lyk almal soos huursoldate, dink sy. Hulle het die soort waaksaamheid en tawwe houding van mans wat weet hoe om hulleself te verdedig. Dis al deel van hulle persoonlikhede. Sy haal haar kamera uit haar binnesak te voorskyn.
“Sit weg daardie ding!” bulder Spies so skielik dat sy wip van die skrik. “Wil jy hê iemand moet ons skiet of in hegtenis neem?”
Sy druk die kamera terug in haar sak, maar neem haar rebels voor dat sy wel gaan foto’s neem, want sy moet vir die wêreld wys hoe dit hier lyk. Stokstyf van spanning kyk sy hoe die oewer naderkom, hoe baie mense daar is en hoe sleg die omgewing vertoon. Die geboue in die stad is soos geboue in ander Afrika-stede: die meeste is in die koloniale tyd gebou en lyk bouvallig.
Die boot meer by ’n kaai vas. Jakes bly sit terwyl Clare en die ander twee mans uitklim.
“Ek pas die boot op, anders steel iemand dit,” sê Jakes toe sy vraend na hom kyk. “Moenie te groot skrik nie.”
Clare se maagsenuwees trek op ’n knop.
~ 3 ~
In Freetown kry Obed vir hulle ’n skedonk van ’n taxi wat lyk asof dit nog skaars kan loop. Maar hy ken skynbaar die eienaar, ’n maer man in verflenterde klere wat baie gretig lyk om ’n geldjie te verdien. Spies het voorgestel dat hulle eerste na die Connaught-hospitaal gaan.
“Obed het my vertel dat die MSF sedert die staatsgreep drie jaar gelede met oorloggevalle by die Connaught-hospitaal werk. Daar is agt klinieke en een mobiele kliniek in Freetown. Dalk is jou broer by een van hulle.”
“Ek hou duim vas.” Nee, sy bid nog strykdeur dat sy vir Nick en Louis sal opspoor, hoewel sy twyfel of hulle in die hoofstad sal wees.
Weermagvoertuie en voertuie van die Verenigde Nasies ry in die strate. Die VN-soldate het die kenmerkende blou barette op, maar daar is nie baie van hulle nie. Die stad is ’n mengelmoes van mense wat meesal versukkeld lyk, en swaar gewapende soldate. Haar moed sak in haar skoene toe sy dit aanskou.
“Ek het meer VN-vredestroepe verwag,” sê Clare toe Spies haar agter in die taxi laat klim en langs haar kom sit.
“Hier wás baie meer, maar hulle is meesal weg,” sê Obed. “Die meeste Britte ook, maar daar is nog van hulle hier. Die troepe van ECOMOG, wat meesal uit Nigeriërs bestaan, en troepe van Guinee is ook hier. Keniane ook.”
Dis ’n onaangename rit deur die vuil, chaotiese strate, met die drywer wat kort-kort toet en mense wat deur die verkeer vleg en goed probeer smous. Uiteindelik arriveer hulle by die hospitaal. Dit lyk oud en stewig, maar het opknapping dringend nodig. Die verf dop van die mure af en die tuine is erg verwaarloos.
“Ek en jy sal ingaan en vra, maar Obed sal hier by ons taxi bly om hom op te pas, anders verdwyn hy dalk,” sê Spies.
Oral in die tuine sit en lê mense in skadukolle en Clare is geskok om te sien hoe sleg hulle lyk. Hulle gaan by die voordeur in, nie na die Noodgevalle-afdeling nie, maar hier is ook oral mense, wat met hulpelose, lydende of nuuskierige oë na hulle kyk. Die lug is dik van hitte en reuke, onder meer van ontsmettingsmiddels.
Die personeel by ontvangs lyk almal gestres, asof hulle te veel mense se probleme moet hanteer. Spies gaan na een groot swart man in ’n vuil wit jas.
“Good day, Sir. Ons is op soek na dokters van die Médecins sans Frontières.”
Die man kyk van hom na Clare en sy let op dat hy baie moeg lyk, asof hy ’n baie lang skof agter die rug het.
“Ek is een, maar ek gaan nou van diens af,” sê hy op Engels, maar met ’n Franse aksent. “Waarmee kan ek help?”
“Ek soek my broer, dokter Nick Rutland, en dokter Louis du Plessis,” sê Clare.
Die dokter frons en sy hou asem op. Hy staan en dink met een vinger teen sy ken.
“Van waar kom jy dan nou?” vra hy.
“Van Suid-Afrika.”
“Ek ken vir dokter Rutland, maar nie goed nie, eintlik net vaagweg, en ek het hom lanklaas gesien. Ek glo nie hy is hier nie. Ons mense is mos versprei deur die land. Dokter Du Plessis is wel hier in Freetown. Hy is mos ’n narkotiseur, nie waar nie?”
Hoop vlam in Clare op. “Ja, hy is.”
“Dan is hy óf hier óf by die pynkliniek in die Murraystown Amputees Camp. Julle weet seker dat die RUF mense se hande, voete en ledemate afgekap het. Dis vir ons ’n baie groot probleem. Dokter Du Plessis werk met pynbeheer.”
Clare kry ’n benoude gevoel in haar bors. Mense met geamputeerde ledemate is nie iets wat sy graag wil aanskou nie. “Ja, ons weet dit het op groot skaal gebeur. Ek ... e ... staal myself. Dis ’n afskuwelike manier van oorlogvoering.”
Die dokter sug en skud sy kop. “Ja, dis onmenslik, maar oorlog is onmenslik. Jy het ver gekom om jou mense te soek. Wag hier, dan probeer ek uitvind waar dokter Du Plessis nou is.”
Hy loop weg en gaan praat met ander mense, terwyl Clare en Spies wag. Sy is amper te bang om rond te kyk, want sy sien dalk iets grusaams, en nou let sy op dat baie van die mense lyk asof hulle hande en voete verloor het. Sy wil amper aan Spies se arm vashou, maar sy keer haarself. Sy moenie haar ontsteltenis vir hom wys nie. Hy sal dink sy is swak nadat sy haar kastig so taai gehou het. Sy sluk haar ontsteltenis weg en kyk nie direk na die mense nie, maar sy kry hulle vreeslik jammer.
Die dokter kom terug. “Ja, dokter Du Plessis is by Murraystown-kliniek. Ek sal verduidelik hoe julle daar kom.”
Hy gee aanwysings, wat Spies neerskryf.
Clare is vreeslik bly en verlig. “Baie dankie dat jy so behulpsaam is. Mag ek vra wat jou naam is?”
Die dokter glimlag. “Luc du Bois.”
Clare gee hom haar hand. “Aangename kennis. Ek is Clare Rutland, en hierdie is Spies Lategan. Jy praat met ’n aksent. Waar kom jy vandaan?”
“Ek kom oorspronklik van Côte d’Ivoire, maar ek het in Parys gestudeer. Ek wou iets doen om my arme mede-Afrikane te help, daarom het ek by MSF aangesluit.”
“Julle doen wonderlike werk,” sê Clare.
Spies skud die dokter se hand. “Dankie, dokter.”
“My plesier. Ek hoop julle vind albei die dokters na wie julle soek.”
Spies stuur Clare vinnig aan die arm uit en na die wagtende taxi, wat in die son gestaan en bak het en nog warmer is as voorheen, maar sy is nou so opgewonde om Louis weer te sien dat sy die hitte skaars agterkom. Hy sal heel waarskynlik weet waar Nick hom bevind.
Weer is die rit ’n beproewing, en toe hulle by die Murraystown-vlugtelingkamp kom, is dit ’n skokkende gesig. Clare byt op haar tande. Oral is mense wat erbarmlik lyk, en met die geduld van hulpelose lyding wag op verligting. Niemand lyk skoon nie, en daar hang ’n onaangename reuk in die lug wat haar laat voel asof sy vlak moet asemhaal om nie kieme in te asem nie.
Hulle gaan die kliniek binne. Spies doen al die praatwerk. Uiteindelik is daar ’n vrou in ’n verpleeguniform wat sê sy weet waar dokter Du Plessis is en sy sal hulle na hom neem. Sy kyk ook nuuskierig na hulle, asof sy wonder wat hulle daar
