Beryl kyk vraend na Pa terwyl sy kinders probeer paai.
Pa sê net: “Laat haar huil. Sy het nodig om baie slegte goed uit haar uit te kry.” Hy gaan staan by Melinda en hy tik-tik haar skouer paaiend en ongemaklik met die palm van sy hand.
* * *
Eers heelwat later, toe almal bedaar het, sê Beryl, ja, die kinders en die olifante het haar gered. Die kinders se skril geskree, en die olifante wat op daardie oomblik uit die bosse oorkant die rivier kom en luid deur die water plas, op pad na hulle toe. Asof die kinders se vrees-gille die olifante geroep het. Toe klim die mans, die vyf of ses van hulle, in hulle bakkies en hulle ry, Port Elizabeth se kant toe. Die olifante moes uit die Addo-park gekom het. Daar was baie reën daar, die drade moes weggespoel het. Toe los hulle die laaste drie kinders ook by haar. Dalk is dit wat die gode vir haar bestem het, dat sy die kinders moet beskerm. Sy, wat op rekord is dat sy nie tyd vir kinders gaan hê in die lewe wat sy beplan het nie.
“Waarheen is julle op pad?” vra Pa.
Sy trek haar skouers op. “Na die volgende dorp toe. Iewers waar dit veilig is, waar ek die kinders kan kosgee. Waar ek hulp kan kry.” Sy staan nader, sy praat sodat die kinders nie moet hoor nie. “Niemand wil hulle hê nie. Almal is te besig om te oorleef.” En dan, nog sagter, met ’n stem wat swaar dra aan die skuld: “Hulle is te veel vir my.”
“Kom saam met ons Vanderkloof toe,” sê Pa.
19
Ek en Pa ry eers voor. Dit is twee uur voor sononder, ons soek ’n veilige plek vir almal om te slaap. Melinda Swanevelder ry nou in die kamper saam met die kinders, voor in die passasiersitplek.
Op pad Jansenville toe sien ons die advertensiebord van die Koedoeskop Game Ranch. Ons draai af, ry in. Blouwildebeeste maak ’n stofwolk soos hulle weghardloop. Verder aan lig springbokke hulle koppe, draf lui-lui teen ’n koppie uit, asof hulle minstens die skadelose teenwoordigheid van toeriste onthou. Twee vlakvarke staan op die oord se stoep, baie traag om die vergroeide tuin af te staan.
Pa sê: “Bring die Tikka.” Hy vat sy .300 CZ. Ons spring uit. Hy draf na die vroue in die ander voertuig. “Wag net ’n rukkie, ons kyk net gou die plek deur,” sê hy.
Ons loop langs mekaar. Ons is die manne, wat manne se werk moet gaan doen: alles beveilig. Ek hou daarvan. Ek na-aap vir Pa, hou my geweer voor my, oorgehaal, vinger op die sneller. Ek dink nie daaraan dat ék sal moet skiet as daar mense-gevaar is nie.
Die geboue was ’n mooi ou plaasopstal wat in ’n gastehuis omskep is. Ons maak die deur oop. Duiwe fladder skielik op in die ontvangsarea en ons skrik. Hulle vlieg uit by ’n gebreekte dakvenster. Binne sien ons dit was ’n luukse wildplaas. “Seker vir internasionale toeriste,” sê Pa. Daar is die jagtrofee-koppe van koedoes en buffels en blouwildebeeste teen die mure, nou bemors met duiwemis.
Alles is stil, alles is veilig.
Ons sien buite die agterdeur, na die lapa se kant toe, lê ’n mens se skedel en ’n paar ribbes verstrooi oor die werf. Die Koors het iemand hier oorval. Die diere het die karkas gestroop en die beendere versprei. Ons tel dit op en gaan gooi dit in die lang gras.
* * *
Ons dra kosbokse aan na die kombuis toe. Pa gaan staan en kyk na die veld. Hy sit sy boks neer en sê: “Kom, Nico. Hier is baie monde om kos te gee. Ons kyk of ons ’n springbokkie kan plattrek, dan braai ons vanaand.”
Dit is ’n eerste vir ons twee.
Ons kry die gewere en loop in stilte in die rigting waarheen die bokke weggedraf het. Die son sit laag, die lig is sag en die kleur van heuning. Die veld is ruig en mooi en groen in die laatsomer, die veld se geluide dik aan voëlgesang en insekte.
Pa gaan staan. Hy kyk na die ry koppies, die wolke, die skakerings en teksture. “Hel, Nico, dis mooi.”
Ek sien daar is iets anders aan Pa. Asof die mense, Beryl en die kinders, vir hom ’n doelwit gegee het, en ’n genoegdoening. Ek verstaan dit nie.
Pa hou sy kop skeef soos hy luister, en hy sê: “Ek dink dit is hoe dit was, voor die Europeërs gekom het. Afrika.”
Dit neem ons twintig minute om die bokke te bekruip. Pa beduie iets. Ek snap nie. “Vat die skoot,” fluister hy.
Eers jare later sal ek besef dit was ook ’n betekenisvolle oomblik. Want hy het sy geweer saamgedra, maar hy het nooit, dink ek, bedoel om self te skiet nie. Dit was nou my taak. Later, om die vuur, haal hy ’n bottel rooiwyn uit en skink net vir homself en die twee vroue. Ek is nog nie oud genoeg vir wyn nie.
* * *
Ons eerste ete as ’n nuwe, klein gemeenskap is nie by Vanderkloof nie.
Melinda Swanevelder maak roosterkoek-deeg met die bruismeel, suiker en sonneblomolie uit die wildplaas se ongeskonde spens. Ons eet dit saam met appelkooskonfyt. Ek en Pa braai die onbeholpe uitgeslagte vleis. Die kinders speel oral deur die gebou en buite in die gaslamp en die kampvuur se ligkring, hulle stemmetjies hoog en uitbundig, hul lyfies besig ná die dae van stilsit in die kamper. Ons eet almal saam om die vuur in die lapa, onder die sterre. Dit is lekker, ná die maande van afsondering, om die kinders se gebabbel te hoor, en ’n vrou se stem, en die braaivleis se geur, en die smaak van kos wat nie uit ’n blik of ’n boks kom nie.
Toe die kinders almal slaap in die groot sitkamer van die oord, deurmekaar op rusbanke en gemakstoele, toe onder komberse, gaan sit ek weer saam met die grootmense buite. Pa skink die wyn en gooi nog stompe op die vuur.
Beryl vertel haar storie. Sy was ’n gholfspeler, die inwonende professionele vrouespeler by die Pezula-oord buite Knysna. Sy glimlag ironies en sê dit was ’n beroep wat haar met absoluut geen vaardighede vir ’n post-apokaliptiese wêreld gelaat het nie, behalwe fiksheid, en ’n bietjie mensekennis.
Pa sê dis dalk nie slegte vaardighede om te hê nie.
Haar ma was oud en sieklik en een van die heel eerste slagoffers van Die Koors. Beryl het haar op Humansdorp gaan begrawe. Toe is sy terug werk toe, om besig te bly, om die verlies te verwerk, omdat daar eintlik niks anders was om te doen nie, want die land was verlam en deurmekaar. Sy het gesien hoe haar kollegas en die hotelgaste siek word, maar sy nie. Sy het gehelp waar sy kon, sy het by hulle gewaak, sy het elkeen van hulle sien doodgaan. Tot niemand oor was nie. Toe wil sy terug Humansdorp toe, dit was waar sy grootgeword het, dit was waar sy wou skuil of doodgaan of weer begin. Alles was onseker en seer en sleg.
Beryl se stem dra daardie aand by die kampvuur swaar aan die trauma van haar reis, jy kan die ontbering in elke woord hoor.
Sy het ’n ou wit Nissan 1400-bakkie gevat, sy het te skuldig gevoel om iemand anders se duur motor sonder toestemming te neem. Die eerste van die kinders het langs die N2 gestaan by Harkerville, ses jaar oud, honger en dors en baie alleen. Sy het gestop, en ’n hartverskeurende gehuil gehoor, in ’n houthuis daar naby. Sy het nog twee kinders daar gekry, klaarblyklik familie, hulle lyk na mekaar. Hulle is te klein om hul verwantskap te verduidelik, maar sy dink weerstand teen die virus is geneties. Want daar was ’n vrou wat ook oorleef het. Dalk die ma. Beryl het haar tweehonderd meter die Knysna-woude in gekry. Sy het haarself aan ’n boom opgehang.
* * *
Beryl Fortuin
Soos opgeteken deur Willem Storm.
