style="font-size:15px;"> Hulle sit voor rekenaarskerms in PostNet en stuur nog ’n vergeefse CV na ’n maatskappy waarvan die direkteure vanjaar weer bonusse van meer as R300 miljoen gekry het. Hulle sit in die veld en hou ’n plaasopstal dop.
Hulle sit op pawiljoene in stadions waar die minister se toespraak al drie uur gelede moes begin het.
Hulle sit op randstene, paraat met ’n troffel, ’n waterpas en ’n verfroller byderhand. Hulle sit onder ’n flappende strandsambreel diep in die binneland en probeer Weskus-snoek verkoop. Hulle sit by die bushalte, plat op die boude, die bene reguit uitgestrek, by ’n paar tamaties en pakkies grondboontjies wat op ’n stuk koerantpapier uitgepak is.
Hulle sit by die winkelsentrum se ingang, blind, wit kierie tussen die kniekoppe, met ’n honger hoed langsaan op die grond. Hulle sit in die polisiekantoor, met ’n opgeswelde oog, ’n bebloede verband om die kop, en ’n leeftyd se klagtes in die gemoed.
Hulle sit by daardie plek op Hopetown wat vir jou ’n mikrolening teen makro-rentekoers gee. Hulle sit op ’n afgedopte hortjiesbank op die perron van ’n treinstasie waar die trein al weer ure laat is. Hulle sit onder ’n koelteboom by ’n skool waar die onderwysers staak.
Hulle sit op die regop staatsdiensbankies in die departement grondsake se kantoor, vir jare al sit hulle daar om te hoor wanneer kry hulle nou daardie grond terug wat hul oupagrootjie in 1913 onder dwang moes verlaat.
Hulle sit in flenterklere op klippe by kruisings. Hulle sit by vulstasies en hospitale en skrootwerwe. Hulle sit en wag.
Hulle wag.
10. Nog ’n baie mooi dag in Afrika
Hy staan voor in die betaalry in OK Foods. In die een hand het hy ’n 2 ℓ-Coke; in die ander ’n 2 kg-pak wors en ’n pak Blitz. Sy sweetpakbroek hang laag op sy boude.
“Volgende!” roep die meisie agter die kasregister.
So vroeg op ’n Sondagoggend is die ander betaalpunte nog gesluit.
Hy stap vorentoe en sit die Coke, die wors en die Blitz langs die kasregister neer. “Twee pakkies Stuyvesant,” sê hy en beduie na die sigaretrak agter die toonbank.
“Gee sommer daar drie pakkies Grand-Pa ook.”
Die meisie sit die twee pakkies Stuyvesant en die Grand-Pa’s by die wors en die Blitz voor hom op die toonbank neer.
“Julle vat kaart, nè?” Hy kyk na haar.
Sy knik.
’n Seuntjie kom van agter af gedraf, verby ons ander in die ry. Hy gaan staan by die man en hou ’n groot pak NikNaks na hom toe uit. “Is daar niks meer by die huis nie?” Die man wys na die NikNaks. Die kind skud sy kop. “Oukei. Gee.” Hy vat die pak by die kind en die meisie lui dit saam met die Coke en die sigarette, die wors en die Blitz op.
Terwyl die meisie al die goed in ’n plastieksak pak, gryp die seuntjie die pak NikNaks voor haar weg en draf daarmee by die deur uit. Die man wikkel ’n bankkaart uit sy hemp se bosak en gee die kaart vir die meisie. Sy druk dit in die kaartmasjien, tik die bedrag in, en gee die masjien vir die man om sy geheime nommer in te tik.
Die man staar stip na die masjien totdat die velletjie papier by die masjien uitkrul. Die meisie skeur die velletjie af, kyk daarna, frons. “Dit sê: ‘Declined’. ” Sy gee die strokie vir hom.
“Kan nie wees nie.” Hy wys na die kaartmasjien. “Is hierdie ding reg?”
Die meisie druk weer die kaart in die masjien, tik weer die bedrag in.
Voor die man weer sy geheime nommer intik, trek hy eers die sweetpakbroek op tot bokant sy stuitjie. ’n Paar oomblikke later krul ’n nuwe strokie uit die smal opening aan die kaartmasjien se bokant. Sonder om iets te sê skeur die meisie dit af en gee dit vir die man. Hy vat die strokie, kyk met ’n frons daarna, frommel dit op en stap by die winkel uit, met die broek wat weer moedeloos oor sy boude sak.
Buite skyn die son helder, die lug is blou, die wind gaan nie vandag waai nie. Dit is die perfekte Sondag om te braai.
“Volgende,” sê die meisie en skuif die sak met die man se Coke en wors en ander goed in eenkant toe.
Ek stap nader met die twee koerante waarvoor ek wil betaal. By die deur is ’n beweging. Dis die veiligheidswag wat altyd daar op die stoel sit. Met ’n groot pak NikNaks in die hand kom hy van buite ingestap.
11. Die vierde gebod
Jy word wakker en dan is daar nie ’n trein wat by die stasie rangeer en motors in die strate en werkers wat op die sypaadjies loop en na mekaar roep nie. ’n Sondagoggend is voëls in die bome en Fanie Smit se stem oor die radio: “’n Hartlike goeiemôre van my, Fanie Smit, by nog ’n aflewering van Alle volke loof die Here. Ek gaan vanoggend begin deur vir u die ‘Magaliesburgse aandlied’ te speel, soos vertolk deur …” ’n Kerkklok wat lui. Die statige klank van die pyporrel in die kerk. Oom Martiens, die voorsinger se basstem, wat bo almal se stemme uitstyg: “Prys die Hee-e-eer met bly-e ga-alme …” En dan Dominee se stem, eers kalm, later vol vuur en swael, en dan, aan die einde van die preek, moeg en der dagen sat, byna snikkend, vol berou en vergifnis: “Vorm my en maak my na u wil, o, Heer …” Terug by die huis: die gesuis van ’n ketel wat begin kook, die geklinkel van teelepels in teekoppies. ’n Mes wat geluidloos deur ’n sjokoladekoek sak en die bord met ’n klikgeluid raak. ’n Oonddeur wat oopkraak. ’n Tafelklokkie wat lui. ’n Eenwoordgebed: Virspysendranksêonsunaamlofeerendankamen. ’n Kurkprop wat met ’n dowwe smakgeluid uit ’n Twee Jonge Gezellen-bottel loskom. Die geskraap van messe en vurke oor borde. Dan ’n stem wat roep: “Maria! Mari-jooeee! Jy kan maar die borde kom kry, my ou skepsel!” en Pa wat terugleun in sy stoel, en sê: “Ek weet wat ek nou gaan doen.” En dan, doodse stilte in die huis – tyd vir ’n middagslapie. ’n Bed wat se vere kraak, en dan Pa se ritmiese gesnork aan die onderpunt van die gang. Later Pa wat in die gang afkom, met spierwit bene in ’n kortbroek en kort swart kerksokkies. Dan die oonddeur wat oopkraak, die deksel wat gelig word van die skottelbak waarin die oorblyfsels van die skaapboud is. ’n Krakerige gebakte aartappel wat met die hand opgetel en koud geëet word. ’n Motor wat stadig in die straat verbydreun: die Viljoens in hul Chev Kommando, op ’n Sunday afternoon drive, elkeen met ’n roomys in die hand. Die platespeler wat in die sitkamer aangeskakel word en ’n Strauss-wals, soos vertolk deur die Weense Filharmoniese Orkes, wat deur die huis wieg. Ma wat by die voordeur uitgaan en op die draadstoel op die stoep gaan sit en na die horison sit en staar en geluidloos en traanloos huil oor onvervulde begeertes en verlore drome terwyl die son agter die seringboom in sak en dit donker word en die kerkklok in die verte die ure meedoënloos aftel.
12. Na waters waar rus is
Seun se ma wys na die twee tennisrakette op die stoel langs die yskas. “Maak jouself handig,” sê sy. “Vat daai vir jou pa lat hy dit inpak.”
Seun tel die rakette op, stoot die sifdeur oop, en draf oor die blinkgedoude grasperk na waar sy pa gebukkend by die Valiant se kattebak staan. Hulle is op pad see toe. Suidkus toe.
“En dit?” Sy pa beduie na die rakette.
“Ma sê dit moet saamgaan, Pa.”
“Waar dink jou ma moet ek dit sit?”
Rondom
