en toe probeer ek haar keer.” Hy trek ’n gepynigde gesig. “Glo my, ek sal dit nie weer probeer nie!”
Gerrie kan sy ore nie glo nie. Kaptein Jansen is bekend as ’n tawwe kalant, en hier erken hy dat ’n vroumens hom ore aangesit het. Wag tot die ander dít hoor!
“Waag dit net om hierdie storie te versprei en ek sit vir Fransien de Swardt op jou!” waarsku Jans, wat behoorlik die ratte in die jong man se kop kan sien draai.
“Nee, man, Jans!” Gerrie se ooglopende bekommernis oor dié moontlike vernedering is ’n groot bron van vermaak vir Jans-hulle, en op die ou end lag hy maar verleë saam.
Jans raak gou weer ernstig. “Weet julle hoekom dink ek nie sy is skuldig nie?”
Twee paar oë kyk vraend na hom.
“Ons gaan uit van die veronderstelling dat albei mans deur dieselfde persoon vermoor is, nè? Ek meen, dis darem taamlik onwaarskynlik dat hier twee moordenaars op dieselfde tyd sou rondsluip.”
Die ander twee knik instemmend.
“Nou ja, ek sê vir julle: Fransien het nie vir De Wet vermoor nie. Sy het hom geklap toe sy kwaad was en daarmee was dit, wat haar betref, afgehandel. Hy kon bly wees sy het hom nie dwarsoor die naaste tafel of die verhoog gegooi nie. Dis hoe Fransien optree as sy kwaad word: sy doen eers en dink dan. Om ’n vuurwapen te gaan haal en hom in die tuin in te wag, is nie haar styl nie. Waar sou sy in elk geval daardie vuurwapen in die hande gekry het? Dis al meer as twee jaar gelede in die Oos-Vrystaat gesteel. Sy het haar eie vuurwapen saamgebring en soos ’n wetsgehoorsame burger in die kluis laat toesluit. Iets sê my sy sou nooit die kans gevat het om met ’n gesteelde vuurwapen in haar motor hierheen te ry nie. Ek het haar rekord laat nagaan, en daardie vrou het nog nooit eens ’n parkeerkaartjie gekry nie. Sy is silwerskoon. En dis meer as wat ek óf julle kan sê,” eindig Jans sy betoog.
Hy draai na Gerrie. “Nog iets: vind bietjie uit of iemand nie ’n video gemaak het Saterdagoggend by die skool of Saterdagaand hier by die oord nie. Dis vir my snaaks dat Fransien praat van ’n onderonsie wat dié Barnie met De Wet gehad het, maar niemand anders het dit genoem nie. Almal was so gretig om te vertel hoe Fransien hom geklap en gedreig het dat ek vermoed hulle relletjie het die res van die aand heeltemal oorskadu.”
Jans begin stap deur toe. “Nou ja, kêrels, laat ons aan die werk spring. Ons het twee moorde om op te los! Gerrie, gaan sê asseblief vir mevrou Brink sy kan maar haar studeerkamer terugkry.”
19
Op ’n afstand sien Jans Fransien op die stoep sit. Teen sy beterwete stap hy soontoe.
“Fransien?”
Sy hart bloei vir die mistroostige gesiggie wat opkyk na hom. In die helder sonlig is die donker kringe onder haar oë wat sy so hard probeer wegsteek het, duidelik sigbaar. Soos sy daar sit, lyk dit asof haar gees finaal gebreek is.
“Oor gisteraand …” Jans weet nie regtig wat om te sê nie. Hy kan verstaan dat sy bang is omdat sy verdink word van twee moorde, en kwaad omdat hy nie met haar oop kaarte gespeel het nie. Maar hier is iets meer fout. Sy lyk nie bang of kwaad nie, net vreeslik hartseer en verslae.
“Vergeet daarvan. Dit maak nie saak nie.”
Haar stem is so sag dat hy sy ore moet spits om te hoor wat sy sê.
“Nee, Fransien, ek wil met jou daaroor praat. Gee my net kans om te verduidelik wat –”
Nog steeds met daardie sagte, doodse stem val sy hom in die rede: “Dis nie nodig om te verduidelik nie. Dit was nie jy nie, dit was ek.”
Jans is nou heeltemal dronkgeslaan. “Waarvan praat jy? Jy het niks verkeerd gedoen nie!”
“Nee, ek het nie, nè? Ek was maar net … ek. Moenie jou verder kasty nie, Jans. Dis iets wat ek nie vir jou kan verduidelik nie, en wat jy in elk geval ook nie sal verstaan nie.”
Jans voel soos iemand wat vir ’n geskiedeniseksamen geleer het en toe ’n wiskundevraestel gekry het. Hy is so deurmekaar, hy verstaan nie eens die vrae nie, laat staan nog die antwoorde!
Daar bly vir hom niks anders oor as om ’n groet te mompel en na sy motor te stap nie. Sy gedagtes is nog steeds by die eienaardige gesprek toe sy selfoon lui. Dis Tony Johnson. Hy het vir Jans ’n afspraak gereël met mevrou De Lange vir oor ’n halfuur.
“Dankie, Tony. Kon jy al vir Mitzi Dreyer in die hande kry? Ek is nogal gretig om met haar te praat.”
“Sy’s net so gretig om met jou te praat. Julle afspraak is vir drie-uur. Pas dit jou?”
“Ja, dankie.”
Terwyl Tony vir Jans verduidelik hoe om by die Dreyers se huis te kom, ry hy stadig in die skool se rigting. Dis nog ’n rukkie voor sy afspraak met Ferdie de Lange se vrou, maar die groot veiligheidshekke gaan dadelik oop toe hy voor hulle stilhou.
’n Klein vroutjie met ’n geblomde laphoed op die kop en ’n tuinvurkie in die hand kom hom tegemoet.
“Kaptein Jansen, neem ek aan?” Sy vee selfbewus ’n modderige hand aan haar langbroek se agterkant af voor sy dit na hom uithou.
“Dis reg. Noem my Jans, asseblief. U is seker mevrou De Lange?”
“Noem my Grietjie, asseblief. Ek hou ook nie van formaliteite nie, al was my oorlede man nogal gesteld daarop. Sal jy omgee as ons sommer hier in die tuin sit? Die huis druk my vas.”
Sy beduie na die netjiese houtbankies en tafeltjie onder ’n reuse-treurwilgerboom.
Grietjie de Lange is nie wat Jans verwag het nie. Sy laat hom dink aan ’n voëltjie wat lank in ’n kou was en skielik vrygelaat is: opgewonde oor haar vryheid, maar bang vir elke beweging.
Toe hy simpatiseer met haar verlies, maak sy ’n afwerende gebaar.
“Kaptein … ek bedoel, Jans, dit was nie vir my ’n skok nie. Eintlik is ek verbaas dat so iets nie al jare gelede gebeur het nie. ’n Mens kan die noodlot ook net só ver tart en nie verder nie. Die arme, arme seuns … van wie baie nou al mans is. Een of ander tyd moes een van hulle knak.”
Jans praat nie, kyk haar net afwagtend aan.
“Deesdae hoor ek mense praat van ’n pedofiel. Vir my was hy ’n blote kindermolesteerder. ’n Wrede, gemene mens wie se lewe net om sy eie gerief en genot gewentel het. O, hy kon baie sjarmant en vriendelik wees as hy hom daarop toegelê het – dis hoekom ek met hom getrou het. Dis hoekom baie van die sogenaamde hooggeplaastes so ’n hoë dunk van hom gehad het. Dis hoekom niemand my – of enige van daardie arme kinders – sou glo as ons met die waarheid sou uitkom nie.”
Jans onderbreek haar nie, luister net ontsteld terwyl sy vertel van haar ontnugtering ná die troue, van seuns wat onder die voorwendsel van ekstra klasse na die goed toegeruste houtwerkkamer gelok is, waar daar die vreeslikste dade met hulle gepleeg is.
“Ek het geweet daarvan. Hy het geweet hoe dit my ontstel, en daarom het hy ’n duiwelse genot daaruit geput om my elke keer te vertel.”
Sy kyk reguit in sy oë. “Jans, kom ek vertel jou hoe dit was om met hom getroud te wees. Hierdie huis was my ouers s’n, wat ek geërf het ná hulle dood.
