dwase oomblik toe sy lus was vir iets moois en wat nie eintlik pas by die twee leunstoele nie. Sy onthou hoe lus sy was om die twee stoele uit te gooi, te verban na die groot stoorkamers onder in die kelder. Dit was toe sy deur ’n stadium gegaan het van wil verander, wil verbeter, wil mooi maak om haar. Dit het verbygegaan. Sy het nie weer by die meubelwinkels rondgeloop nie, en mettertyd het die wit rusbank teësinnig by die ander goed aangepas. En as sy die dag blomme koop en daar is wittes en roesbruines by, lyk dit amper asof sy die kleurskema van die kamer bymekaargeknoop het.
“Wat maak dit tog saak?” vra sy vir haar beeld in die spieël waar sy haar hare in ’n poniestert bind en bo-op haar kop vassteek sodat dit nie nat word nie.
“Jy mag dit nie sê nie,” antwoord sy haarself. “Dit maak saak. Alles maak saak. Jy moet dit bly glo, anders beteken niks meer iets nie.”
Sy grinnik effens toe sy in die bad klim. Anders beteken niks meer iets nie. En wat beteken dít? Wat beteken iets? Iets is om dag vir dag en uur vir uur aan te hou baklei. Jaar na jaar tot godweet wanneer dit alles sal eindig. Sy wonder waarom sy so tob. Is dit omdat sy weer ’n dag tussen normale mense deurgebring het? Die wit rusbank tussen die gewone meubels?
TWEE
Dis donker in die koffiekroeg, maar omdat verskuilde geel ligte agter die pilare aangebring is, lyk die binnekant gesellig en amper sonnig. Herfstig. Veral omdat die tafeltjies van ’n glansende gelerige hout is en nie die gewone praktiese swart hout van die deursnee-kafee nie. Die eienaar is boonop so behep met sy klein koninkryk dat hy elke tweede dag vars blomme op die tafeltjies sit. Dit gee hom plesier wanneer hy klante sien wat versigtig aan die blomme vat om seker te maak hulle is eg. Dan kom hy altyd agter die toonbank uit en moedig hulle aan om te ruik ook. Hy wil al hulle sintuie stimuleer. Hulle moet sy vars appelkoek ruik as hulle binnekom, en wanneer ’n klant die plek verlaat, en die swaaideure ’n stuk kafeelug na buite stoot, wil hy hê die koffiegeur wat saam uitgepers word, moet nog meer mense lok. Dit gebeur dan ook. Mense wat buite, maar onderdak, rondslenter en kuier voor die winkelvensters van die kompleks, dink miskien nie eens aan ’n koppie varsgebroude koffie nie, maar as die geur hulle neuse bereik, word dit ’n dringende noodsaaklikheid.
Lize hoef nie meer gelok te word nie. Sy ken die koffieplek sedert sy in die stad aangekom het. Dis naby die hospitaal en naby die bushalte, en omdat die winkelkompleks op die grondvloer van die hoë toringgebou is, is dit altyd ’n skuilplek teen die wind en reën. Terwyl ’n mens daar rondloop, kan jy vergeet van die koue en grysheid, en jou reënjas kry kans om droog te word.
Sy was die hele oggend by die hospitaal en toe sy daar uitkom, het sy na die bushalte gestap om te wag vir die bus wat haar huis toe sal neem. Maar die bus was laat, en die ontevrede, nat mense het gegrief rondgestaan of na hul horlosies gekyk. Sy wou skielik wegkom en het byna vanselfsprekend oor die pad geloop en koers gekry na die winkelkompleks en die knus koffiekroeg.
“Juffrou was lank laas hier,” sê die kelner vir haar. Hy het ’n dik lyf en ’n outydse wit voorskoot wat byna sy hele voorkant bedek en hy vee haar tafeltjie af asof dit nie reeds skoon genoeg is nie.
“Ja.”
“Wat kan ek vir Juffrou bring?”
“Koffie, asseblief.”
Hy lig sy kop op, druk sy neus in die rigting van die plafon en snuif behaaglik. “En iets om te eet? Appelkoek? Kaneelrolle?”
Sy moet glimlag. “Nee dankie.” Maar dan verander sy van plan. “Ja, tog. ’n Sny appelkoek.”
Hy swaai sy swaar lyf met ’n grasieuse beweging om sodat dit lyk asof hy ’n buiging gemaak het en verdwyn in die rigting van die toonbank en die swaaideure daaragter. Sy sit en speel met die spyskaart en geniet die warm skynsels van die plek. Die geborgenheid en vriendelikheid. ’n Kelner wat haar onthou, al was sy maande laas hier.
Hy sit die koffie voor haar neer en soos altyd kyk sy skuldig rond voor sy drie groot lepels suiker ingooi. Ester sê sy behoort haar te skaam, maar daar is vir haar niks so lekker soos soet, warm koffie nie. En daar is soveel tye dat suiker haar naar maak, laat sy dit geniet as sy kan. Sy kyk op toe die swaaideur ’n nuwe groep instoot. Jong meisies in kort wit rokkies met muurbalrakette. Vrolik, hare deurmekaar, reënjasse onder die arm, wange rooi. Mens sou sweer die son skyn buite. Sy sien hoe waarderend kyk die dik kelner na hulle kaal bene, en werktuiglik skuif sy haar eie dieper onder die tafel in. Daar was ’n tyd toe sy ook so rondgeloop het. Bruin gebrand, deel van ’n jolige groep jongmense, onselfbewus oor haar lyf of bene. Maar dit is so lank gelede dat sy nie eens meer kan onthou hoe dit gevoel het nie. Sy ken geen ander lewe meer nie. Om te leef beteken om versigtig te wees, stadig te beweeg, genoeg te rus, genoeg te eet. Jy besluit nie net wát jy gaan doen nie, jy besin daaroor en beplan volgens jou kragte. Om blomme te koop beteken ’n lang wandeling. Twee blokke van die woonstel af. Om soontoe te stap is gewoonlik nie ’n probleem nie, maar dit raak ver wanneer sy begin terugstap. Twee blokke. Eens op ’n tyd sou sy twaalf straatblokke geloop het sonder om daarvan bewus te wees. Behalwe as haar skoene haar geskaaf het. Of so iets banaals.
Maar die appelkoek is lekker. So lekker soos altyd. Sy eet dit stadig en happie vir happie sodat dit nie opraak nie. En sy dink aan John en sy verwyte. ’n Hele halfuur lank in sy kantoor voor sy geloop het. Hy wil nie dat sy langer alleen bly nie, hy kan dit nie toelaat nie. Mavis sê ook so. Mavis sê sy kan by hulle gaan bly, sy wou nog altyd ’n dogter gehad het.
“Al wat ek oor het, is my onafhanklikheid,” het sy by hom gepleit. “Hoeveel kere moet ek dit nog sê? Waarom gun julle dit nie vir my nie?”
“Omdat dit ’n dwase onafhanklikheid is. Onthou jy verlede winter? Wat het gebeur as jou ou vroutjie jou nie gekry het nie? En die halfdosyn kere verlede jaar? En die jaar vantevore en die jaar …”
“Jy verstaan nie my manier van veg nie,” was al wat sy kon sê.
“Belowe my jy sal daaroor dink.”
“Ek belowe.”
Sy verstaan self nie haar koppigheid nie. Dit sou soveel makliker gewees het om maar in te gee en te doen wat hulle wil hê. Gee die woonstel op, klim op die trein en gaan woon in die hersteloord. Word opgepas en versorg. In ’n inrigting. Dis wat hulle nie verstaan nie. Sy haat inrigtings. Die breë, antiseptiese gange, die verpleegsters, die reuke en geluide van ’n hospitaal. Elke keer wat sy nog in die hospitaal gelê het, was daar net een wortel voor haar neus en dit was om weer tuis te kom, in haar eie woonstel, haar eie bed. Dis wat haar die krag gegee het om weer ’n keer terug te veg, weer ’n keer op die been te kom en op eie krag die hospitaal te verlaat.
Sy kyk weer op toe die swaaideur sy kenmerkende skree-geluidjie maak en sien die man wat sy by Ester-hulle ontmoet het. Wat was sy naam nou weer? Charles Ashton. Hy lyk moeg en effens onseker toe hy eers tussen die tafeltjies staan. So asof hy nou nie meer weet presies wat hy daar kom doen het nie. Maar die glimlaggende kelner staan gou nader en trek vir hom ’n stoel uit, en terwyl hy gaan sit, kyk hy in haar rigting en herken haar. Sy kan sien hy herken haar, want dit lyk asof hy skrik.
Foei tog, dink sy, mens kan hom ook nie kwalik neem nie. Hy bied aan om ’n vreemdeling huis toe te neem, en sy kan amper nie uit sy motor klim nie.
Hy knik effens, lyk toe of hy weifel, maar staan tog op en kom na haar aangestap.
“Môre,” sê hy. “Of middag. U het u boek in my motor vergeet.”
“Dit ook nog,” sê sy. “Ek is jammer, maar dit was nie ’n besonder interessante boek nie. Ek het dit nog nie eens gemis nie.”
Hy
