Die nuwe intrekkers
Die Baumanns se dubbelverdiepinghuis staan teen die hange van ’n koppie. Saartjie se kamer is op die boonste verdieping. Party aande as sy by die venster uitkyk en die lug is nie bewolk nie, kan sy Johannesburg se liggies duidelik in die verte sien. Dit lyk soos vuurvliegies op ’n donker fluweellap.
Vanmiddag sit Saartjie by die venster en werk. Sy het eers haar gewone huiswerk gedoen en is nou besig met die strafwerk vir meneer Burger. Sy sug swaar. Sy voel ook dit is onregverdig, maar sy neem darem nie soos meeste van die ander kinders vir juffrou Nortjé kwalik nie. Dit is ook nie regverdig nie.
Volgens Saartjie is meneer Burger die eintlike skuldige. Hy moes hulle nie gestraf het nie, want hulle kon nie help dat hulle laat was vir sy klas nie. Juffrou Nortjé het hulle mos in haar klas gehou.
Nietemin, dink Saartjie, sy gaan netnou klaar wees met die strafwerk. En dit sal nogal pret wees om Ou Duifie se reaksie te sien as almal net aanhoudend vir haar sê: “Jammer, Juffrou, ek weet nie.”
Saartjie is hard aan die konsentreer toe sy haar boetie by die trap hoor opkom. Sy kamer is net langsaan hare.
Apie is ’n astrante negejarige outjie. Sy twee voortande skitter in hul afwesigheid. Toe hy hulle verloor het, het hy gesê hy het uit ’n boom geval. Dit was sy storie, en niks kon hom daarvan laat afsien nie. Die feit dat hy ook ’n yslike blouoog gehad het, het sy ma, pa, sy broer Kris en Saartjie egter laat dink hy het met iemand baklei. Maar hy het volgehou dat hy uit ’n boom geval het. Hy weet nie hoe hy die blouoog gekry het nie.
Toe Apie verby Saartjie se kamerdeur stap, skree hy: “Haai, is jy daar?”
“Ja,” sê sy en sug effens. Sy wonder wat hy wil hê.
“Kan ek inkom?”
“Ek doen huiswerk.”
“Ek sal nie lank bly nie,” sê haar boetie en maak ’n paar sisgeluide deur die opening waar sy twee voortande was.
“Nou kom dan in,” sê Saartjie vies.
Apie maak die deur verder oop en kom sit op haar bed. Hy speel met die punt van sy tong in die opening tussen sy voortande.
“Weet jy wat?” vra hy voor sy suster hom kan vra wat hy wil hê.
Nee, skud Saartjie net haar kop. Sy weet nie wat nie.
“Wil jy graag weet?” vra hy.
Saartjie wonder wat hy haar wil vertel. Sy glo nie dit is juis belangrik nie.
“Ek gee nie om nie,” sê sy. “As jy wil vertel, kan jy. As jy nie wil nie, maak dit nie saak nie.”
Apie wil duidelik graag vertel.
“Nou luister, dan sê ek jou,” sê hy.
“Ek luister mos,” sê sy.
Voor hy begin vertel, wikkel hy sy tongpunt eers ’n paar keer in en uit by die opening waar sy twee voortande vroeër was. Dan sê hy: “Jy ken mos die huis waar oom Piet en tannie Anna gebly het?”
“Ja, die plek staan nou leeg.”
“Dis wat jy dink!”
“Het daar mense ingetrek?” vra Saartjie wat skielik belangstel.
“Ja, dis wat ek jou wou gesê het!”
“Wie is hulle?” wil Saartjie dadelik weet. “Is daar kinders?”
“Net een meisie,” sê Apie. “Sy loop mank.”
“Hoe groot is sy?”
“Net so.” Apie wys met sy hande. Dit is iemand wat jonger en kleiner as hy is.
“Sy’s omtrent so oud soos Muggie,” verduidelik hy nou verder.
Muggie is Anna se sesjarige sussie. Sy is ’n koddige skepseltjie wat vir die Drie Muskiete baie moeilikheid gee. Hulle moet haar altyd saamvat, waar hulle ook al gaan. As hulle dit nie doen nie, sit sy so ’n keel op dat hul oortromme omtrent bars. Dan gee hulle vinnig vir die kleintjie haar sin sodat sy moet ophou kerm en skree. Hulle is seker, soos Saartjie al meer as een keer gesê het, Muggie het ’n blikkeel.
Saartjie stel nou nie juis meer belang in die nuwe mense wat Lynnekom toe getrek het nie. Daar is niemand van haar ouderdom nie.
“Ek het baie werk,” sê sy vir Apie en trek haar boeke nader. Sy het nie tyd of lus om met hom te sit en ginnegaap nie. Hy het haar mos nou al die nuus vertel.
Apie antwoord nie. Hy bly net sit. Hy maak weer ’n paar suisgeluide deur die opening voor tussen sy tande. Hy sit nou by die venster en uitkyk.
Saartjie doen huiswerk. Sy ignoreer haar boetie. Hy gee blykbaar nie om nie. Hy sit mos sommer net.
Skielik sê Apie: “Daar’s die nuwe meisie nou.” Hy wys met ’n vuil vinger deur die venster na Lynnekom se hoofstraat.
Saartjie kyk ook deur die venster. Sy wil mos sien hoe die nuwe meisie lyk.
Op die sypaadjie sien sy Anna en haar sussie, en by hulle is ’n meisie wat omtrent so oud soos Muggie is. Apie is reg – sy loop mank. Dit lyk vir Saartjie of haar een been dunner as die ander een is. Sy wonder wat met die arme meisie gebeur het dat sy kreupel is.
Anna-hulle bly reg langsaan die Baumanns. Saartjie sien hoe Anna, Muggie en die nuwe meisie by die hekkie indraai en met die tuinpaadjie op na die huis toe stap. Muggie en die nuwe meisie gesels kliphard. Anna sê niks nie. Dit lyk vir Saartjie of die twee kleintjies haar nie juis ’n kans gee om iets te sê nie.
“Sy loop snaaks, nè?” sê Apie toe die drie meisies by die bure se huis ingaan.
“Ja, sy was seker in ’n ongeluk, of iets,” sê Saartjie.
Saartjie gaan weer met die strafwerk aan. Hoe gouer sy dit klaarmaak, hoe gouer kan sy ’n bietjie by Anna gaan gesels. Sy wil alles oor die nuwe mense uitvind.
Saartjie vorder egter nie nou meer so goed met die algebra nie, want sy moet haar oë op twee plekke gelyktydig hou. Sy moet na die boek voor haar kyk en sy moet Apie ook dophou. Haar boetie loop nou in die kamer rond en kyk belangstellend na haar boekrak en die foto’s van tennis- en netbalspanne teen die een muur. Saartjie hou hom dop, want sy is bang hy sal iets wat hier in haar kamer rondlê in sy sak prop, en dan sien sy dit mos nooit weer nie.
Apie staan nou voor ’n netbalfoto en kyk belangstellend daarna. Die foto hang bokant ’n kas met ’n klomp laaie. Die boonste laai is oop. Saartjie bêre gewoonlik allerhande rommel daarin. Sy hoef nie nou haar kop te draai om Apie te sien nie. Sy kan hom duidelik in die kas se groot spieël sien.
Saartjie maak of sy werk, maar sy hou Apie dop.
Hy staar ’n rukkie na die netbalfoto, dan laat hy sy kop sak en kyk na die oop laai.
Saartjie weet sommer hy het nou iets gesien
