hy kan onthou hoe Pieter op ’n Paassondag met “’n vaal hempie en ’n nog valer broek, en bril skeef op die kop” op ’n agterbank ingeskuif het toe die kerkdienste nog in die skooltjie aangebied is.
Nou, in die nuwe kerk wat Pieter help bou het, sit sy Weskusvriende wit, bruin en swart die banke vol met rooi oë.
Reg voor die kansel (in die vorm van ’n skip se stuurkajuit) hang ’n reddingsboei wat Pieter aan die kerk gegee het, met daarop in vet rooi letters: Geloof. Hoop. Liefde.
Een hele ry word beset deur Susan Kouter-hulle en Klara Garies-hulle en sewe kerse word in die kerk aangesteek deur die kinders van Pieter se natuurskool op Agterbaai.
Saam sing hulle by die diens: “Ek sien die veld – die bosse, berge, vlaktes / Ek hoor hoe fluister grasse, stroom en wind / O Heer, U sorg vir klein, vir groot, vir alles / En U sorg dag na dag vir my, U kind.”
Die teksvers (Lukas 15:20) handel oor die verlore seun wat huis toe gekom het. Dr. Heroldt sê die skrywer het groot klem gelê op “die genade wat God aan hom betoon het”.
Dr. Herholdt sê Pieter het tydens ’n Pinksterbiduur gebid: “Here, dankie dat u 35 jaar kon vergewe …”
“Geen wonder hy het sy nuwe huis op Marlothpark Genade gedoop nie,” sê die leraar.
Drie weke ná die moord, om drie-uur die oggend van Saterdag 6 April, slaan die ondersoekbeamptes, kaptt. Thinus Rossouw en Manie van Zyl, en ’n span polisiemanne op twee huise naby die suidelike deel van die Krugerwildtuin toe. In die een huis in Tonga is Phillemon Malinga en Sesh Makamo, en in die ander een in Hectorspruit is Frans Shabangu nog aan die slaap toe lede van die polisie se eenheid teen ernstige geweldsmisdaad op Middelburg (Mpumalanga) by hulle opdaag.
Nou word die reusesoektog oor honderde vierkante kilometer gefokus op Kenneth Mhlongo, maar hy is soos ’n paling, totdat hulle hom ook uiteindelik op 18 Mei, twee maande ná Pieter se dood, op ’n sitrusplaas by Malelane vastrap.
Frans Shabangu is ’n staatsgetuie en word nie saam met Kenneth Mhlongo, Ndukwana Sesh Makamo en Phillemon Malinga aangekla in die moordverhoor wat in Augustus 2003 in die rondgaande hof op Graskop begin nie.
Jenny getuig oor hoe sy haar man naby die swembad gekry het en van sy liefde vir Tassenberg in ’n tweeliterbottel, soos dié een wat die moordenaars uit die huis weggedra het. Sy ken van haar en Pieter se gesteelde besittings op foto’s in die hof uit.
Frans Shabangu getuig hoe Pieter met die aanvallers geworstel het. Hy het een van hulle saam met hom in die swembad ingetrek toe hulle hom daarin gestamp het.
Al drie ontken skuld op die aanklagte van moord en roof met verswa-rende omstandighede, maar hulle word op 19 Augustus 2003 skuldig bevind.
Regter Johan Els verwerp hul getuienis en sê: “Dit is onverklaarbaar hoekom julle op só ’n barbaarse wyse opgetree het. Dit was op ’n afgeleë plek in die bos, hy (Pieter) was klaar vasgemaak sodat hy hom nie meer kon verset nie. Julle kon met gemak die (gesteelde) goed verwyder het sonder om hom dood te maak.”
Hy vonnis hulle elkeen tot lewenslange tronkstraf plus nog 25 jaar weens roof en sê as hy kon, sou hy nie geaarsel het om die doodstraf op te lê nie. Die regter vra dat die departement van korrektiewe dienste nie parool vir die drie oorweeg voordat hulle 40 jaar van hul vonnisse uitgedien het nie. “Hervorming is nie ter sprake vir mense soos julle nie.”
Ná die verhoor gee Jenny op versoek van die kurator van die Polisie-museum in Pretoria toestemming dat Pieter se drafskoene, die Tassenberg-bottel en die muurhorlosie uitgestal mag word.
“Wat is dit met Maak ’n las se mense? Is die program dan gepaljas?” vra Marita, weduwee van Tolla van der Merwe oor Pieter se dood. En Zack du Plessis sê: “Nou kap hulle darem erg in óns bos.”
Hulle verwys na die verskeie sterfgevalle die laaste paar jaar van mense wat by dié program betrokke was, soos Jan Spies, toe Tolla en Koos Meyer, en Estelle Viljoen, vrou van regisseur Ollie Viljoen, die sangers Worsie Visser en Bles Bridges, wat as gaskunstenaars opgetree het, en Gert Coetzee, lid van die produksiespan, en nou Pieter.
Laaste boek
In Oktober 2005 word Pieter se Manaka: Plek van die horings drie jaar ná sy dood gepubliseer. (Sy ma, Emily, is intussen ook oorlede.)
Marietjie sê dit het lank geduur voordat sy die moed kon bymekaarskraap om weer na dié outobiografiese manuskrip te kyk.
“Eers in die winter van verlede jaar (2004) het ek dit versigtig op die eetkamertafel uitgepak, maar ek het geweet Pieter wag vir my in Manaka.”
En sy het duidelik in die manuskrip die paaie herken wat Pieter se lewe ook geloop het. “Ek vind hom terug in woorde.” In die hoofkarakter, Baas Chipman, sien sy Pieter se soeke na sin te midde van onsin, sy spirituele ontwaking en sy stryd teen malaria.
Jenny Pieterse
NB-Uitgewers
Met Takgalani het hy net gevorder tot op bladsy 176, en die laaste woorde wat hy geskryf het voordat hy oorval en vermoor is, is: “… en niemand antwoord nie …”
By die Boeke-oase van die Aardklopfees in Potchefstroom praat ook Jenny oor Manaka. Sy sê Pieter is tydens die skryf van die boek deur ’n godsdiensstryd en het bekeer geraak. In dié tyd het hy, soos ouma Essie (’n karakter in die boek), sy Bybel in ’n rivier vol krokodille gegooi en, soos sy, ingeswem en die Bybel gaan uithaal.
In ’n koerantonderhoud vertel Jenny ook hoe sy en Pieter mekaar oor laataand-vuurtjies belowe het: “As ons die ewigheid moet in, laat ons tweetjies dan liewer so saam-saam gaan.”
Sy mis baie van haar skrywerswerwer-sielsmaat, soos om net weer aan hom te kan vat. “Hy was ’n lekker man om aan te vat. Ons was maar vatterig.” (In die skets oor hul troue vertel Pieter ook hoe graag hy aan háár gevat het, hoe sag sy vir hom was.)
Ná sy dood trek sy Albertinia toe en vat net ’n paar stukkies saam, soos Oom Koos se Kas, die kiaattafeltjie uit Caprivi en Pieter se Bybel.
“My Pieter was iemand wat bereid was om … regtig sy droom te gaan soek.”
“Toe ek (destyds) in die Spookhuis klim, het ek geweet: dié lewe is vir my, en dit was rég. My Pieter was iemand wat bereid was om nie net te droom nie, maar regtig sy droom te gaan soek. En werklik moeite te doen om by die droom uit te kom.”
Vir hom was dinge nooit halfpad nie. Ook ’n klein daggie, het hy geskryf, dra in hom “die hartslag van die lewe”.
By die see moes hulle téén die vlakwater wees, om met sy emmertjie gou te gaan water skep vir die kreef se pot.
In die laaste jare, vertel sy, het hy rustiger geraak. “Ek dink dit was sy geloof, hy’t baie naby aan die Here gelewe sedert daardie tyd in die Caprivi toe ons tot bekering gekom het. Miskien was dit omdat hy so siek was (hy het agt keer malaria gehad) dat ’n mens meer bewus geraak het van die tydelikheid van alles.”
Sy sê saam met Pieter het sy die lewe grootliks in storievorm beleef.
En sy
