het jy seker al agtergekom hoekom my gesin my Hanna Hoekom noem.
Mana sê my eerste woord, toe ek tien maande oud was, was hoetom. (Ek kon nie ’n k sê tot kort voor my tweede verjaardag nie.) Nie mamma of pappa soos normale babas nie (sê Mana trots) maar die grootste filosofiese vraag van alle tye: Hoekom?
Liewe leser, wat anders kon ek sê? Mamma was ’n onbekende woord, want Mana het haarself nooit só genoem nie. En pappa was nie net ’n onbekende woord nie, dit was heeltemal ’n onbekende begrip. Toe ek tien maande oud was, het Gavin lankal nie meer saam met ons gewoon nie. Nee, hulle is nie kwaad uitmekaar nie, hulle het vooraf besluit sy sou my alleen grootmaak. Gavin sou nie babakots op sy modieuse klere kon hanteer nie.
As jy my vra (nie dat iemand my al ooit gevra het nie), was my eerste woord ’n gil van woede. Hoekom kan ek nie maar ’n normale baba met ’n normale ma en ’n normale pa wees nie?
En nou is ek vasgekeer op ’n berg waar ek oor tien dae my vyftiende verjaardag moet vier, saam met my abnormale ma, my ingewikkelde gesin, my beste vriendin en – wait for this – my pa met die peroksiedhare. Ek was vreeslik dankbaar toe Sharon vra of sy nie ook so ’n stukkie van hierdie vreemde wittebrood saam met my kan kom hou nie. (Sy dink mos my gesinslewe is opwindend. Ná ’n paar dae saam met ons op die berg sal sy beslis anders dink.) En ek was vieslik ondankbaar toe Gavin uit Johannesburg laat weet hy wil óók my verjaardag saam met my kom vier.
Ek meen, hy’t nie een van my vorige veertien verjaardae saam met my gevier nie. Vir wat wil hy nóú met my kom bodder?
Maar ek het nie kans gekry om sy aanbod van die hand te wys nie. Ek het nie eens kans gekry om met hom te praat nie. Mana het die telefoon geantwoord en op haar gewone baasspelerige manier my hele lewe oorgeneem.
Eers was ek bly dat sy geantwoord het, want ek weet nooit wat om vir Gavin te sê as hy so uit die bloute bel nie. Wel, ek weet in elk geval nooit wat om vir hom te sê nie, maar as ek hom in lewende lywe sien, kan ek hom altyd uitvra oor sy nuwe handsak of sy snaakse sokkies of so iets. Nie dat ek belang stel in sy handsakke of sy sokkies nie, maar hy kan ure daaroor praat en ek hoef nie rêrig te luister nie. Hy’s ’n klereontwerper – het ek dit al gesê? – vir ’n reeks met die etiket Androgynous. Sharon sê dis ongelooflike cool klere. Ek sal nie weet nie, want dit word verkoop in die soort boetieks wat ek seker nooit sal kan bekostig nie. Toe sê hy vir Mana hy moet Kaap toe kom vir ’n modeskou wat die naweek net voor my verjaardag gehou word en hy dink daaraan om ’n bietjie langer te bly …
“Wonderlik!” roep Mana uit. “Ons beplan ’n gróót partytjie in die gramadoelas!”
Watse partytjie, vra ek verbaas, ek dog dis net Sharon wat kom?
Maar Mana maak of sy my nie hoor nie en vertel vir Gavin van hierdie stunning huis op ’n berg waar ons gaan vakansie hou, laat dit soos ’n vyfsterhotel klink, tot Gavin haar omtrent soebat om hom saam te nooi.
“Oukei, dan bly jy oor vir ’n nag of twee,” sê Mana ingenome. Maak of sy nie sien hoe wanhopig ek my kop skud nie. “Wil jy iemand saambring? Die huis is groot genoeg, hoor!”
Net nie dít nie, dink ek, te wanhopig om selfs my kop te skud.
Asof dit nie erg genoeg is dat my moffie-pa op my verjaardag gaan opdaag om my voor my beste vriendin in die skande te steek nie. Sharon weet van Gavin, natuurlik, maar dis een ding om te weet van hom en heeltemal ’n ander ding om hom in lewende lywe te sien. As hy nou boonop ’n lover in swart leer of ’n slangvelbroek moet saamsleep …
“Dis die eerste woord wat ek van hierdie groot partytjie hoor,” sê ek deur geklemde kake toe Mana die telefoon neersit.
“As Gavin daar is, sál dit ’n partytjie wees,” verseker sy my. “Hy kan ’n begrafnis in ’n fees verander.”
As jy my vra, is dit ’n onmoontlike taak. Om jou ondankbare dogter se vyftiende verjaardag in ’n stowwerige bouval op ’n verlate berg in ’n fees te verander. Maar niemand vra mos ooit my mening oor my eie lewe nie.
Intussen wonder ek of ek rêrig ’n sielkundige riller wil skryf. Ek bedoel, as ek nou vir Fabienne toelaat om haar gesinslede een vir een dood te wens, gaan sy óf in ’n weeshuis óf in ’n malhuis beland. Oukei, miskien gaan sy fantastiese kunswerke skep terwyl sy in ’n gestig toegesluit is – maar wat word dan van my? Die hele punt is tog dat ek my lewe wil omruil met hare.
Ek wil by die tandarts en die groenvingervrou gaan woon.
Ek wil ’n suster hê wat elke aand vir my sjokolademousse maak.
Ek is bevrees daar is net één oplossing. Ek sal van Fabienne ontslae moet raak. Soms dwing die lewe ’n mens om wrede keuses te maak.
Vervloekte verfkwas sal eindig met ’n toneel waarop Stephen King trots sou wees. Dis nag (’n volmaannag, hoe dan anders?) in Fabienne se slaapkamer. Haar laken is om haar lyf verstrengel, haar kop rol rond op haar kussing en sy maak benoude mompelgeluidjies. Dis duidelik dat die verfkwasvrou met die woeste hare weer haar slaap versteur.
Die kamera beweeg stadig deur die kamer, wys haar ou teddiebere en haar skoolboeke, die geraamde foto’s van haar gesin op haar lessenaar, pa glimlaggend in sy spierwit spreekkamer, ma glimlaggend in haar geurige roostuin, ousus glimlaggend (klein bietjie sweet op die voorkop) voor die stoof. (Moenie vra waar die kamera skielik vandaan kom nie. Stephen King se boeke word mos altyd in flieks verander. Kan dit net sowel van die begin af as ’n fliek beskryf.) Die kamera staan stil by Fabienne se sketsboek (langs die foto’s op haar lessenaar) wat oopgeblaai is by ’n houtskoolskets. Eers lyk dit na niks, net ’n klomp swaar swart strepe en wilde kronkels, maar soos die kamera nader beweeg, sien jy dis ’n haastige gesinsportret. Of dalk ’n spotprent. Ma, pa en ousus is al drie met wawyd oop monde voorgestel. Dis nie duidelik of hulle lag of gil nie. Bokant hulle, effens eenkant in die linkerhoek, hang ’n geraamte met fantastiese tande. Die tande is die enigste deel van die portret wat versigtig en lewensgetrou geteken is.
Dan swaai die kamera terug na Fabienne se bed. Haar oë is nou oop maar glasig, soos Yann as hy met sy oorfone na Marilyn Manson of die Dandy Warhols luister. Sy staan verdwaas op, vou die wit laken soos ’n mantel oor haar skouers, en sweef geluidloos deur die stil huis. Die maanlig stroom deur die groot vensters (almal presies ewe groot) in die sitkamer, spoel oor die bosse bont blomme wat Fabienne se ma op die koffietafel en die klavier gerangskik het, en laat Fabienne se gesig ligblou en amper deurskynend lyk. Onthou, sy het weke laas behoorlik geëet. Sy is teen hierdie tyd so bleek soos ’n lyk en so lig soos ’n spook.
In die sprankelende skoon kombuis (nie ’n krummeltjie op die vloer om te wys dat die liewe Camille heeldag voor die stoof staan en sweet het om die ondankbare Fabienne se lewe te probeer red nie) trek sy ’n laai oop en haal ’n vlymskerp vleismes uit. Zoem in op haar bewende hand met die lem wat silwer flits in die maanlig. Op hierdie punt sal daar seker ’n stukkie dramatiese musiek opklink om die spanning te verhoog. Gaan sy haar pa se tande uitslag? Haar ma se groen vingers afkap? Haar ousus se slukderm uitpluk?
Fabienne sweef terug na haar kamer, trek die laken van haar skouers af en sprei dit op die vloer oop, gaan staan in die middel van die laken en sny haar polse met die skerp lem. Sy draai in die rondte en swaai haar arms sodat haar bloed oral op die laken spat. Sak kreunend inmekaar en skryf – met haar laaste bietjie krag – haar naam in bewende bloedletters onder in die regterhoek van die laken.
Só verander Fabienne haar dood in ’n kunswerk.
Hoe’s dáái vir ’n dramatiese klimaks, juffrou Liebenberg!
Nee,
