of stemming van die spotprent? (2)
4. Handeling/aksie:
a. Hoe versterk die karakters se handgebare en gesigsuitdrukkings die spotprent se boodskap? (1)
b. Hoekom dink jy is daar ’n voertuig waaruit skote gevuur word in die agtergrond? Wie is hulle? (1)
c. Hou jy van hierdie spotprent? Hoekom?/Hoekom nie? (1)
Totaal: 20 punte
Taalstrukture en -konvensies
Lees die volgende teks deur en beantwoord die vrae.
Jy, jou kind en sepies
1Sepies is nie net daar om televisiekykers te vermaak nie; daar is ook heelwat lewenslesse en jakkalsstreke. Ja, daar is meer in TV-sepies soos 7de Laan, Binnelanders en Villa Rosa as seepborrels.
2Kyk jou kind alleen sepies? Moet ouers en hul kinders saam na sepies kyk of nie?
3“Deesdae se sepies beeld sosiale kwessies soos dwelmverslawing en selfmoord uit, en dit is die ideale geleentheid waar jy as ouer dit met jou kind kan bespreek,” sê dr. Naledi Zulu, ’n kundige aan die Noordwes-Universiteit. Jy as ouer kan die gevolge uitwys van Paula (Diaan Lawrenson) se optrede as sy ’n witleuentjie vertel soos dat sy “navorsing gedoen het”, terwyl sy eintlik ’n manikuur by Laura Lee se spa gehad het.
4Die vervaardiger van 7de Laan, Danie Odendaal, verdedig Diaan se karakter. “Sy is ’n komiese karakter. Sy jok nie om iemand te na te kom nie. Boonop waarsku Aggie haar gereeld dat sy nooit in die hemel gaan kom nie.”
5’n Opvoedkundige sielkundige is van mening dat kinders jonger as 12 jaar nie na sepies moet kyk nie. Selfs 17-jariges sukkel met die identifisering van waardes. Hul waardes is nog onontwikkel en hulle is beïnvloedbaar. Gesinne moet hul liefde betoon deur daar te wees vir hul kinders.
6Ouers moet meer gehaltetyd saam met hul kinders bestee as om te probeer verduidelik wat is realiteit (die lewe) en wat is fiksie (sepies). Wat is die nut daarvan om vir ’n sesjarige te probeer verduidelik dat ’n volwassene op TV nie eintlik selfmoord gepleeg het nie?
1. In die titel kom twee selfstandige naamwoorde voor. Skryf hulle neer. (1)
2. Skryf ’n voorbeeld van ’n samestellende afleiding uit paragraaf 1 neer. Onderstreep die kern. (2)
3. In paragraaf 2 is ’n woord waarin assimilasie kan voorkom. Skryf die woord en sy geassimileerde vorm neer. (1)
4. Verdeel die volgende woorde in grepe soos jy dit sou uitspreek.
a. “jakkalsstreke” (par. 1)
b. “dwelmverslawing” (par. 3) (2)
5. Dui die klankbou van die volgende woorde aan. K=konsonant; V=vokaal; D=diftong
a. “ouer” (par. 3)
b. “leuentjie” (par. 3) (2)
6. Kies die regte woord:
As die woord “sewende” as seuwende uitgespreek word, is dit ’n voorbeeld van ontronding/oorronding/nasalering en vokalisering/assimilasie. (1)
7. Skryf die basisvorme van die volgende woorde neer.
a. “kundige” (par. 3)
b. “bespreek” (par. 3)
c. “beïnvloedbaar” (par. 5) (3)
8. Skryf “17-jariges” in woorde neer. (1)
9. Skryf die regte vorme van die skuinsgedrukte woorde.
Ouers se a) gemoed kan nogal die b) hoog inskiet as verskeie c) bioloog beweer sepies het ’n invloed op die d) lewenstadium van kinders. (4)
10. Skryf ’n voorbeeld van ’n abstrakte selfstandige naamwoord in paragraaf 5 neer. (1)
11. Voltooi die volgende deur die regte versamelnaam in te vul.
’n Versameling mense wat bloedverwante is (of deur ’n huwelik of huwelike heg aan mekaar verbind is), staan bekend as ’n a) . . . , maar ’n pa, ’n ma en hul kind of kinders vorm saam ’n b) . . . (2)
Totaal: 20 punte
In hierdie aktiwiteit gaan jy
preleesvrae beantwoord
’n verhaal uit die Piekfyn Afrikaans Leesboek lees
vrae beantwoord
’n beskrywende of verhalende opstel skryf.
Prelees saam met ’n maat.
Julle het die gedig “Sproeireën” van D.J. Opperman al gelees. Gesels oor die volgende:
Het julle al die skil van ’n nartjie/lemoen/suurlemoen/lemmetjie geruik? Ruik dit lekker of sleg vir julle?
Het jy al jou hande geruik nadat jy ’n nartjie geskil het?
Het julle geweet dat die skil van hierdie vrugte in kos gebruik word en jou pampoen en soetpatats baie lekker laat smaak?
Het jy al opgelet hoe die lug ruik na ’n lekker bui reën? Of hoe dit ruik as jou ma afval kook?
Begeleide lees
Luister terwyl julle onderwyser die verhaal “Geure” van Marelize Ras in die Piekfyn Afrikaans Leesboek voorlees. Beantwoord die vrae wat in jou leesboek verskyn.
Verryking: Skryf oor geure wat met jou praat.
Watter geur is vir jou lekker/sleg/roep herinneringe op? Lees weer die verhaal deur en let op hoe die skrywer die onderwerp benader. Skryf dan ’n beskrywende of ’n verhalende opstel oor geure wat ’n rol in jou lewe speel of gespeel het. Pitkos gee ’n paar wenke:
Pitkos
Wenke om ’n beskrywende opstel aan te bied
Maak jou beskrywing interessant en verwys na soveel as moontlik sintuie.
Skep ’n stemming deur middel van jou beskrywing.
Jy kan mildelik van beeldspraak gebruik maak.
Kontraste en woordordeverandering help om eentonigheid te vermy en
