die woord met aanhalingstekens belas. Sy’s ’n wyse vrou, daardie een, jy kan haar niks vertel van mans wat wegraak en kinders wat alleen groot gebid moet word nie. Háár lewe is ’n opera wat myne soos ’n oppervlakkige musiekblyspel laat lyk. Ek wou my kop op haar groot bors laat sak en my hart uithuil.
Maar ek het nie. Ek het my soos ’n blerrie mêrrim gedra en my trane weggeknip. As dit teen volgende week nog nie beter gaan nie, het ek gelieg, sal ek dokter toe gaan. Sy het haar kop geskud en gemompel: “If Mister returns, it will be better.”
If Mister returns.
Wanneer gaan jy die moed hê om vir die kinders te vertel jy kom nie terug nie? Jy kan tog waaragtig nie verwag dat ék dit moet doen nie? Hulle noem dit nie verniet breaking the news nie, besef ek nou. Daar sal skerwe en skade wees. Ja, goed, ek sal daar wees om die skerwe op te tel, ek tel immers al jare lank alles agter jou en die kinders op, maar jy sal self die breekwerk moet doen. En as daar nog enige regverdigheid in die lewe is – was daar ooit? – sal hierdie verpligting ten minste ’n sigbare kraak in jou veragtelike selfversekerdheid veroorsaak.
Van die ma van jou kinders
From: Clara Brand [[email protected]]
Sent: Tue 21/07/98 05:17
To: Marita van der Vyver [[email protected]]
Subject: S.O.S.S.O.S.S.O.S.
Ag jirre tog wat nou? Ek sit in die donker in my deurmekaar kombuis en wag vir die dag om te breek. Alles anders in my lewe is gebreek so waarom nie die dag ook nie. Pasop vir selfbejammering, Clara, vermaan ek my aanmekaar, dis bloot ’n minder bloederige vorm van selfmutilasie. Los nie sigbare letsels soos ’n tiener wat haar arms met ’n skeermeslem bekrap nie, maar dis waaragtig nie iets wat vriende en familie graag aanskou nie. Not a pretty sight. Onthou dit. Ek is moeg en moerig en moedeloos verby. En nou moet ek nog ’n fokken volmaakte dag in Afrika aandurf. Gee my krag. C
Vroeë oggendure, 21 Julie 1998
Johannesburg
Goeiemôre Bernard
Nee, nie goeie môre nie, ek wens jou die mislikste môre van jou lewe toe. Tot dusver het ek my nog net verbeel ek verag jou. Nou wéét ek dit.
Egskeiding het so banaal geword. Elke dag hoor kinders oral op aarde dat hulle ouers se paaie gaan skei. Dit het gerieflik geword, vir ons as onverantwoordelike volwassenes, om te vergeet watter oorweldigende ramp dit vir ’n kind kan wees. Tot dit die dag met jou eie kind gebeur.
Ek sal nooit, so lank ek lewe, ons seuns se gesigte vergeet ná jy gisteraand hier was om hulle te vertel wat jy moes vertel nie.
Seker nie nodig om te by te voeg dat niemand in die huis veel geslaap het nie. Ek het Sebastian hoor huil, ek het Nicolas hoor troos, ek het albei van hulle ure lank hoor rondrol in hulle beddens. Selfs Paula wat te klein is om te verstaan en vir wie ons voorlopig maar moet aanhou lieg, volgens jou, het ’n rare nagmerrie gekry. Gillend wakker geskrik en by my kom inkruip en die res van die nag so wild geskop en geslaan dat ek nie ’n oog kon toemaak nie. Met watter monsters sou so ’n amper-driejarige dogtertjie in haar drome baklei?
Ek het dit toe tog teen alle verwagtinge in reggekry om my te “gedra” gisteraand. Ter wille van die kinders het ek jou kil maar beleef behandel. Ek het nie in jou gesig gespoeg toe jy by die voordeur instap nie; ek het nie borde of ander breekware na jou gegooi nie; ek het nie giftige sampioene in die risotto gemeng nie; ek het my skerpste mes gebruik om die braaihoender op die tafel te sny, nie om jou in die rug te steek nie. Ek het weliswaar al hierdie aksies oorweeg. Geweeg en te lig bevind. Ek sal jou nie vermoor nie, het ek besluit, dis ’n te maklike uitweg vir jou en ek wil nie hê my kinders moet wees grootword nie. Pa vermoor en ma in die tronk, siestog. Nee, ek sal ’n erger manier vind om jou te straf. Wag maar, jy sal sien.
O, jy was nice, natuurlik, so nice dat ek kon kots. Die bedagsame, bekommerde, lieftallige eggenoot en vader. Aantreklik en humoristies, Cary Grant se moses, soos ek jou soms gespot het, toe ons nog op spotterme was. Ek het my gewone rol as versorger van die innerlike vervul, vir almal ’n smaaklike en gebalanseerde maaltyd verskaf, selfs die seuns se geliefde sjokolademousse tafel toe gedra – asof dit ’n feestelike geleentheid was! – en my so gou moontlik uit die voete gemaak sodat jy kon sê wat jy moes sê.
Ek het die versoeking weerstaan om agter die kombuisdeur te staan en afluister. Maar ek het tog my ore gespits, terwyl ek my derde skelm whisky voor die wasbak afsluk, en snertse niksseggende bla-bla uit jou gladde mond hoor val. Nie julle skuld nie . . . verskriklik lief vir julle . . . as ek en Mamma mekaar nie gelukkig kon maak nie, kan ons ook nie vir julle gelukkig maak nie . . . beter vir almal van ons . . .
Wie sê ons kon mekaar nie gelukkig maak nie? As jy so danig ongelukkig was, hoekom het jy dit nie gewys nie? Plaas van om jou stukkie skelm geluk in ’n ander bed te gaan soek? En as jy nie uitgevang is nie, bespiegel ek vanoggend, hoe lank sou jy nog aangehou het om hierdie dubbele lewe te lei? Ag fok, nou’s dit weer die vraagtekens wat handuit ruk! Ek kan nie meer ’n sin skryf sonder om dit met ’n vraagteken of ’n uitroepteken te bekroon nie! Sien wat ek bedoel?
Nicolas en Sebastian het onheilspellend min te sê gehad. Hulle was klaarblyklik in ’n toestand van skok, jy moes dit tog gesien het, maar nee, g’n spoor van kommer op jou gesig toe jy my groet nie, net blatante verligting: “Hulle het dit goed gevat. Hulle gaan oukei wees.”
Goed gevat? Oukei? As jy die res van die nag in hierdie huis deurgebring het, sou jy jou geskaam het vir jou aangeplakte optimisme. Maar jy kon nie wag om weg te kom nie. Jy wou net jou gewete troos, kyk of ons almal “oukei” is, jou skamele trooswoorde soos as in die wind strooi, en so gou moontlik terug na jou jong blonde geliefde vlug.
Die geliefde het toe by Eva bedank en ’n pos by jou koerant aangevra, het jy my vanaand meegedeel. Jy’t dit soos ’n heldedaad laat klink, asof ons hier te doen het met die selfopoffering van ’n Rageltjie de Beer. Al wat sy en Rageltjie de Beer gemeen het, is dat albei hulle klere uitgetrek het, maar beslis nie om dieselfde rede nie. Haar bedanking beteken bloot sy gaan nader aan jou en verder van my wees – hoeveel heldemoed kan dít nou verg? – maar ons is almal steeds in dieselfde gebou vasgevang. Ek sal dit nie kan vat nie. Ek sal ’n ander werkplek moet soek. Nie net ’n ander werkplek nie – ’n ander huis, ’n ander stad, ’n ander lewe. As ek aan reïnkarnasie geglo het, het ek myself nou doodgemaak sodat ek van voor af kon begin, maar met my soort luck sal ek terugkom as ’n Franse gans. Dan word my bek oopgesper en kos in my keel afgedwing en ek word geslag en my lewer beland op die bord van ’n restaurantkritikus of ’n kosjoernalis.
Herinner my aan ’n stukkie graffiti wat ek lank gelede iewers raakgelees het. Is life worth living? It depends on the liver. Nee, dan bly ek maar liewer ek. Tot tyd en wyl.
Dis vyfuur in die oggend en ek smag na ’n glas whisky. Om die dranklus te flous, het ek ’n sigaret aangesteek, die hoeveelste een in hierdie eindelose nag. Ja, ek het weer begin rook, ná meer as ’n dekade sonder nikotien, is dit nou nie pateties nie? Dertien jaar, om presies te wees. Ek het opgehou toe ek swanger was met Nicolas en dit reggekry om nooit weer te begin nie – tot tien dae gelede. Dis net nog iets waarvoor ek jou nooit gaan vergewe nie, Bernard jou Bliksem. Maar ek reken die kinders sal beter cope met ’n rokende, stinkende, hoesende ma wat darem nog min of meer helder kan dink as met ’n dronklap wat oor haar voete val en die kos verbrand.
Ek gril vir myself.
