nuus bring jy uit die grootmenswêreld?” vra Bertrand toe hy by die seniors se sitkamer inkom.
“Niks. Die huis was vol vrouens. O ja, daar’s Woensdagaand weer ’n konsert. Dis ongelooflik hoe baie ons dorp konsert hou vandat mevrou Jonker voorsitter van die Kultuurvereniging is.”
“Hoe word iemand soos sy voorsitter?” vra Breda. “Sy’s nou wel mooi, maar …”
“Sy’s nog tien keer meer vasberade as mooi,” sê Bertrand. “Hulle sê doktor het destyds gesukkel om van haar ontslae te raak.”
“Waar jy darem alles uitsnuffel!” spot iemand.
“Toe ons ouens nog net ’n vonkel in ons ouers se oë was, was sy vir ’n ruk aan hom verloof en …”
“Hou op met jou gevaarlike geskinder!” raas Geer.
“Luister, ek is oorsee in kunstenaarskringe grootgemaak. Daardie mense verstaan nie julle oordrewe konserwatiewe maniertjies nie.”
“Hulle verstaan ook nie die basiese beginsels van ordentlikheid nie,” kap Geer terug.
Bertrand is glad nie beledig nie.
“Toemaar,” keer Tonie. “Almal weet hoekom mevrou Jonker gesorg het dat sy die voorsitter word. Dis sodat sy daai kind van haar elke vyf minute kan laat voordra.”
“Wat makeer haar man dan?” vra Geer. “Hy’s ’n gawe ou. Ek het gehoor hy was ’n goeie bokser.”
“Hy’s te veel van die huis af weg,” sê Tonie.
“Ek sou ook as ek met daardie vrou getroud was!” sê Bertrand.
Hy sleep sy lang lyf van die vensterbank af en begin sy boeke soek.
Die hoof bly maar buierig terwyl sy manuskrip nie vorder nie. Selfs teenoor sy vrou en Krynauw, wat getrou elke moontlike naweek opdaag, is hy effens styf, asof dit hulle skuld is dat hy sy werk so lank moes verwaarloos dat dit nou moeilik is om weer aan die gang te kom.
Arme Tessa kry die swaarste. Hy is op die oomblik onregverdig streng met haar.
Toe hy haar een middag saam met ’n paar van die seuns sien, berispe hy haar so kwaai dat sy histeries begin huil en haar tannie lank sukkel om haar te kalmeer.
Dis waar, Tessa is belet om met die seuns te speel, maar geen redelike mens sal haar vir ewig straf oor wat sy aan Gawie Jonker gedoen het nie. Ongelukkig is doktor Serfontein nie altyd redelik nie.
Almal weet teen hierdie tyd van Tessa se probleem. Sy laat niemand toe om dit te vergeet nie. Die hele skool besluit daar moet “iets” omtrent die Jonker-kind gedoen word.
Toe die seuns hoor die hoof het ’n uitnodiging na die verskeidenheidskonsert gekry en dit namens hulle aanvaar, besluit hulle om die kans aan te gryp. Dis moeilik om te sê hoe hulle vir Gawie voor al die dorpsmense en sy familie ’n les gaan leer, maar Bertrand neem die leiding, en dan kan jy enigiets verwag.
Bertrand Spaulding beskik oor meer verborge talente as die gemiddelde skoolseun. In Europa en Rusland, die land van sy ma se herkoms waar hy dikwels lang vakansies deurbring, het hy baie dinge geleer, onder andere buikspraak.
Niemand sal vanaand raai wat in sy kop aangaan terwyl hy saam met die ander seniors by die dorpsaal instap nie. Hy en sy vriende wat saam met hom in een ry sit, is almal netjies uitgevat. Keurboslaan Seunskool is regoor die land bekend, en almal verwag onberispelike gedrag van die skoliere.
Bertrand kyk rond. Dan stamp hy met sy elmboog aan Tonie.
Mevrou Jonker sit saam met haar ma en haar seuntjie, net skuins voor die seuns. Die negejarige Gawie het ’n opgewekte gesig met ’n breë, vriendelike mond. Dis net jammer hy dra ’n wit matroospak en wit kouse en skoene. Om alles te kroon is sy krullerige hare nie net ver te lank nie, maar ook geolie en gegolf.
“Simpelgeit!” snork Geer.
“Arme klein pes,” sê Flip wat agter hom sit.
“Arm se voet,” sê Neels vies. “As my ma my boetie so aantrek, gaan rol hy in die modder!”
“Jou ma is nie mevrou Jonker nie,” sê Flip.
“Dis reg,” sê Tonie terwyl hy agteroor leun. “Een keer by ons huis wou hy iets doen wat sy nie wou toelaat nie, toe sê sy: ‘Gawie! Wil jy Mamma laat huil?’ Die outjie het asvaal geword en dit maar gelos.”
“Dan laat ek my liewer morsdood slaan,” sê Flip.
’n Paar mense dra gedigte voor. Twee dames speel ’n klavierduet en twee ander sing solo’s.
Die seuns verdra dit sonder om uiterlike tekens van lyding te wys. Die hoof leer hulle om nooit afbrekend met kritiek te wees nie.
“Selfs die Taj Mahal,” het hy eenkeer gesê, “kan deur ’n geestelik minderwaardige persoon met ’n pik gesloop word as hy net genoeg tyd het.”
Daarom bedwing die seuns hulle vanaand so goed hulle kan en klap beleefd hande, al is dit allesbehalwe geesdriftig.
Toe Gawie Jonker vorentoe stap, is daar egter tekens van rusteloosheid onder die skoliere.
Gawie lyk heeltemal gelukkig op die verhoog. Hy is nie bang of skaam nie. Hy ken al die tannies in die gehoor; elkeen van hulle het op een of ander tyd al vir hom gesê hy is ’n skattige kind. Hy is seker hulle sien uit na sy voordrag, want sy ma het hom oortuig sy wonderlike talent verskaf groot vreugde. Hy kug sag om sy stembande los te maak en vou sy hande plegtig voor hom op ’n manier wat die seuns byna laat uitbars van die lag.
Bertrand is egter besig om vinnig te skryf. Hy vra kort-kort vir Tonie nog ’n vraag oor die een of ander lid van die gehoor na wie hy met ’n kopbeweging wys.
Dan begin Gawie voordra.
Maar in plaas van sy suiwer sopraanstem wat almal so goed ken, kom daar ’n gebroke seunstem oor sy bewende lippe. Gawie staan daar en hap na lug nes ’n makou wat verkeerd gesluk het, soos Bertrand later sou sê.
“Kyk, daar sit ou tannie Meintjies! Waar is al haar kleintjies?” sê die kind se lippe.
Mevrou Meintjies is bleek van woede. Dis waar dat sy agt kinders het, en sy dink self dis te veel, maar Dora Jonker gaan boet vir hierdie onsmaaklike grap!
Gawie se ma maak wilde handbewegings na die verhoog. Sy is te verlam van skok om op te staan.
Is haar seuntjie die kluts kwyt?
Die stem dra verder voor. “Langs haar sit mevrou du Toit. Lyk sy nie fraai nie? So mooi!”
Mevrou du Toit lag hartlik. Dis goed om te hoor jy lyk mooi as jy reeds tagtig jaar oud is.
Nie een van die ander dames lag nie. Elkeen wonder wanneer haar beurt gaan kom.
“En daar sien ons moeder Dyer. Sy word by die dag net kwaaier!”
Mevrou Dyer spring op, gee vir mevrou Jonker ’n vyandige kyk, en stap kop in die lug by die saal uit.
Gawie
