geskiedenis wat ek verkies om nie te herroep nie.”
Hy het van die kraalmuur afgewip en aangestap na waar die perd met die slapende kind op haar rug gaan staan het.
Sy het ook afgespring en voor hom ingedruk. “Sê my, Gunter: hoekom gaan jy nooit kerk toe nie?”
Troebelte in sy oë. Klein fronsie op sy voorkop. “Ek is nie ’n kerkmens nie, dis al.”
“Hoekom nie?”
Kyk haar. Kyk haar. Kyk haar.
“Want ek is ’n Godsmens. Dis twee konsepte wat heel dikwels onversoenbaar is. Dis presies wat ek ’n week voor Dawid se dood vir hom gesê het. Dawid was verbitterd teenoor die gemeenskap, maar veral teenoor die kerk. Ná wat tussen hom en die kerk gebeur het, kan mens hom nie verkwalik nie. Maar sielsgewyse het dit hom duur gekos. Kry jóú bitterheid afgewerk, Ingrid, dis regtig nie die moeite werd nie. Regtig nie.”
Toe druk hy haar sag met sy voorarm eenkant toe en gaan tel die slapende kind van die perd af.
Daar was duisterhede oor Dawid waarvan net Gunter geweet het. Dikwels het sy die behoefte gehad om hom uit te vra oor Dawid, maar die moed het haar kortgekom. En al sou sy alles weet, kon sy hom nie onder op die rivierbedding gaan optel en aanmekaarwerk nie.
Die man se stem klap teen haar oortromme.
“Ek het jou ’n vraag gevra, mevrou Dorfling, en ek wag steeds vir ’n antwoord!”
“Ekskuus, ek kan nie onthou nie.”
Vroetel met sy vingers deur sy borselhare. “Asseblief, mevrou Dorfling, jy rek my geduld te ver. Moenie.”
“Ek is moeg; ek sweer ek het nie gehoor …”
“Leef jy kerkloos?”
Kyk op. Kyk in sy oë. “Ja, ek leef kerkloos.”
“Enige spesifieke rede daarvoor?”
“My man, later ek ook, was in groot konflik met die kerk.”
Hy laat sak sy hand en skryf. Kyk weer op, skiet ’n volgende vraag op haar af. “Spesiale onderwysers of bekwame mense wat jy gebruik het in die onderrig van jou oorlede kind?”
Sy sien die gevaarhoek. In haar sufheid sal sy haar woorde moet weeg; dit moenie klink asof sy Alexander aan die genade oorgelaat het nie. Want sy het nie. “Alexander was vrygestel van skool. Onder die dorpsmense was daar niemand wat belanggestel het om te help nie. Dalk het hulle nie kans gesien nie, of nie genoeg kennis gehad nie, ek weet nie. Hy was moeilik en dit het baie gevra om na hom te kyk. Laat staan om hom te leer. Hy kon nie leer nie. Behalwe ek en Miriam het niemand met hom gewerk of hom onderrig nie.”
“En jou ouer dogters?”
“Toe hulle in die laerskool was, het hulle soms met hom gespeel. Ek weet ook nie of mens dit speel kan noem nie. Hy het nie verstaan hoe om te speel nie. Op hoërskool het hulle gehelp as ek hulle gedwing het. Deesdae kom hulle soms vakansietye huis toe, dan help hulle ’n bietjie. Maar hulle …”
“Jy het sopas gesê niemand behalwe jy en Miriam het met hom gewerk nie. Nou sê jy die dogters het gehelp.”
“Ek dink dis duidelik wat ek bedoel het.”
Trommel sy vingerpunte op die bruin lêer. “Mevrou Dorfling, hiér besluit ek wat is duidelik en wat nie. Was jou kind in die Kinderkrans? ’n Speelskool? In die kleuterkerk?”
Dit klop in haar kuiltjie. “Ek het al hoeveel maal gesê: Alexander was outisties. Het jy enige werklike idee wat outisme is?”
Hy kom agter die lessenaar uit, loop weer in stadige sirkels rondom haar. “Moenie bekommerd wees oor my kennis van outisme nie, mevrou Dorfling. As ek dalk dom voorkom, moet ek jou waarsku: ek is nie dom nie. En moenie my vrae probeer omseil nie. Antwoord wat ek vra: Was jou kind in die Kinderkrans, of in ’n speelskool, of betrokke by die kerk se kleutergroep?”
“Nee.”
“Jy het dus nie stimulerende leermetodes gevolg nie?”
Sy sug. Dis asof die asemteug vanuit iemand anders se lyf kom. “Dis nie só nie. Dis net dat ons … dat ek …”
Hy onderbreek haar. “Jy het vroeër gesê jou vriendekring was klein. Korrek so?”
“Kan ons asseblief een onderwerp afhandel voor ons met die volgende een begin? Ek kan nie so deurmekaar dink nie.”
“Al my vrae, mevrou Dorfling, sal uiteindelik een prentjie vorm: die dood van jou kind en die gebeure wat daartoe gelei het. Ek wil al jou vriende se name, telefoonnommers en adresse hê. Begin by dié wat die nouste by jou betrokke was. Elkeen, moet niemand uitlaat nie.”
10 Die wolke in die kloof hang laag en grys soos lood, sien sy.
Dit moenie nou neuk om te kom reent nie, want die lorrie het nie ’n seil nie. Maar natreent is nie haar ergste kommernis nie. Haar ergste kommernis is die nat pad. Hoeka is dit klaar snotglad van gister se reent. As die onweer nou moet uitsak en die pad word natter as wat dit klaar is, hang almal op hierdie lorrie se lewens vandag aan ’n dunne garinkie.
Toe die drywer die lorrie t’rugrat vir die laaste steil klim tot bo in die kloof, sien sy hoe die mense hulle soetkyste gryp en vasvatplek soek. Die kloggoed hang aan hulle ma’s se rokke en die ma’s weet nie of hulle hulselwers of eerder die tjinners moet vashou nie.
Die opklim tot bo is niks. Dis die skerp afdraand wat aan die oorkant wag. Deur die lorrie se agterruit sien sy hoe die drywer sy lippe om die bottelkop sit. Drink kopagteroor dat sy gorrel op en af wip. Hy skiet die leë bottel by die venster uit en dit spat flenters teen ’n krans. Sy sien die mense is bang. Die kloggoed se oë staan spierrewit in hulle koppe. Doodgaan van siekte is een ding, en doodgaan van ’n dronk man wat soos ’n hondsdol windhond met die lorrie om die draaie sny, is ’n ander ding.
“Julle moet julle zolle doodmaak,” skree sy bo die gedreun van die enjin uit. “As ons vandag omslaan en die petrol loop uit, slaan ons almal aan die brand!”
Bevrees knyp hulle die rookgoed dood. Die kloggoed kruip vaster teen hulle ma’s se bene. Die ou antie wat in die huis langes die peperboom bly en elke maand met dowwemaan vir twee dae aanmekaar huil, vee die trane uit haar oë.
Nou moet sy voorvat. Hulle moenie die vrees uit die klooflug na hulle toe aanroep nie. As mens die dood in die oë kyk, moet jy sterk staan met jou voete diep geplant. Jy vra die Here om saam met jou te staan. Om jou ’n paar engele ook te gee. Dan sit jy jou vingers om die dood se keelgat en druk sy lugpyp toe. Baklei t’rug. Dis al genade.
Hulle moet sing. Baie dat sy al gesien het die dood is bang vir ’n halleluja. As mens al die verse oor en oor sing, staan die dood agteruit. Skrikkerig daarvoor, want daar is baie krag in ’n halleluja se lyf.
Vat nou doerie tyd toe die pofadder vir Johansie van ant Sophie in die kuit gepik het. Agter by die watergate se riete gewees. Toe hol Johansie skrou-skrou weg, en die slang sit hom agterna. Skoon onder die slang uitgehol tot by ant Sophie binne-in die voorhuis. Hom helemal onnooslik geskrik. Arig soos die kuit opgeswel het en die tjint van pyn gelê en krul het. Slegte seerplek gemaak wat laterhands beginte
