Dat dit hulle gespaar gebly het.”
Hy snuif. “Ma sê ons moenie bly karring aan die dinge van die Kleinkloof nie.”
“Nee, Boeta. Ek sal nie ophou karring tot ek weet wat daardie middag gebeur het nie. En wat Gilbert Redelinghuys daarmee te doen gehad het nie.”
“Los dit liewer, Leentjies.”
“Ek kan nie! Ek haat hom vandag niks minder as daardie tyd nie.”
Hy kyk haar lank aan. “Hy was mal oor jou! Almal het dit geweet.”
“Mal, ja. Mal van jaloesie. As ek daardie dag weer kon oorkry, as ek elke oomblik weer kon óórleef, dan sou ek hom weer wou skiet.”
Hy kyk haar bekommerd aan. “Jislaaik, Leentjies. Jy praat van verskriklike dinge.”
Oom Kêppies sit in die skemer op die agterstoepie van die pastorie. Hy dink aan Jamaina wat vanmiddag glad nie baie vriendelik met hom was nie. Seker oor hy laat was vir ete. Hy weet ook nie wat haar jaag nie. Seker maar die stres van al die dinge wat voorlê. Sy sal by die skool moet bedank en dan sal daar ’n ander prinsipaal in haar plek moet kom. Vos Philander sal seker vir die pos spring.
“Broe!” kom Koster se stem uit die skemer. “Wat sit Broe so alleen in die duister?”
“Ek dink,” sê oom Kêppies.
“Wa’sie mense?”
“Gerald en Jamaina is yt op siekebesoek. Ant Gertie Syster het ’n kiem. Sy lê plat met ’n maag.”
Koster kom sit by hom op die stoepbankie. Min mense weet dat Koster se regte naam eintlik Johannes Kaaiman is. Toe hy die koster van die Vlaktevlei-gemeente geword het, het hy Koster geword. Maar hy is nie net ’n koster nie; hy’s ook ant Sweetie se handlanger by die kafee.
Die twee oues sit ’n ruk doodstil en dan kyk hulle na mekaar asof die een weet wat die ander een dink.
“Broe,” sê Koster gewigtig, “dis nie ’n maklike dag nie. Ons het ’n versterking norig om die gemoed te laat bedaar.”
“Tja … dis sukke tyd,” stem oom Kêppies saam. “Ek wou al eerder gesê het dis sukke tyd.”
Hulle kyk na mekaar en die skielike vonkel in die oë is dié van twee ondeunde skoolkinders. Hulle staan op, gaan by die hekkie uit en loop tussen die bloekombome deur na die kerk se kant toe. Hulle bly aan die omkyk-omkyk om seker te maak dat niemand hulle bespied nie. Hulle glip die skemer kerk binne, waar ’n straatlig van buite af deur die gekleurde glaspanele skyn en Moeder Maria se sagte glimlag verlig. Hulle sluip verby die kerkorreltjie tussen die banke deur. Koster haal ’n sleutel uit en sluit die voorraadkas oop. Hy haal ’n bottel Nagmaalwyn en twee Nagmaalglasies uit. Dan skink hy die glasies versigtig vol en bêre die bottel. Soos altyd neem hulle plegtig hulle plekke drie rye voor die preekstoel in. Dis nie sommer vir skink en drink nie. Dis ’n ritueel. Eers sit hulle met die glasies en maak die harte leeg van al die lewensorge. En so, glasie tussen die voorvinger en duim, kyk oom Kêppies na sy ou vriend.
“Koster, ek het gedink aan Die Groen Hokkie. Miskien kan ek daar gaan bly, as Gerald-hulle weggaan.”
“Jy kom bly by ons, Broe,” sê Koster. “Ek het al klaar met Rachel gepraat. Sy sê ja.”
“Makie saak wat Rachel sê nie. Dit sallie werk nie. Jy wiet hoe is Rachel.”
“En hoe is Rachel?”
“Sy sê vedag die een ding en môre ’n anner ding.”
“Jy praat van my vrou, Broe!”
“Ek wiet, Koster. Hoe sil ek nie wietie? Ma jy wiet oek.”
Koster sit ’n rukkie en dink. En nog later sug hy swaar. “Ja, Broe, ek moet dit self sê. Rachel is nie altyd maklik nie.”
En daarop klink hulle die glasies. Die enkele slukkie soetwyn spoel in die kele af met groot genot. Oom Kêppies steek sy voorvinger in die glasie en veeg die laaste bietjie vog uit. Hy lek sy vinger behaaglik af.
En toe gaan die kerkdeur met ’n kraakgeluid oop. ’n Lig word aangeskakel. Hulle kyk verbouereerd na mekaar. En asof dit voorheen geoefen is, verdwyn die glasies by die sakke in en hulle syg voor die kerkbank neer soos een man. Hande gevou, op die knieë, biddend.
Gerald Killian stap stadig deur die banke. Dis asof hy met nuwe oë na elke klein detail van die ou gebou kyk. Onder hierdie dak lê soveel herinneringe, soveel arbeid, soveel sweet. Kindertjies is ten doop gebring. Paartjies het getrou. Roudienste is gehou. Die volle spektrum van die lewe … sy lewe op Vlaktevlei. Hy skrik wanneer hy die twee ou stil figure knielend, roerloos voor die derde kerkbank sien. Oom Kêppies maak sy een oog oop en dan die ander. Hy kyk skuldig na Gerald.
“Dankie, Pa. Dankie, oom Koster.” Gerald betrag die twee afgeleefde gesigte voor hom met deernis. “Ek het julle voorbidding baie nodig.”
Hy draai om en loop na die deur wat na die kerkkantoor lei. Sy gemoed voel tog ’n bietjie ligter. Hy draai weer terug na die banke, waar oom Kêppies en Koster nou mank orent kom.
“Pa?”
Oom Kêppies en Koster kyk met benoude gesigte na mekaar.
“Ek wou Pa nog vra … julle sal miskien onthou …” Hy gaan sit by hulle in die kerkbank. “Die Van Hellberg-meisie, die een wat in die tronk was …”
Oom Kêppies antwoord met ’n alwetende blik na Gerald. “Tja … die rooikop.”
“Sy’s ontslaan. Ek het vroeër vandag daar onderkant by die jettie met haar gepraat.”
“Sy’s yt, ja,”
“Weet Pa wat daardie tyd gebeur het? Kan Pa-hulle onthou?” Hy kyk van sy pa na Koster. “Dit was ’n paar maande voordat ek en Jamaina Vlaktevlei toe gekom het.”
“Dit was ’n vreeslike dag,” sê Koster, “dit was …”
Oom Kêppies gee hom nie kans nie. “Daar was ’n ontploffing daarso bo innie Kleinkloef, daarso waar Hennerik Rooihel toe die hys gebou het, met sy eie twee hanne het hy die kliphys daarso gebou …”
“Hulle was mos allie jare oppie soutmyn en toe wil hy mos daai tyd die kwarrie bo innie Kleinkloof begin. Sy swaer, Van Tonder, het die soutmyn oorgevat en toe is hy op die kwarrie. Hy’t goed gedoen. Klomp van ons mense het jobs daar gehad.”
“En toe daai dag is daar ’n ontploffing en die hele hys is ytmekaar yt geskiet. Hennerik dood en sy vrou oek.”
Gerald kyk van die een gesig na die ander. “Watse ontploffing was dit?”
“Ek wietie,” sê oom Kêppies. “Mense het gesê dit was gas.”
“Nee, Broe, dit was dynamite,” weet Koster. “Ons het die helse slag tot hier gehoor.”
“En daai aand, toe gaan daai rooikop hotel toe. Sy …”
“Sy’t daar gewerk by reception …”
“En sy’t ’n
