gözlər titrəyərək Niylada idi. Pis saç düzümü və aşağı çiyinləri olan bu utancaq uşaq ayaqlarının ucunda kürsüyə yaxınlaşdı və qara kişi ona pilləkənləri qalxmağa kömək etdi. Niyla kürsünün ucundan çətinliklə görünsə də, afrikalı onu güclü qollarında qaldırıb balaca quzu kimi qucaqladı. O, titrək səslə xütbəsinə davam etdi:
"Dio nia, kiu aüskultas niajn preğojn…"
Niyla tərəddüd etmədən tərcümə etməyə başladı:
"Uca Allahımız dualarımızı eşidir. Bu gün bizə övlad göndərdin. Şükürlər olsun, Ulu Tanrım, şükür"
Niyla afrikalının dediyini başa düşdü. Pajala sakinləri sanki iflic olmuşdular.
O balaca oğlan Afrika xütbəsini sözbəsöz tərcümə edirdi. Büt kimi oturan Niylanın ailəsinin üzləri dəhşətdən gərildi. Onlar şokda idilər, Allahdan bir möcüzənin şahidi idilər. Kilsədəki bir çoxları coşğuya büründü və göz yaşlarına boğuldu. Hamı emosional idi və sinəsini yumruqlayırdı. Kilsədəki sevinc pıçıltıları tədricən böyük zümzüməyə çevrildi. Allahın əli! Möcüzə!
Nə baş verdiyini başa düşə bilmədim. O afrikalı bizim gizli dilimizi necə öyrənmişdi? Çünki Niyla ilə bizim dildə danışırdılar.
Bu hadisənin əks-sədası nəinki kilsə dairələrində sürətlə yayıldı, qəzetlərdən və televiziya kanallarından Niyladan uzun müddət müsahibə almaq təklifi verildi, lakin İsak buna imkan vermədi.
Mən də bir neçə gün idi ki, Niylanı görmədim. Sonra bir gün günorta o, hələ də çaşmış halda mətbəximizə girdi. Anam bizə sendviçlər verdi və biz onları yemək üçün oturduq. Niyla özünəməxsus davranışları ilə hər zaman olduğu kimi fonda çalan radioya qulaq asırdı. Birdən başıma bir şübhə düşdü, gedib radionun səsini artırdım.
"Gis reciudo!" İlişib qalmışam. Bu bizim gizli dilimizdi! Əvvəlcə qısa bir melodiya eşidildi, sonra diktor dedi:
"Bu gün Esperanto dərsimizi dinlədiniz."
Esperanto dərsi. Hər şeyi radiodan öyrəndi.
Yavaşca dönüb Niylaya baxdım. Pəncərədən atlayıb qaçmışdı, sanki kilometrlərlə uzaqlaşmışdı…
III BÖLÜM
Uşaq meydançasının yanında, az qala malikanə ölçüsündə, qabağında çoxlu pəncərələri olan taxta bina var idi. Əvvəllər fəhlə yataqxanası kimi istifadə edilən bu bina indi gənc qızların mişarçılıq, tikişçilik və aşpazlığı öyrəndiyi məktəb idi. Bu məktəbdə qızlar işsiz dolanmaq əvəzinə, savadlı evdar qadın kimi tərbiyə olunurdular. Uşaqların “Qızlar Məktəbi” dediyimiz bu məktəbin yanında qırmızı rəngə boyanmış anbar var idi. Müxtəlif qırıntılar və məktəb ləvazimatları olan bu anbarda dolaşmaq istərdik. Anbarın bir divarında mismarla qopmuş bir neçə lövhə var idi. Bu lövhələri zorla ayırıb anbara sürünərdik.
Yayın ortasında qızmar bir gün idi. Elə bil kəndin üstünə odlu bulud enmişdi, uşaq meydançasının otları çay kimi iti saman iyi verirdi. Ayaq barmağımı tapdalayaraq anbarın divarına yaxınlaşdım. Digər tərəfdən də məktəb qapıçısına baxırdım. Biz bu təmizlikçidən ölənə qədər qorxduq. Boya ləkəli kombinezon geyinən bu atletik adam məktəb ətrafında asılan uşaqlara nifrət edirdi. Birdən ətrafa radar skan edən gözlərlə qarşınıza çıxacaqdı. O, pələng kimi ovuna qərq olmazdan əvvəl ayaqqabılarını atardı. Heç bir uşaq onun əlindən qaça bilməzdi. Əlləri kəlbətin kimi möhkəm idi. Boynundan tutub elə qaldırardı ki, sanki başın bədənindən qopacaqdı. Bir gün öz gözlərimlə gördüm ki, məhəlləmizdən olan bir zorba məktəb həyətində motosiklet sürdüyü üçün ona şillə vurub körpə kimi ağladır.
Bütün bunları bildiyimə baxmayaraq, anbara yaxınlaşmaq üçün risk etdim. Daha əvvəl bu anbarda olmamışam, amma eşitmişəm ki, cəsarət edənlər var. Əsəblərim gərginləşib ətrafa baxırdım. Sanki heç kim yox idi. Əlimlə dizlərimin üstünə çökdüm və taxtaları bir az araladım, sonra başımı qaranlığa doğru sürüşdüm.
Gün işığından sonra hər şey qara idi. Qaranlıqda bəbəklərim genişlənirdi. Sadəcə uzun müddət orada dayandım. Sonra yavaş-yavaş içəridəki əşyaları seçə bildim. Köhnə kitab şkafları, qırıq stollar, üst-üstə yığılmış lövhələr və kərpiclər, qapaqsız çatlamış tualet, köhnə tıxaclar və kabel qutuları. Heç nə ilə toqquşmamaq üçün ehtiyatlı olaraq ətrafda gəzməyə başladım. Damdan sızan qurudulmuş zibil, yonqar, ərimiş asfaltın iyi ətrafa yayılırdı. Mən bu kor zülmətdə irəli üzdüm. İçəridə o tünd zeytun yaşılı var idi ki, onu ancaq ladin meşəsinin dərinliyində görmək olardı. Yatan heç kəsi oyatmamağa çalışırmış kimi yavaş-yavaş hərəkət edirdim. Səssiz nəfəs alarkən burnuma girən tozdan asqıracaqmış kimi hiss etdim. Yelkənli ayaqqabılarım beton döşəməyə basanda pişik pəncələri kimi sakit idi.
Halqa! Qarşımda nəhəng bir şey göründü. Dərhal geri çəkildim, qara məxluq. Bədənim sıxıldı.
Xoşbəxtlikdən bu, təmizlikçi deyil, köhnə qalibdir. Metalla örtülmüş ağır və yüksək istilik qazanı. O, nəhəng çuqun qapıları olan kök qadına bənzəyirdi. Qapıların ən böyüyünü açıb soyuq, zifiri qara boşluğa baxdım. Sonra sakitcə zəng etdim. İçimdə səsim əks-səda verdi. Boş idi. Yalnız xatirələri qalan alovlu odlardan dəmir qız.
Diqqətlə başımı içəri saldım. Əlimlə ətrafı hiss etdim və daxili divarlara pas parçaları düşməyə başladığını hiss etdim, bəlkə də his idi. Mən metalın, oksidin və köhnə yanğınların iyini alırdım. Cəsarətimi toplamaq üçün bir az vaxt sərf etdim. Sonra onun dar qapısından içəri keçdim.
Mən qazanın içində idim. Onun yumru qarnında döl kimi büküldüm. Ayağa qalxmağa çalışdım, amma başım təpəyə dəydi. Qapını səssizcə bağladım, indi qaralmışdı.
Mən içəridə qapalı qaldım. Qazan mənə hamilə idi, bətninin gülləkeçirməz dəmir divarları ilə məni qoruyurdu. Mən onun içində idim, onun övladı idim. Təxribatçı, həm də qorxunc. Güvən qəribə bir utanc hissi ilə qarışdı. Mən qadağan olunmuş bir iş görürdüm. Mən kiməsə, bəlkə də anama xəyanət edirdim. Gözlərimi yumdum, qıvrıldım, dizlərimi çənəmə qədər çəkdim. İçəridə çox soyuq idi, amma mən isti və canlı idim; kiçik bir parlaq köz. Mənə pıçıldadığını eşidirdim. Sevgi və məhəbbət pıçıltıları, dar bir borudan süzülür.
Sonra şaqqıltılar eşitdim. Bu anbara girən gözətçinin səsi idi. Qəzəbləndi və and içdi ki, anbara girən alçaqları eşşək sudan çıxana qədər döyəcək. Nəfəsimi tutdum və onun ora-bura cingildəməsinə, hər şeyi qarışdırmasına, zibil yığınlarını itələməsinə və təpikləməsinə qulaq asdım. O, anbarın ətrafında gəzir,
