yüklədim. Heç tərpənmədi. Soyuq tərləməyə başladım. Qorxum panikaya çevrildi. Qapıçı yəqin ki, təsadüfən qapının boltasını yerindən tərpətdi. İlişib qalmışdım.
İlkin şok məni aşdıqdan sonra qışqırmağa başladım. Mənim səsim içəridə əks-səda verirdi. Qulaqlarımı barmaqlarımla tıxadım və dəfələrlə ucadan qışqırdım.
Amma heç kim gəlmədi.
Səsim boğuq və yorğun idi, yorğun halda yıxıldım. Öləcəkdim? Bu tabutda yanıb çürüyəcəkdimmi?
İlk günüm pis keçdi. Bütün əzələlərim ağrıyırdı, ayaqlarım sıxılırdı. Əyilmiş oturduğum üçün belim bərk idi. Susuzluqdan az qala dəli olurdum. Bədənimdən çıxan rütubət qazanın hisli, soyuq səthində mayeləşir, üstümə damlayırdı. Bu damcıları yalamağa çalışdım. Onun metal dadı var idi və məni daha da susuzlaşdırdı.
İkinci gün yorğunluq hissi məni bürüdü. Saatlarla yuxuya getdim. Özümü azad hiss etdiyim bir boşluğa yuvarlandım. Zaman anlayışım itirildi. Mən dinc bir unutqanlığa girib-çıxırdım. Ölmək üzrə olduğumu başa düşdüm.
Özümə qayıdanda anladım ki, çox uzun müddət keçib. Ventilyatordan süzülən yaşılımtıl günəş işığı indi daha solğun idi. Günlər getdikcə qısalırdı. Gecələr daha çox soyuqlaşırdı və tezliklə şaxtalı olacaqdı. Kiçik titrəmələrlə bədən istiliyimi saxlamağa çalışırdım.
Qışın necə keçdiyini heç xatırlamıram. Vaxtımın çoxunu yatmaqla keçirirdim. Baharın isti günləri nəhayət geri qayıdanda anladım ki, böyümüşəm. Paltarım indi dar idi və bu məni narahat edirdi. Bacardığım qədər yelləyərək onları çıxara bildim və çılpaq gözləməyə davam etdim.
Bədənim yavaş-yavaş bütün qazanı örtdü. Yəqin ki, bir neçə il keçib. Bədənimdən yayılan rütubətdən dəmir paslanmış, dağınıq saçlarımdan lopa-pas parçaları burulurdu. İndi mən nə yuxarı, nə də aşağı hərəkət edə bilirdim, sadəcə ördək kimi o yan-bu yana səndələyirdim. İndi qazanın qapağı açılsa belə çölə çıxa bilmirdim.
Vəziyyətim getdikcə dözülməz hala gəldi. Mən heç vaxt hərəkət edə bilməmişəm. Başım dizlərimin arasında qalmışdı. Çiyinlərimin genişlənməsinə yer qalmamışdı.
Həftələrlə bunun sonum olduğunu düşündüm.
Bədənim indi bütün qazanın boşluğunu tuturdu. Düzgün nəfəs almağa belə yer yox idi, mən ancaq nəfəs ala bilirdim. Buna baxmayaraq böyüməyə davam etdim.
Sonra bir axşam qeyri-müəyyən çatlama səsi gəldi. Sanki cib güzgüsü çatlayır. Qısa bir sükut, sonra yavaş-yavaş arxamda yüksələn xırıltılar. Mən geriyə uzandıqca divar büküldü, bulaq kimi uzandı və arxada toz buludunu qoyub dağıldı. Mən indi çıxdım.
Yeni doğulmuş körpə kimi zibillərin arasından sürünərək özümü kitab rəfindən tutaraq, titrəyən ayaqlarıma söykəndim. Təəccüblə başa düşdüm ki, bütün dünya kiçilir. Amma yox, mən iki dəfə uzun idim.Qasıqlarımda tüklər var idi. Böyümüşdüm.
Çöldə soyuq, kəskin qış axşamı idi. Ətrafda heç kim yox idi. Mən qarın arasından keçdim və hələ də çılpaq olaraq kəndi ayaqyalın gəzdim. Avadanlıq mağazası ilə qəzet köşkü arasında, yol ayrıcında dörd yeniyetmə arxası üstə uzanmışdı. Deyəsən yatıblar. Dayanıb heyrətlə onlara baxmağa başladım. Küçə lampasının işığında daha yaxşı görmək üçün əyildim.
Həmin gənclərdən biri də mən idim.
Qəribə bir hisslə buz bağlamış yolda uzanmış bədənimin yanına uzandım. Dərim soyuq, ərimiş və yaş idi. Gözləməyə başladım. Onsuz da bir müddət sonra oyanacaqdılar.
IV BÖLÜM
Bir kədərli avqust səhəri zəng çaldı və mən məktəbə başladım. Birinci sinif. Anamla mən təntənəli şəkildə hündür divarları sarı rəngə boyanmış taxta binanın ibtidai sinif şagirdləri üçün nəzərdə tutulmuş hissəsinə girdik. Bu köhnə məktəbin çox yaradıcı bir adı var idi: Old School. Bizi pilləkənlərlə qalxıb ikinci mərtəbədəki sinif otağına apardılar. Qalın lak təbəqəsi ilə örtülmüş geniş, sarı taxta döşəmələri gəzdik və taxta qapaqlı, qələm qutusu və mürəkkəb qabı olan köhnə skamyalarda oturduq. Stol örtüklərinin üstü müxtəlif nəsillərdən olan tələbələrin bıçaqları ilə həkk olunub. Bütün analar bayıra çıxdılar, bircə biz qaldıq; Əllərində süd dişləri və ziyilləri olan iyirmi uşaq. Bəziləri nitqdə çətinlik çəkirdi, bəziləri eynək taxırdı, əksəriyyəti evdə fin dilində danışırdı, bir çoxları döyülürdü, demək olar ki, hamısı utancaq idi, fəhlə ailələrindən idi və əvvəldən bura aid olmadıqlarını bilirdi.
Müəllimimiz dəyirmi, polad haşiyəli eynək taxan, saçlarını tor və bir neçə sancaqla boynunun arxasındakı topuzla bağlayan, uzun əyri burunlu bayquşa oxşayan bir qadın idi. O, həmişə yun yubka, kofta, tez-tez yarım düyməli hırka və başmaq kimi yumşaq, qara ayaqqabı geyinirdi. İşinə mərhəmətlə yanaşı, həm də qətiyyətlə yanaşırdı. Qarşısındakı kəsilmiş taxtalardan təmiz, səliqəli və İsveç cəmiyyətinə uyğun fərdləri formalaşdırmağa qərar verdi.
Əvvəlcə bizdən lövhəyə çıxıb adlarımızı yazmağı tapşırdılar. Bəzilərimiz yaza bilirdik, bəzilərimiz yaza bilmirdik. Bu elmi sınaq nəticəsində sinfi Birinci Qrup və İkinci Qrup olaraq iki qrupa ayırdı. Birinci qrupa bu imtahandan keçənlər daxildir; qızların çoxu və bir neçə məmur uşaqları. Qalanları Niyla və I də daxil olmaqla, İkinci Qrupda idi. Cəmi yeddi yaşımız olsa da, biz düzgün təsnif edilmişdik.
Məktublar sinif otağının qarşısında divardan asılıb. Divardan divara düzülmüş çubuqlar və yarımdairələrdən ibarət qorxunc bir ordu. Onların hər biri ilə güləşib, dəftərimizlə kürəyimizə qoyub tabe olmağa məcbur edərdik. Bizə həmçinin karandaşlar, karton qutuda təbaşir, Li və Lonun macəralarını özündə əks etdirən oxu kitabı, sərt karton və rəngli konfetlərə bənzəyən akvarellər payladılar. Sonra işə başladıq. Partaların və kitabların içərisi örtüləcəkdi: evdən gətirdiyimiz yağlı kağız rulonlarından xırıltılı xırıltılar və xışıltılar gəlirdi və biz həvəslə onları məktəbin küt qayçısından istifadə edərək kəsməyə çalışırdıq. Nəhayət, skotch lentlə sıra örtüklərinin içərisinə bir cədvəl yapışdırdıq. Bu sirli qutuların nə demək olduğunu heç kəsin zərrə qədər təsəvvürü yox idi, amma bu cədvəl nizam-intizamla yanaşı, uşaqlığımızın da bitməsinə işarə idi. Biz həftənin altı günü, bazar ertəsindən şənbə gününə qədər məktəbdə olardıq və kifayət qədər çalışqan olmayanlar üçün həftənin yeddinci günü “Bazar günü məktəbi” olardı.
Sinif zəngini çalanda
