skop teen die koffietafel se poot en kyk nie op nie. “Hulle sê dit was hul land voordat ons hiernatoe teruggekom het.”
Chaim merk die kind se omgekraptheid en praat sagter. “Yhoshi, toe die Jode in die laaste jare van die agtiende eeu begin terugkom het, is Palestina deur die Turke beheer – nie deur die Arabiere nie. Israel was ’n moeras, ’n woesteny, ’n verwaarloosde land. Dit was ’n plek wat niemand wou hê nie. Eers nadat die Jode teruggekom en die land voorspoedig en vrugbaar kom maak het, en ’n nasie tot stand gebring het, het die kwessie oor ’n Palestynse staat opgekom.”
Yhoshi bly teen die koffietafel skop en Chaim moet hom bedwing om nie met die kind te raas nie. Hy lê net sy hand waarskuwend op sy been. Die kind hou egter nie op nie. Hy vra: “Vir wat sal hulle dan sê hulle het nêrens anders om na toe te gaan nie?”
Shmu’eli, die wit wolhondjie, het teen Yhoshi se been kom opstaan, maar die kind ignoreer hom. Chaim tel die diertjie op sy skoot.
“Hoekom sê hulle so?” vra Yhoshi weer.
“Yhoshi, 99% van die Midde-Ooste is in Arabiese hande. Israel woon maar op ’n tiende van een persent van die wêreld se landmassa. Hoekom sou hulle nêrens anders hê om heen te gaan nie? Waarom sou hulle êrens anders heen wil gaan as hulle reeds so ’n groot deel het van wat vroeër Palestina was?”
“Hulle is Palestyne.”
“Palestyne is net Arabiere. Hulle is nie te onderskei van Jordaniërs, Siriërs, Libanese, Irakiërs of wie ook al nie.”
“Hulle sê Mohammed was in Yerushalayim; daarom is dit húl heilige stad en nie ons s’n nie.”
“Hoe was hy hier?” vra Chaim ergerlik, al skaam hy hom oor sy kinderagtigheid.
“Hulle sê hy het hiervandaan op sy perd na die hemel opgevaar.”
“Waar kom jy aan ál dié nonsens, Yhoshi?”
“My naam is nie Yhoshi nie en ek kan ook lees.”
Chaim voel hoe die haartjies in sy nek regop kom van ergernis en hy beteuel hom met mening. “Vreemd dat hy hier was, maar dat Yerushalayim se naam nie één maal in die Koran voorkom nie terwyl dit byna ’n duisend maal in die Tora en die B’rit Chadashah staan.”
“Maar hulle …” Yhoshi skop nog ’n maal kwaad teen die tafelpoot. Die kosbare Eiffeltorinkie van glas wat Rivkah uit Parys teruggebring het, val met ’n dowwe plof van die koffietafel af op die mat.
Yhoshi bars onbeheersd in trane uit. Onmiddellik trek Chaim die snikkende kind in sy arms. Aanvanklik sit Yhoshi hom met mening teë, maar geleidelik verslap hy en bly hartseer huil.
Met die swart krulkop teen sy bors gedruk, vra Chaim baie sag: “Wat is verkeerd, lieweling? Hoekom is jy so kwaad?”
Eers kry hy geen antwoord nie en hy vryf die kind se rug kalmerend. Uiteindelik lig Yhoshi ’n betraande gesig op. “Natani gaan doodgaan.”
Skok ruk deur Chaim. Dadelik het hy berou dat hy nie vroeër kon optel waarom die kind so reageer nie. “Nee, Yhoshi, nee. Ek is seker dis net toetse wat hulle doen.”
“Hulle sal nie sonder rede nog toetse doen nie! Hy gaan doodgaan, Saba, ek weet dit. Abba en Imma sal nie daar bly as hy nie baie siek is nie.”
“Hulle wag net tot hy slaap …”
“Nee!” roep die kind weer hard.
“Kom nou, Yhoshi, kom ons vra HaShem om Natani te bewaar.”
Toe sit Yhosh regop en kyk na Chaim. Sy oë is baie donker. “Daardie mense op Dovid se boot het ook vir HaShem gevra en Hy het niks gedoen nie. Ook nie vir ál die mense in die Shoah nie.” Hy begin weer klaend huil.
Chaim vou die bibberende seuntjie weer in sy arms toe. Bokant Yhoshi se kop beweeg Chaim se lippe in ’n stille gebed. Hy pleit geluidloos by die Ewige van Israel.
Hoofstuk 2
Dis byna tienuur die aand toe Marc en Rivkah eindelik tuiskom. Hulle is duidelik moeg en oorspanne. Dit het lank geneem om Natan aan die slaap te kry, selfs met ’n susmiddel. Hy was geweldig angstig omdat hy ná die vreesaanjaende toetse van die dag ook nog in die hospitaal moes agterbly.
Rivkah se moeder, Hadassah, wat vroeër die aand aangekom het, het kos gemaak. Sy het daarin geslaag om Yhoshi redelik tot bedaring te bring, maar kon hom eers aan die slaap kry nadat hy gesien het sy ouers is terug. Nou hou hy sy ma styf vas en kyk haar bekommerd aan.
“Dis alles in orde, skat. Hulle wil net nog ’n paar toetse doen om seker te maak hy het niks verder nodig nie.”
Rivkah se wit gesig stel hom nie gerus nie. “Kom hy môre huis toe?”
“Ek is byna seker, ja.”
“Gaan hulle weer ’n operasie doen?”
Rivkah antwoord nie en Marc sit sy arm om Yhoshi. “Ons hoop nie so nie, lieweling. Dis maar net dat dr. Gilles heeltemal seker wil maak alles is 100%.”
“En as dit nie is nie?”
“Dan sal ons môre hoor wat moet gebeur.”
Marc bly kyk in die ogies waarin daar nog soveel vrae is, en die kind bly stil.
Dis ook Marc wat hom uiteindelik in sy bed kry. Eers lees hy vir hom ’n stukkie voor uit die boek wat hulle elke aand saam lees. Dan neem hy Yhoshi se hand in syne om, soos elke aand, die aandgebed vir kinders en daarna die Sh’ma te bid. Die kind trek sy hand terug.
“Wat is dit, Yhosh?”
“HaShem luister nie na wat ons vra nie.” Hy kyk weg voor sy pa se blik.
“Yhosh, HaShem luister na elke woord wat ons van Hom vra. Hy, wat beter as onsself weet wat vir ons goed is, weet hoe Hy moet antwoord wat ons vra.”
“Hoe kan dit vir ons goed wees as Natani doodgaan?”
Dit voel vir Marc of sy stem wil stok, maar hy antwoord so kalm moontlik. “As ons die Sh’ma bid, vra ons Hom niks nie. Ons erken eintlik net wie Hy is: Adonai Echad. As ons môre weet wat Natani se toestand is, sal ons daaroor tot Hom bid.”
“En as Hy nie hoor nie?”
Marc vryf kalmerend met sy duim oor die handjie in syne. “Hy het die vorige keer ons gebed beantwoord, Yhoshi.”
Daar blink trane in die kind se oë. Marc trek hom nader en soen hom. Toe fluister Yhoshi die aandgebed saam met sy pa. En daarna die Sh’ma. “Sh’ma Yisra’el, Adonai Eloheinu, Adonai Echad.”
Marc bly by sy seun totdat hy seker is die kind slaap. Toe gaan hy uit sonder om te kyk na Natan se leë bedjie waar die gemmerkatjie opgekrul lê en slaap.
Terug in die kombuis peusel Rivkah lusteloos aan die kos wat haar ma voorgesit het. “Natani was verskriklik angstig vandag,” sê sy. “Hy het tog verlede jaar en ook in Meimaand nooit só gereageer
