weet Pietman. Hy weet sommer alles sonder dat ou Keppie dit hoef te sê. Sy binneste draai en krimp ineen van jammerte en hy moet op sy lip byt toe Keppie eindelik skor sê: “Toe breek alles stukkend . . . Die vrou sterf aan ’n vreemde virussiekte en die man en die seuntjie bly alleen agter. Die man werk soos ’n bewer om die hartseer weg te kry. Hy maak oral bakstene en hy ry die paaie plat. En hy neem die kind oral saam. Eers . . . probeer hulle hard om maar alleen te bly. Maar dit wou nie werk nie. Toe trou die man weer. Met ’n vrou wat ’n dogtertjie het. Die allermooiste, vrekstoutste blonde dogtertjie.”
“Engelie van Wijden,” sug Pietman skaars hoorbaar en Keppie knik.
“Einste. Ergste is dat die seuntjie toe sy hart verloor. Sommer op die prille ouderdom van sewe.”
Yental trek haar asem stadig in en Pietman ys opeens dat sy dalk sal lag. Maar nee, haar mond is saamgepers en haar oë is baie blink. Toe skud sy haar kop simpatiek en sug: “Ek was bang dat jy dit gaan sê.”
“Waarom sê jy so?” vra Keppie met vernoude oë.
Sy vou haar arms voor haar bors en in die elektriese lig lyk sy meteens bleek en broos asof sy baie, baie moeg is. “Omdat dit die gevaarlikste soort liefde is,” sê sy opeens sag. “Daardie ryp emosie wat soms in ’n kind se borskas begin blom. Niks kan dit laat verwelk nie. Nie ontrou nie, nie verguising nie. Nie eens die dood nie.”
Dis ’n ruk lank so stil in die kombuis dat Pietman die gegorrel van die waterpype bo in die plafon kan hoor. Hy kyk na Yental Niklaus en sien ’n heel ander mens. Iemand wat vir ’n oomblik die mantel van tergende speelsheid afgegooi het en weerloos in die wrede kollig van die wêreld sit. Sonder dat hy kan keer, raak hy lig aan haar vingers wat nou slap op die tafelblad lê.
“Hoe weet jy . . . sulke goed?” vra hy en ook Keppie betrag haar speurend met sy skerp blik. Haar vol onderlip roer effens en toe glimlag sy net.
“Ek het gesien hoedat my ma oud en jonk en weer oud word van liefde. Sy en my pa het op laerskool ontmoet. Verlief, verloof, vir altyd en ewig – so het sy gedink. Maar hy het haar gelos. Vir ’n ryk vrou met ’n string haarsalonne. Ek onthou dat daar ’n tyd was dat ek gebid het die vrou se hare moet alles, alles uitval . . . Maar dit het nie.” Sy staan skielik op, maak die leë koffiebekers bymekaar en tap dit vol water. Toe sê sy oor haar skouer: “Ek weet van Engelie van Wijden. Sy was in die koerant. Joolkoningin of iets. Lyk na ’n filmster. Oppas vir haar, Karolus.” Toe blaas sy vir hulle elkeen ’n soen en verdwyn die gang in.
Oomblikke lank sit Pietman en Keppie net na mekaar en kyk. Toe skud Keppie sy kop. “Vreemde meisie . . . maar ek hou van haar.”
Pietman pers sy lippe saam. “Te wysneusig na my smaak, ou swaerie. Maar vergeet haar nou eers. Sê my net een ding: waarom het jy al die jare voorgegee om brandarm te wees?”
Keppie gee ’n verleë laggie. “Ag my ou, eers was dit net ’n speletjie. Maar toe begin ek uitvind hoe eenvoudig dit eintlik is om nie geld te hê nie. Of liewer, om voor te gee dat jy nie geld het nie. Geld of nie geld nie – dis wat die koring van die kaf skei, my ou. ’n Mens weet amper dadelik of mense régtig van jou hou en of hulle jou net wil gebruik.”
Pietman sit ’n rukkie. “O,” sê hy net. En toe: “Dus het jy al die tyd gemaak asof jy nie geld het nie?”
“Jip. Was nie altyd lekker nie, want ek het myself baie dinge ontsê. Maar noudat ek terugdink, was dit baie goed vir my. Nou moet ek ook erken, dit was net tydens die kwartaal so. Vakansies was ek by die huis of in die kasteel by die see. En dit, Pieta, was glad nie lekker nie. Engelie is ’n feeksie, maar haar ma is ’n heks. Van die gawe soort wat jou skielik ’n oorveeg met die besem gee as jy dit die minste verwag. Sy is gepik met prestasie en geld maak haar verskriklik opgewonde.”
Pietman glimlag skeef. “Is dit regtig so erg?”
Keppie se mond sluit bot. Hy snuif half ongeskik. “Wel, nou nie heeltemal nie. Sy is partykeer orraait. Maar sy wil my lewe vir my reël en ek skop daarteen. Van kleins af het sy dit vir my pa ingeprent dat ek baie intelligenter is as wat ek voorgee. Intussen is ek net ’n goeie akteur. En wat meer is,” hy lig ’n waarskuwende voorvinger, “ek sal ’n baie goeie onnie wees! Onnies moet kan toneelspeel!”
“Ek glo so,” antwoord Pietman en begin stadig glimlag. Baie dinge maak nou sin. Die stukkies van die legkaart val mooitjies inmekaar. Hy ken ook al die antwoord toe hy luiters vra: “Was jy nou onlangs in Europa?”
“Jip,” grinnik Keppie voldaan. “Ou Suritatjie het seker gedink sy sien gesigte. Eers was dit snaaks om julle oral te agtervolg, maar later was dit vervelig.”
Pietman sit doodstil, voel hoe die lag om sy mond wegraak. Toe knik hy swaarmoedig. “Ja . . . soms was dit vrek vervelig, swaerie. Ek het meermale gewens jy was daar om die dae ’n bietjie op te kikker.”
Die twee sit mekaar swyend en betrag. Toe skud Keppie sy kop. “My ou, ons sal moet werk aan ons lewetjies. Dinge het nou baie verander. Ons sal diep moet dink.”
“Oor wat?”
“Oor ons hartsake, natuurlik. Ons is albei met die verkeerde meisie deurmekaar!”
8
“Op Pietman de Waal, die regswese en gróót sukses!” Saul Otto stoot die sjampanjeglas triomfantlik die lug in. Die ander se glasies volg en hulle drink op die man van die aand en sy graad. Alles met groot gebaar en geil geesdrif, dink Pietman wrang, maar knik sy dank. Want die Otto’s het oorgeneem. Vir vanaand. En daar is nie ’n ding wat hy daaraan kan doen nie. Speel hy nie saam nie, sal die herrie los wees. Daarvoor sien hy op die oomblik nie juis kans nie. ’n Man se gradedag is darem spesiaal genoeg om liefs vrede en vreugde as opsie te aanvaar.
Daarom glimlag hy breed, knipoog vir sy ma en oupa Murray wat oorkant hom en Surita sit en duidelik net so ongemaklik soos hy voel. Trouens, oupa Murray lig net die linkerhoek van sy mond om erkenning aan Pietman se gebaartjie te gee. Die professor is sweerlik besig om die oupa in hom eenkant toe te skuif. Netnoumaar vertel hy nog vir Otto ’n ding of twee. En, dink Pietman roekeloos, as dit nie vir Surita sou ontstel nie, sou hy self nogal dié petalje wou aanskou. Want hy smag hoeka daarna dat iemand vir Saul Otto moet koudsit, iemand wat nie ’n snars omgee of die man hom ooit weer groet nie. Soos wat dit in elk geval nou lyk, sal oupa Murray ’n sug van verligting slaak as hy op dese oomblik kon koebaai sê en in sy geel kombi klim Potch toe. Want die Otto-man praat te veel en te hard. Almal binne ’n radius van vier tafels weet ook nou al dat hy die man met die beursie is en dat hulle ander maar mag bestel wat hulle wil en soveel as wat hulle wil.
“Jy’s baie stil,” fluister Surita en haar hand soek na syne onder die tafel. Hy vat dit vas, knik instemmend toe Saul na sy kant toe kyk en wens vlugtig dat hy geluister het waaroor die man praat. Netnou word sy opinie ook nog gevra. Maar hy leun nader na Surita. “Ek dink diep dinge,” jok hy speels. “’n Man met ’n graad behoort mos gedagtes te hê wat by sy akademiese status pas.”
“Dit hoef nie noodwendig akademies van aard te wees nie,” glimlag sy. “Ek het nog altyd gewonder hoe ’n vryer ou Einstein was! Dalk heel innoverend!”
“Hokaai!” lag Pietman gedemp saam. “Ek is ver van Einstein af, maar ek verseker jou ek weet van hofmaak.”
“Ag só? Ek kry weer al hoe meer die indruk dat jou kop jou hart regeer.”
“Soos dit hoort,” antwoord hy en hoor hoe die erns in sy stem hul klein gesprek binnesluip. Haar
