grys hare. Dis om haar onthalwe dat ek ná ons pa se dood teruggegaan het na Suid-Afrika. Nou is ek ’n vryskutjoernalis.”
Louis glimlag simpatiek. “Dis nie vir ouers maklik om toe te sien dat hulle kinders hulle lewe waag nie. Ek hoop ons spoor Nick gou op, maar ons moet hoop en vertrou. Jy sal moet sterk wees.”
Met jou aan my sy kán ek sterk wees, dink sy.
Clare draai na Spies. “Kom jy saam met ons?”
Spies skraap sy keel. “Nee, maar gaan jy gerus saam met die dokter, want julle sal minstens ’n geleide hê. Ek het ander dinge om af te handel.”
Clare kyk onthuts na hom. “Wat? Gaan jy ons net so los? Ek dag dan jy wil my help?”
Spies kyk spottend na haar. “Jy het my nie kans gegee om klaar te praat nie. Ek wou sê dat ek en my manne later by julle sal aansluit daar in die suidooste. Nick is my vriend ook, onthou. Dalk het julle hom dan al opgespoor. As julle steeds sukkel om hom te kry, sal ons help.”
“Dit klink na ’n goeie voorstel,” gee sy toe.
Hy sal sy belofte hou, weet sy, want hy is betroubaar. Intussen wil hy natuurlik besigheid doen wat hy geheim wil hou. Dalk smokkel.
“Goed, gee my twee dae om dinge hier af te handel en te reël,” sê Louis. “Dan kom jy weer hierheen met wat jy ook al wil saamneem, Clare. Ons vertrek van hier af.”
Sy glimlag dankbaar vir hom. “Goed, dit sal my wonderlik pas.”
Sy draai na Spies. “Is dit reg so?”
“So reg soos ’n roer.”
Hy klink egter sarkasties, en sy wonder of hy nie jaloers is op Louis nie. Louis sal vir enige man kompetisie wees wat vroue se bewondering betref. Hy is so besonders. Aantrekliker as die gemiddelde man, manlik sonder om macho en taai te probeer wees, en medemenslik. Die ideale geneesheer.
“Wil julle die kliniek sien?” vra Louis.
Clare willig dadelik in. “Kan ek foto’s neem? Ek wil graag daaroor skryf, dat die wêreld kan weet hoe erg dit hier gaan.”
“Ja, jy doen ons dalk ’n guns. As mense bewus gemaak word van die nood in Sierra Leone, kry ons meer hulp en meer medikasie.”
Hulle volg hom en hy wys vir hulle gevalle. Clare neem foto’s en skryf in haar notaboekie. Sy sien hoeveel respek mense teenoor Louis toon, en dit verhoog haar eie respek vir hom.
“Mense wat ledemate verloor het, kry wat ons noem spookpyn,” vertel hy. “Ons gebruik middels soos amitriptilien en karbemazepien, wat ’n kragtige effek het op die kroniese pyn wat mense ná amputasie ervaar.”
“Ag, die arme mense,” sug Clare kort-kort. Dit ontstel haar geweldig om die lyding te aanskou, maar sy sien Spies loop met ’n geslote gesig. Hy moes in sy lewe al baie lelike goed gesien het en taamlik gehard geraak het, veronderstel sy.
Louis neem hulle na die seun by wie hy gestaan het toe hulle ingekom het.
“Hierdie is Bernard,” vertel hy. “Ek het hom ’n kombinasie van ibuprofen, parasetamol en tramadol gegee. Dit was die mees effektiewe pynverligting. Hy kan al ontslaan word, want hy is so te sê gesond. Wel, liggaamlik in elk geval. Geestelik is ek nie so seker nie. Sy mense is in die suidooste en toe hulle voor die RUF uitvlug, het hy van hulle verwyder geraak. Sy een hand is deur die rebelle afgekap. Hy is saam met ander beseerdes hierheen gebring, maar hy wil teruggaan. Ek sal hom kan saamneem en hom aan sy familie probeer terugbesorg.”
Clare glimlag deernisvol vir die seun, wat klein en maer is, met groot oë. Hy kyk skugter na haar.
“Ek kan nie glo dat iemand so iets aan ’n kind kan doen nie,” sê sy verontwaardig, haar stem hees.
Louis plaas ’n hand op haar skouer en druk dit, sy oë simpatiek. Hy verwyder egter vinnig sy hand, asof hy hom bedink.
“Ek kan sien dit onstel jou om dié dinge te sien. Ons ou hande is al byna gewoond daaraan, maar ’n mens raak nie sommer verhard daarteen nie. Ons sit ook met die mense se trauma en sielkundige probleme. Ons wys hulle dat ons nie dink hulle het nou skielik mal geraak oor hulle pyn kry in ’n ledemaat wat nie meer daar is nie. Spookpyn het ’n sielkundige komponent en ons moet die mense leer om dit geestelik te beveg. Hulle kry weer beheer oor hulle lewe as hulle dit regkry. Dis waar iemand met ’n psigiatriese belangstelling soos Nick belangrik is. Hy het my vertel hy beoog om terug te keer na Suid-Afrika en in psigiatrie te spesialiseer.”
“Wil hy? Wel, sy kontrak is ook byna verstreke. Hy kan dalk vir volgende jaar by ’n Suid-Afrikaanse universiteit inskryf. Ons ma sal so bly wees as hy terugkeer. Ek ... hoop ons vind hom gou.”
Louis glimlag vir haar. “Soos ek gesê het, moenie hoop opgee nie. Vertrou.”
Hy sit sy hand op Bernard se skouer en die kind glimlag op na hom met soveel
