bil bu iş sizi qətiyyən düşündürmür.
Holms tövrünü pozmadan cavab verdi:
– Məsələnin mahiyyətini bilmədən hər hansı fərziyyə irəli sürmək yanlışdır. Ortada vur-tut ölüm hadisəsi var. Biz bunun hətta qətl olub-olmadığı barədə də məlumatsızıq. Odur ki bəri başdan ciddi götür-qoy eləməyə, mülahizələr yürütməyə dəyməz. Bu, işin sonrakı gedişatına pis təsir eləyə bilər..
– Hər halda, bir azdan hər şeyi öyrənəcəksiniz, – mən belə deyib işarət barmağımı irəli uzatdım. – Bu da Brikstoun-roud! Səhv eləmirəmsə, cəsədin tapıldığı evə çatmışıq.
– Doğrudur. Hey, faytonçu, dayanın! – Holms tələm-tələsik səsləndi.
Bundan sonra ev yoldaşımın təkidi ilə nəyə görəsə faytondan enib sonuncu yüz yardı piyada getdik.
Dalanda yerləşən Loriston-Qardens, 3 ünvanındakı binanın vahiməli görünüşü var idi. Elə ilk baxışdan buranın təhlükəli bir yer olduğu qənaətinə gəlmək olardı.
Küçədən bir qədər aralıda ümumilikdə dörd bina var idi: onların ikisində yaşayış olsa da, digər ikisində heç kəs yaşamırdı.Cəsədin tapıldığı bina həmin iki boş binadan biri idi və onun pəncərələri küçəyə baxırdı. Bəzi pəncərələrə üzərində “Kirayə verilir” yazılan kağızlar vurulmuşdu. Binanı küçədən seyrək və quru kolların sarmaşdığı alçaq taxta çəpər ayırırdı. Çəpər boyu dar cığır uzanırdı. Gecə yağış yağdığından ətrafda gölməçələr əmələ gəlmişdi. Küçə boyu isə üstündə taxta barmaqlıq olan üç fut hündürlüyündə kərpic hasar uzanırdı. Ətrafda maraq üçün toplaşan xeyli adam var idi, bir nəfər yekəpər polis onların daha da irəli getməsinə mane olurdu.
Elə bilirdim, hadisə yerinə çatan kimi Şerlok Holms vaxt itirmədən binaya girib təhqiqata başlayacaq. Lakin belə olmadı. Deyəsən, ev yoldaşımın iş prinsipləri tamamilə fərqli idi. O, soyuqqanlı şəkidə irəli-geri addımlayır, ətrafa nəzər salır, dalğınlıqla səmaya baxır, üzbəüz evlərə boylanırdı. Adama elə gəlirdi ki, cəsəd və onun tapıldığı yer Holmsu qətiyyən maraqlandırmır…
Müşahidələrini bitirdikdən sonra ev yoldaşım tələsmədən dar cığırla, daha doğrusu, cığırın kənarındakı otluqla yeriyərək diqqətlə yerə baxmağa başladı. Bu müddətdə Şerlok iki dəfə dayandı; hər dəfə də onun yüngülcə qımışdığını gördüm. Nəmli torpaqda xeyli ayaq izi var idi. Bunların bəzilərinin polislərə aid olduğunu müəyyənləşdirmək hətta mənim üçün belə çətin deyildi. Aydın görünürdü ki, həmin izlər polis çəkmələrinindir. Ümumiyyətlə isə, bu qarışıqlıqda Holmsun diqqətini çəkəcək nəsə olacağını düşünmürdüm. Buna baxmayaraq, ev yoldaşımın ağlına bələd idim və mənim gözümdən yayına biləcək şeyləri onun asanlıqla görə biləcəyinə şübhə etmirdim.
Evin qapısı önündə bizi ucaboylu bir nəfər qarşıladı. Həmin adamın işıqlı siması vardı, saçları kətan rənginə çalırdı, əlində isə qeyd dəftərçəsi gözə dəyirdi. O bizi görən kimi irəli çıxıb Holmsun əlini sıxaraq dedi:
– Yaxşı ki gəldiniz! Heç kəs heç nəyə toxunmayıb, hər şey necə var, eləcə də qalıb.
Bu yerdə Holms cığırı göstərərək razılaşmadı:
– Oradakı izlərdən başqa… Öküz sürüsü keçsə belə, yerdə bu qədər iz qalmazdı! Yəqin, cığırı tapdamamışdan əvvəl oranı diqqətlə təhqiq eləmisiniz.
– Açığı, mənzildə işim çox idi, – xəfiyyə qeyri-müəyyən tərzdə cavab verdi. Aydın görünürdü ki, o, Holmsun iradından pərt olub. – Həmkarım cənab Lestreyd də buradadır. Güman eləyirdim, bu məsələlər onun nəzarətindədir.
Holms mənə baxıb göz vurdu. Sonra ucaboy adama – Qreqsona baxaraq qaşlarını çatıb kinayə ilə dilləndi:
– Siz və Lestreyd kimi peşəkarlardan sonra, yəqin, burada mənlik bir iş qalmaz.
Qreqson ev yoldaşımın istehzasını anlamayaraq özündənrazı halda dedi:
– Hə, deyəsən, nə lazımdırsa, eləmişik. Lakin onu da yaxşı bilirəm ki, mürəkkəb cinayət işlərindən xoşunuz gəlir. Sizi dəvət etməyimin bir səbəbi də budur.
– Bura faytonla gəlmisiniz? – deyə Holms söhbətin istiqamətini dəyişdi.
– Yox, piyada gəlmişik, cənab.
– Bəs Lestreyd?
– O da…
– Elə isə, indi də gedək cəsədin tapıldığı otağa baxaq, – Holms bunu deyib binaya girdi. Qreqson ev yoldaşımın qəribə davranışları qarşısında təəccüblənərək qaşlarını çatdı və onun arxasınca getdi.
Geniş mətbəxə və digər otaqlara aparan dəhliz natəmiz halda idi; aydın hiss olunurdu ki, xeyli vaxtdır silinib-süpürülmür. Sağ və sol tərəflərdə iki qapı vardı. Qapılardan biri, deyəsən, çoxdandır açılmamışdı, çünki cəftəni və açar yerini toz basmışdı. Digər qapı isə cəsədin tapıldığı yemək otağına açılırdı. Holmsun arxasınca mən də həmin otağa daxil oldum. Burada heç bir mebel yox idi, odur ki iri, kvadratşəkilli otaq daha da geniş görünürdü. Parlaq, zövqsüz divar kağızları kifləmişdi. Bəzi yerlərdə kağızlar qopduğundan sarımtıl suvaq izləri görünürdü. Qapı ilə üzbəüz ağ mərmər üzlüklü, üstündə rəf olan soba vardı. Rəfin küncündə bir hissəsi ərimiş şam gözə dəyirdi. Yeganə pəncərədən süzülən zəif işıqda hər şey boz rəngə çalır, yerdən qalxan toz isə buna əlavə çalar qatırdı.
Bütün bunlar bir qədər sonra diqqətimi çəkdi. İlk gördüyüm döşəməyə uzanmış cəsəd olmuşdu. Meyitin donuq, ifadəsiz gözləri tavana dikilmişdi. Bu, 33–34 yaşlarında, enlikürək, qara qıvrımsaçlı, qısa saqqallı kişi cəsədi idi. Onun əynində qalın parçadan tikilmiş jilet, açıq rəngli şalvar və ağ köynək vardı, jiletin üstündən isə pencək geyinmişdi. Azacıq aralıda isə silindr[17] atılıb qalmışdı.
Cəsədin qolları yana açılmış, barmaqları ovcunun içinə sıxılmışdı. Ayaqları əzabdan qıvrılan adamın ayaqları kimi qıvrılmışdı. Sifətində dəhşətli, nifrət dolu bir ifadə donub qalmışdı. İri bədəni ilə uyuşmayan kiçik alnı, yastı burnu və çıxıntılı çənəsi, bir sözlə, yöndəmsiz görünüşü cəsədi qorillaya bənzədirdi.
Həmin vaxtadək mən çox meyit görmüşdüm. Lakin onların heç biri mənə London ətrafındakı boş bir binadan tapılan cəsəd qədər dəhşətli təsir bağışlamamışdı.
Görünüşcə dələyə oxşayan sısqa vücudlu Lestreyd qapıda dayanmışdı. O, Holmsla və mənimlə salamlaşıb dedi:
– Ürəyimə
