’n handpalm oor sy gesig en stoot die laken af. As dit net nie so warm was nie. Liewe hemel, die klimaat put ’n man skoon uit. Die hitte breek nooit. Dié dat hy nie eens een keer gewonder het oor Surita nie. Te besig om net te oorleef. Gewoonlik sorg hy darem dat hy haar fraai gesig met die krans goue hare so elke uur of wat voor sy oog oproep. Dan kry hy lekker omdat hy so ’n mooi meisie het en werk weer fluks verder. Maar vandag was ’n deurmekaar dag. En hy hou niks daarvan om saans te gaan slaap as hy die dag nie eers in sy kop ’n bietjie georden het nie. Hy draai rusteloos om en om in die warm bed. Word net al moeër. Later staan hy op, leun by die oop venster uit en tuur oor die grasperk. Maar hy sien net hier en daar ’n kolletjie vaalblou maanlig. Die groot swart eike hou die nag dig. Net ’n uil roep iewers hoog bo in die toppe en ’n duif fladder van tak tot tak, koekoerrr verskrik. Toe is dit weer stil. Nee wat, besluit Pietman, hy kan maar net sowel gaan koffie drink. Slaap is nie nou op die agenda nie. Hy ken homself mos. As iets hom eers snags begin pla, is dit soos ’n vlooi in ’n wolkombers. Van vang, kan jy maar vergeet. Dan maar liewer opstaan en als probeer uitskud.
Hy loop net in sy rugbybroekie kombuis toe. Al met die donker stoep langs, die glad geloopte teëls koel onder sy voete. Dis toe hy aan die agterdeur vat, dat die uil vlak agter hom roep. ’n Hol, spokerige fluitgeluid . . . Hy spring amper uit sy vel; sy een kniekop klap dwa-dwá! teen die houtdeur soos wat hy omvlie.
Toe sien hy haar duidelik. ’n Wasige, wit figuur, gehurk op die lae stoepmuurtjie daar waar die veranda om die hoek van die huis loop, ’n streep silwer maanlig deur haar wilde wegstaanhare. En sy lag sag.
“Simpel ding! Wat skrik jy so?”
Hy suig sy asem deur sy kloppende keel in. “My magtie!” roep hy gedemp uit, “wat doen jy hier? Dis lank na middernag!”
“Beste tyd van die dag, Pietman!” sê sy en toe sy van die muurtjie afglip, maak haar nagrok ’n syerige suisgeluid. Dis eers toe sy by hom kom en hy vervaard die stoeplig aansit, dat hy sien dis ’n lang, poeierblou kamerjas. Haar gesig is blinkskoon en haar hare waaier om haar skouers. Iewers is daar die geur van rose. Hy sluk stram, rem terug toe sy verby hom leun om die deur sag oop te maak. “Kom,” fluister sy, “ek is lus vir koffie en ek wil gesels.”
Hy loop soos ’n skaap agter haar aan, asof hy nog nooit voorheen in die wit-en-blou kombuis met sy gladde linoleum was nie. Om die waarheid te sê, hy is stom. Sy oë volg haar toe sy die ketel vol tap, die bekers regsit en oorkant hom by die tafel plaasneem. Kan daar so ’n mens wees? wonder hy. Een wat so gladweg inskakel asof sy bloedfamilie is! Nee wat, dis twak. Sy’s ’n kansvatter van die eerste water. As Surita nou hier was, het sy dié meisiekind summier die waarheid vertel. Jy kan bly, Yental, maar net tot jy ander huisvesting gekry het . . .
“Luister,” sê hy en sy stem krap sodat hy moet keelskoonmaak, “ek is nou nie snaaks nie . . .”
“Maar jy wil my hier uit hê?” lag sy breed, sit haar elmboë op die tafel en strengel haar slanke vingers inmekaar, loer tussen haar slanke polse deur vir hom. Lag weer toe sy mond effens oopsak. “Toe maar, Pietman, ek weet jou lewetjie is nou ietwat deurmekaar geskommel. Maar ek belowe jou, ek waai nes ek plek in ’n kommune kry.”
Sy moed sak. Hy ken die storie. Net voordat hy vanoggend Café Fiori toe is, het hy mos gehoor hoe hartroerend die meisiekind dit vir sy ma en oupa Murray vertel. Hoe sy lank gewerk het om geld bymekaar te maak om (van alle dinge!) B.Proc. op Potch te kom swot. Hoe haar ma in die loop van verlede jaar dood is en hoe sy op hierdie dag hier aangekom het net om uit te vind dat die huis waar sy gedink het sy saam met vyf ander studente sal woon, onder hulle uitverkoop is. Natuurlik was hulle al drie baie simpatiek. Trouens, hy wat Pietman is, is self darem baie jammer vir die kind. ’n Maklike lewe het sy seker nie gehad nie. En nou is die nuwe plek ook so onvriendelik. Smyt haar uit nog voordat sy behoorlik grondvat. Nee, hy het darem gedink dis net menslik om na haar storie te luister, vir haar ’n goeie maaltyd te gee en dan vir haar ander blyplek te help soek. Sy oupa ken mos baie mense, of hoe? Nie wat kamers uitverhuur nie! het oupa Murray hom gou-gou reggehelp, maar ons sal wel ’n plan maak. Ewe gerus het Pietman toe gaan werk. Net om terug te kom, uitgeput en warm gesweet – na ’n badkamer wat beset was, ’n leë koekblik en die absoluut allerlaaste appel in die vrugtemandjie. Hy was op die plek kokend kwaad. Hy het sy ma gaan opsoek. Sy en Oupa het gesit en skaak speel in die aandkoelte van die voorstoep.
“Die badkamer is beset,” het hy koud gekonstateer.
“Naand, Pietman,” het oupa Murray gegroet sonder om van die skaakbord af op te kyk. “Die meisietjie . . . hierdie Yental Niklaus, sy bad, ja.”
“Gaan maak solank vir ons drie koffie,” het sy ma voorgestel en haar biskop slim geskuif sodat Oupa saggies met sy tong geklik het. Hy het op sy hakke omgedraai en op sy bed gaan lê en wag. En wag, wag, wág . . . Na ’n halfuur het hy met die plathand aan die badkamerdeur gaan hamer.
“Hallou-ou!” het sy geroep. “Ek is nou-nou klaar!”
Nou-nou was meer as ’n uur later. Sy beswete T-hemp het al aan sy lyf droog geword en hy was briesend. As ’n man in die koshuis so lank gebad het, het die ander manne hom gou van ’n waterdood verlos. Of sy klere gesteel sodat hy in sy paradysgewaad moes gangaf . . . Maar net daar het sy gedagtes gestol. Nee, jong, het hy homself gekeer. Dis effens dislojaal teenoor Surita. Nie eens in jou gedagtes kan jy vir Yental só straf nie. Netnou raak jy op loop. En sy ergernis het heeltemal verdamp toe hy in die toegewasemde badkamer kom. Die bad was skoon gewas en die vertrek was vol rosegeur. Soet en heerlik en . . . sommer net strelend. Hy het gesug en water ingetap. Dit was eers toe hy klaar gewas en skoon aangetrek in die kombuis gekom het, dat hy uitgevind het dat daar heelwat minder te ete was as gewoonlik. En sy ma het hom ewe ingenome ingelig dat die kind ook so baie van die hawerkoekies hou wat sy altyd vir hom bak. Sies tog, ’n mens se hart krimp darem. Sy is te jonk om so swaar te kry. Sy verlang nog verskriklik na haar ma, weet jy . . .
Tot hiertoe, besluit Pietman meteens en ignoreer die irriterende gekielie van sy gewete. Sy ma en oupa moet nou perspektief kry oor die meisiekind. Die feit dat sy swaargekry het en nou sonder heenkome sit, het niks te doene met die feit dat hierdie ou huis met sy diep veranda en plankvloere, sy skuifraamvensters en één enkele badkamer, nie plek het vir al wat behoeftige eerstejaar is nie. Soos wat sake staan, is hy wat Pietman de Waal is, heeltemal behoeftig genoeg.
“Luister,” begin hy weer toe sy ’n beker stomende koffie voor hom neersit, “ek begryp jou omstandighede en ek is simpatiek. Maar . . . die ding is nou net dat . . .”
“Ahá! “ val sy hom in die rede, “ek moes dit sien kom het! Natuurlik, ja! Jy is bang Surita kom dit te hore.” Sy frons diep en knik wyslik. “En sy sal ook, hoor! Sulke nuus trek saam met die wind. Pietman de Waal bly saam met ’n meisie onder een dak – al is dit sy oupa s’n en al speel sy ma chaperone!”
“Yental, nou’s jy heeltemal verspot!” haak Pietman af en neem ’n te groot sluk van die vuurwarm koffie. Hy proes en stik en verwens homself en hierdie meisie met die blink stringe hare en lagmond tot in die diepste oerwoud van die ewenaar. “My magtie!” kry hy uit, “jy’s ’n onhebbelike skepsel! Daar is nie sprake van dat ek en jy onder een dak saamwoon nie! Jy is hier as my oupa se gas en . . .”
“Tot ek ander blyplek kry,” glimlag sy onverstoord, “en dit mag maande neem. Selfs jare. Intussen betaal ek losies, Pietman. Dis soos wat ek en jou ma afgespreek het. Sy reken dis ’n goeie plan. Dis ’n soort inkomstetjie vir julle, want ek eet nie so vreeslik baie nie en ek is absoluut altyd in ’n goeie bui – veral as ek my instel daarop.”
Pietman is stomgeslaan. In sy lewe het hy nog nie so ’n mens teëgekom nie. Bekkige meisies, ja. Asters wat baie fyn kan flankeer, ja. Maar nêrens in sy ervaringsveld was daar een soos Yental Niklaus nie. Sy kyk na hom met ander oë. Haar blik is spekulatief,
