Казан авыл хуҗалыгы институтындадыр бит?
Әйе, шунда, – диде Вера. – Минем дәрәҗә – синең тәрбия нәтиҗәсе, Валентина Дмитриевна. Сез һаман безгә: «Беркайчан да тукталыш ясамагыз, тормыш баскычлары буйлап өскә, һаман өскә үрмәләгез!» – дия идегез.
Күптән түгел Меньшов та кайткан иде. Аэродромда очраштык. Ул шундый үскән, матурайган, олыгайган. Чеоданнарын читкә куйды да, каршыма йөгереп килде. Ягымлы гына исәнләште дә: «Мине таныйсызмы соң, Валентина Дмитриевна?» – ди. Ябыграк гәүдәле, шаян, шат күңелле малай кылт итеп искә төште. «Меньшов» – мин әйтәм. «Әйе, мин шул, мин», – ди бу үзен укытучысы таныганга бик тә шатланып. Аннары ул янәшәсендәге хатынына борылып: «Бу – безнең рус теле, әдәбият укытучыбыз Валентина Дмитриевна», – дип мине тормыш иптәше белән таныштырды. Ул хәзер Брежнев шәһәрендә инженер булып эшли икән.
Вера белән бу очрашудан соң Валентина Дмитриевна яшьлегенә әйләнеп кайткандай булды.
Быел аңа 50 яшь тулды. Кай арада ярты гасыр гомер үтеп киткән соң әле. Әле кайчан гына Олы Тархан урта мәктәбенә укытучы булып килгән иде. Аңа да хәзер чирек гасыр үтеп киткән.
Украинада яшәүче әнисенә (ул үзе дә шунда туып-үсә, шунда белем ала) «Мине язмыш татар авылына китерде. Бу авыл үзе бик зур, мәктәбе дә зур. Анда дүрт милләт: татар, рус, мордва, чуваш балалары укый» дип язгач, әнисеннән бик борчылып язган хат алган иде. Болай да яраткан кызының читкә киткәнен авыр кичергән ана, шул татар аылында югалыр инде кызым, санга да сукмаслар үзен, абруе да булмас, дип уйлагандыр.
Үзенең тырышлыгы, ягымлылыгы кешелеклелеге белән үзен тиз танытты Валентина Дмитриевна. Ышанычлы юл ярды ул. Укучыларына үзе өйрәткәндәй, тормыш баскычлары буйлап һаман өскә, югарыга үрмәләде.
Гади укытучы, класс җитәкче булып күп тә эшләмәде ул, аны завуч итеп билгеләделәр. – Ул уңайсызланды. Коллектив зур, көчле, тәҗрибә укытучылар күп. Ә ул 5–6 ел элек кенә тормыш сукмагына баскан яшь укытучы. Өстәвенә гаилә, яшь балалар.
Сиңа ышанып тапшырылган эшкә каршы төшә алмыйм, – дип киңәш итте тормыш иптәше Петр Степанович.
Ә йорт, балалар, мал-туар?
Кайгырма, барысын да бергә эшләрбез, – диде Петр Степанович. – Балалар үсәр. Бераз кул астына кергәч, алар булышыр.
Һәм шулай булып чыкты да. Валентина Дмитриевна йорт эшләреннән тулысынча азат итмәделәр итүен. Әмма аңа барысы да җиң сызганып булышты. Ә йорт эшләреннән бушагач, ул дәресләренә утырды. Алар өендә ут бик озак янды. Балалар үсә барган саен аңа бераз җиңеләя төште. Һәркайсының билгеләнгән эше бар иде бу йортта. Берсенә дә син моны эшлә, дип кушып торасы юк иде.
Гаилә дә ишәя барды. Һәр туган бала аларга шатлык, бәхет, киләчәккә өмет алып килде.
Биш бала. Иң олысыкыз, калганнары ир бала – барысы да уңган булып чыктылар. Олы кызлары Лена педагогия институтын тәмамлап, әние юлыннан атлады. Алеша белән Володя да мәктәпне алтын медальгә бетерделәр. Казан Дәүләт университетына укырга кереп, әниләре сукмагын сайладылар.
Хәзер яннарында
