Onafhanklikheidsverklaring lees wat met die totstandkoming van die staat in 1948 in werking getree het, kan ek nie anders as om opnuut beïndruk te wees nie. Die nadruk wat byvoorbeeld gelê word op die belangrikheid van geregtigheid en menslikheid vir almal.”
“Hou ons ons daarby?”
“Ek sou sê in verreweg die meeste gevalle, ja. Kyk byvoorbeeld na godsdiensvryheid. Die verklaring waarborg vryheid van godsdiens en ander gewetensoortuigings en gelykheid van sosiale en politieke regte ongeag godsdiens. Dit beteken dat elke godsdiensgemeenskap die vryheid het, volgens die wet en in die praktyk, om sy godsdiens te beoefen, sy heilige dae en weeklikse rusdag te hou en om sy eie interne belange te bestuur. Kyk na die Hurvah-sinagoge hier reg voor jou. Ons het nie Islam se minaret langsaan verwyder toe ons die sinagoge – wat ná onafhanklikheid deur Moslems vernietig is – gerestoureer het nie. Daar staan hy nog. Op ons heiligste berg is drie moskees. Kan jy jou sulke vergunnings vir Jode in een van ons buurlande voorstel? Kyk maar hoe word die Arabiese Christene in Gasa behandel.”
“Nee, dit is so.”
“Ek hoor nou die dag Israel finansier meer as honderd moskees, betaal die imams se salarisse, koop die Korans aan wat in die moskees gebruik word. Israel finansier ook Arabiese en Islamitiese skole en kolleges.”
“Dis nuus vir my.”
Dov stryk weer oor sy baard. “Ag, waarom vertel ek jou nou al hierdie dinge? Miskien maar net dat as jy al jou feite op die tafel lê, jy hulle aan die positiewe kant sal neersit. Maar ja, ek verstaan hoe jy moes gevoel het toe daardie terroris gelikwideer is. Wanneer my twee seuns van basiese opleiding of van die een of ander oorlog of vyandelikheid terugkom en hulle hierdie stories vertel, bewe my Joodse hart ook. En ek sien dit in hul oë ook.”
Marc sug. “Ek weet nie hoekom dit my hierdie keer so verskriklik ontstel het nie.”
“Dit is omdat jy is wat jy is, Marc. Ná Libanon en Cast Lead loop jou beker eenvoudig oor. En jy is ook baie moeg. Vannag se slaap was nie genoeg nie. Ek dink jy moet weer jou bed opsoek.”
Meteens is Marc na aan trane sodat hy vinnig wegkyk. “Ek dink so,” mompel hy.
Shmu’el, wat dadelik die emosie in sy stem hoor, kom staan teen sy bene op. Marc neem die hondjie op sy skoot en druk die wolbondeltjie teen hom vas.
Dov het opgestaan. Hy tik Marc op die een skouer. “Chaver sheli, jy moet meer by jou skilderkwas uitkom. HaShem het jou ’n ongelooflike talent gegee wat jy verwaarloos.”
“Ag, ek voel meestal daar is soveel ellende en nood rondom ons dat ek my nie kan veroorloof om ure by ’n esel deur te bring nie.”
Dov gaan weer sit. “Dis net waar jy die fout maak! HaShem het jou nie hierdie talent gegee om dit vir jouself te hou nie. Jy moet dit uitdeel. Jy moet intieme tonele hier in Israel vaslê en dit uitdeel. Nie die stereotiepes van ultra-Ortodokse by die muur of soldate agter gewere nie, maar eg menslike tonele. En nie net van Jode nie. Dit moet uitgaan vir die wêreld om te sien wie ons is.”
“Dink jy so?”
“Ek dink bepaald so! Gaan slaap nou net eers, want jy is te moeg om helder te dink. Jy lyk soos doodgaan. Maar sodra jy uitgeslaap is, dínk aan wat ek gesê het.”
Toe Marc die paar keer dat sy bel nie die foon antwoord nie, skakel Rivkah Moshe en Dov benoud om te hoor of hulle hom dalk gesien het. Dov verseker haar dat hy slaap en dat sy selfoon se luitoon waarskynlik nog af is. Sy moet haar nie bekommer nie en liewer self iets vir aandete bring. Dit doen sy ook.
Nou, halfnege, staan sy by die bed. Hy slaap nog. Shmu’el lê styf agter sy rug ingekruip en het haar nie eens kom verwelkom nie.
Sy gaan sit by Marc en die beweging laat hom sy oë oopmaak. Dis duidelik dat hy ’n oomblik nie weet waar hy is nie. Totdat hy op haar fokus.
“Ek het huis toe gekom,” mompel hy.
Sy stoot die hare uit sy gesig en soen hom. “Is dit die man wat vir ons sou aandete maak?”
“Ek gaan nog,” sê hy. “Is jy nie vroeg nie?”
Sy lag. “Dis halfnege.”
“Nooit!”
“Beslis. En ek het aandete gebring. Dov het gesê jy slaap.”
“Dov?” Toe onthou hy. “Hemel, ek het vyf uur lank geslaap.”
“En dis nie genoeg nie. Vannag kan jy nog agt bysit. Ek skraap gou iets bymekaar om te eet. Stort jy solank.”
In die kombuis vind sy die bos rose wat hy gebring en net so in die sellofaanomhulsel op die wasbak laat lê het. Hulle het sleg verlep en sy probeer hulle so goed moontlik met yswater lawe.
Sy gaan kamer toe om vir hom dankie te sê. Hy het pas opgestaan en staan ietwat wankelrig langs die bed. “Ek het genoeg geslaap om liefde te maak,” sê hy.
Sy grinnik. “En ek was lank genoeg sonder kos om eers te eet.”
Hy glimlag en vir die eerste keer lyk hy weer soos die Marc wat sy ken. “Wie weet of ek so lank kan wag?”
Hulle hou mekaar lank vas voordat sy haar sag loswikkel om die ete te gaan maak.
Die volgende middag bring Chaim en Hadassah die seuntjies huis toe en daar is ’n emosiebelaaide hereniging. Marc moet sy aandag verdeel tussen Yhoshi, wat met ’n deurdringende stemmetjie verduidelik wat sy rekenaar alles kan doen en wat hý al alles gedoen het, en Natan, met sy kladboekie en kryt, wat sy pa se hulp nodig het om ’n kat te teken wat in ’n sonkol lê en slaap.
Toe almal in ’n mate tot bedaring kom, sê Chaim: “Ek sien jy het darem oorleef.”
“Net-net. Ek het al vreeslik geslaap vandat ek terug is. Voel nou weer mens.”
“Jy’t maer geword,” sê sy skoonma.
“Rivkah werk daaraan.”
“Môreaand kom ’n ou vriendin van my uit die IDF-dae by ons kuier. Ek wil graag haar storie hoor, want dis sy wat met Arutz Sheva oor die aanhoudende missielaanvalle gesels het. Sy kuier hier by familie in die Ou Stad.”
“Ek het van die onderhoud gehoor,” sê Chaim.
Van watter moshav is sy nou weer?”
“Shuva.”
Die kinders is al in die bed toe Esti Lehman3 die volgende aand kom kuier. Ter wille van Yhoshi se nuuskierige oortjies sit en gesels hulle eers lank oor al die dinge wat gebeur het sedert hulle mekaar tien jaar gelede gesien het. Toe Marc vasstel al twee slaap en hy hul kamerdeur toetrek, vra Rivkah Esti uit oor die aand waarna sy in haar gesprek met Arutz Sheva verwys en as voorbeeld gebruik het van hul voortdurende ervaring in Shuva in die suide.
“Ag, dit was die aand so warm dat ons die vensters oopgelaat
