gewoonlik. Met al hoe minder woorde – sodat hul asem nie opraak nie.
Die kos kom en Pietman moet toegee die Otto’s het die regte plek vir ’n viering gekies. Pavarotti’s se gourmet-geregte is fabelagtig lekker. Dit stem ’n man sommer in vir gemoedelikheid. Selfs oupa Murray haal ’n paar van sy droë grappies uit en gie-gie lustig saam toe Otto uit sy maag uit lag. Ook mevrou Otto gesels ewe gawerig met sy ma. Nou en dan glimlag Anita de Waal in haar seun se rigting, vra of sy seekosdis lekker is. Maar hy ken haar. Die laggie is stram; haar rug pylreguit. Dis vir haar bitter om sulke godekos met aalmoese te koop. Want dis hoe sy daarna verwys het toe hulle die Otto’s se uitnodiging na Pavarotti’s gekry het. Ek sal nie gaan nie! het sy losgetrek. Die Otto’s moet dink hulle kan my met soetgoed koop! Maar oupa Murray was ferm: Anita, jy sal gaan omdat dit Pietman se aand is. En ek sal ook met plesier Saul Otto se beursie loop leeg eet as dit vir Pietman en Surita ’n oomblik se mooi genot kan besorg. Hoe bedoel Oupa nou? wou Pietman weet. Professor Murray het hom skreefoog beskou. My kind, het hy gesug, jy en Surita is op die kruispad. Julle sal gou genoeg moeilike besluite moet neem. En daarop het Pietman nie geantwoord nie. Hy het dit self goed genoeg geweet. En bly uitstel. Maar noudat hy so tersluiks kyk hoedat Surita net bolangs met haar kos peuter, weet hy een ding: nie veel langer sal hulle twee kan voorgee asof alles maar dooddollies is nie. Want elke keer dat hy haar bel of sy vir hom, praat hulle allerlei soetpraatjies, ál verby die eintlike “issue”, soos Keppie sou sê. En hy wat Pietman is, het haar nog nie eens vertel van Yental se blyery by hulle aan huis nie. Hy verswyg dit doelbewus vir haar. Het net so skuinsweg vir sy ma en oupa vertel dat hierdie Niklaus-meisie en Surita saam grootgeword het. Gesien hoedat sy ma se mond oopsak en oupa Murray se koerant oor sy wenkbroue opskuif. Nee, hulle sal nie praat nie. Maar hy sal móét . . .
Hy luister hoedat Saul Otto in die politiek begin grawe en sien sy oupa glimlag en sy ma skouers ophaal.
“Surita,” sê hy dringend en los die laaste twee happe op sy bord, “ons moet gesels.”
“Ek weet,” antwoord sy dadelik, “en ek het gedink dat jy vanaand saam met ons sou oorbly in die hotel. Dan kan ons môre mos lank praat.”
Sy moed plons in sy skoene. Oorbly is uit. Hy moet môre by Café Fiori wees om sy skof te werk. Anders kan hy nie vir daardie nuwe vonnisbundel betaal nie. Ook nie vir die nuwe paar tekkies wat hy so broodnodig het nie. En dan is daar die dikwielfiets se agterband . . . Hy sug hardop. “Kom ons gaan staan ’n rukkie op die balkon. Dit sal nog ’n tydjie neem voordat die nagereg kom.”
Hy maak verskoning vir hulle en die grootmense glimlag toe hulle uitstap. Buite op die lang, koel stoep staan hulle ’n ruk in stilte en afkyk op die verligte plein en die elegante vooraansig van die Staatsteater. Sy skuif nader en laat haar kop teen sy skouer sak. ’n Diep, byna weemoedige deernis stuif in hom op en hy druk haar styf teen hom aan, voel haar sagte, geurige hare teen sy mond en neus.
“Surita, ek kan nie bly nie. Jy weet mos ek het klas en ek moet môre werk ook. Verstaan tog. As ek nie werk nie, het ek nie geld vir boeke of vir klere nie.”
Sy swaai om, steek haar hande uit om sy gesig in haar palms vas te vat. “Pietman . . .” fluister sy en hy sien haar traanblink oë knip-knip, “jy hét ’n keuse . . .”
Sy is vreeslik mooi so in die halflig. Haar oë donker, haar mond donkerder. Hy trek haar teen hom aan, soen haar met ’n magtelose drif. Sóén die protes op haar lippe weg totdat sy uitasem aan hom bly klou en hyself sy hand uitsteek om die koue balkonmuur vas te vat.
“Bly,” smeek sy, “bly by my . . .”
Maar hy staan effens tru. “Ek kan werklik nie,” antwoord hy, sy stem onvas. “Ek weet ook nie wat om te doen nie . . . al wat ek op hierdie oomblik verstaan, is dat ek nog my trots het.”
Hy hoor hoedat sy haar asem luid intrek en hy is voorbereid op haar woorde. Wag mos lankal daarop. “Jy gaan toelaat dat jou simpel tróts tussen ons staan?” Dis of sy stik. “Pietman, jy sal weer moet dink!”
“Nee,” sê hy opeens doodnugter, “dis jy wat weer sal moet dink. Begryp tog dat ek nie van aalmoese uit jou pa se hand kan leef nie. Dit sal my selfrespek wegneem.” Hy bly abrup stil, half geskok om die woorde uit sy eie mond te hoor. Hy wou nog nie werklik so daaraan dink nie. Tog is dit waar. Dis soos wat hy voel, en basta. Sy móét dit net verstaan. Maar toe sy praat, hoor hy dat sy wat Surita Otto is, niks móét nie. Behalwe eet, slaap en geniet, is daar niks op die liewe, wye wêreld wat haar dwing om enigiets te móét doen nie. Sy is nou in ’n heel ander liga as Pietman de Waal. Die gedagte maak hom siek. Hy voel bibberkoud op die oop balkon.
“Pietman,” sê sy skielik afgemete, “jy sal iets moet opoffer. Dit mag dalk net jou trots wees. Dink daaroor!” Daarmee druk sy verby hom en hy loop verslae agter haar die restaurant binne. Hul nagereg het al gekom, maar Saul Otto glimlag begrypend. En omdat Pietman op hierdie oomblik net glad nie vir ’n storm in ’n poedingbak kans sien nie, sit hy ’n arm om Surita se skouers en druk haar ’n oomblik teen hom aan.
“Jammer dat ons julle opgehou het!”
“Glad nie!” straal meneer Otto en sy skerp oë vee oor hulle. “Dit was seker die moeite werd, dan nie?”
“O, absoluut!” skerts Pietman nog voordat Surita iets kan inkry. Toe hy afkyk, vou daar ’n glimlag om haar mond. Sy lyk verbaas bly. Wat doen ek? wonder hy vlietend en kyk liefs nie na oupa Murray nie. Dié het sekerlik lankal snuf in die neus dat hy wat Pietman is, nie meer weet hoe en waar om fyn te trap in die lewe nie. Hy berus kwansuis by sy nuwe lewe op Potch, leë beursie en al, maar hy smag ook maar lekker na die goeie ou dae toe geld nie ’n faktor was nie. Hy skep diep asem, glimlag met almal in die rondte en hou vir die res van die koningsmaal Surita se hand onder die tafel vas sodat hul albei die smullekker sjokolademousse met een hand moet bemeester. Teen die tyd dat die allemintige rekening vereffen is en die De Waals en die Otto’s op die balkon van mekaar afskeid neem terwyl professor Murray swyend toekyk, is Surita heeltemal mak. Sy vlei haar openlik teen Pietman aan en soen hom vol op die mond voor haar pa se goedkeurende oë. Sy trek sy das en piets hom met die punt op sy ken.
“Lief vir jou! Soet wees, hoor!”
“Wanneer kom jy kuier?” wil mevrou Otto pertinent weet en draai om om Anita op die wang te piksoen.
“Volgende naweek,” antwoord Pietman sonder huiwering, maar sy hart word sommer pap. Die geel kombi suip petrol en Brits is ver. Dit beteken vier ekstra skofte by Café Fiori te midde van sy stywe klasrooster en die komende kwartaaltoetse.
“Ons sien uit daarna,” antwoord Surita betekenisvol en kom soen hom weer skrams oor sy lippe.
Terug in die kombi, wens Pietman hartgrondiglik dat die twee grootmense tog net sal stilbly. Maar verniet. Oupa Murray het iets op die hart. Pietman hoor dit aan die dikke swye wat heers tot op Krugersdorp. Toe die dorp se liggies verdwyn, sê oupa Murray in sy professorstem: “Pieta, jy sal jou dinge nou moet agtermekaar kry. Op die oomblik is jy ’n toutjiespop. Jy sal moet besluit of jy een gaan bly en of jy ooit weer Pietman de Waal wil wees.”
Pietman swyg amper net so lank voordat hy stram bely: “Ek weet nie meer wie is Pietman de Waal nie, Oupa. Dis kompleet asof ek hom nooit geken het nie.” Hy hoor hoedat sy ma haar neus hard snuit en hy weet sy het nog heelpad gesit en huil. Dit laat hom nog meer ellendig voel. Tog gee dit hom ook moed. Dis ’n oomblik vir oopmaak hierdie. Sy oupa en sy ma het hom lief en hulle voel ook maar soos hy. Sy oupa omdat hy meelewend is en sy ma omdat syself ly. Hulle sal verstaan. Die gedagte trek sy kop soos ’n sluis oop. “Ek het nog nie vir Surita van Yental gesê nie . . .” begin hy.
“Is daar iets om te sê?” wil oupa Murray weet.
