камяні. Былі яны розныя – пузатыя і больш прысадзістыя, высокія і выцягнутыя, з круглымі вяршынямі і вяршынямі абсечанымі, амаль завостранымі. Але ўсе – вялізныя белыя валуны, пастаўленыя дыбком, урослыя ў цела пагорка хто проста, хто пад вуглом. І на ўсіх разыходзіліся рэзы – таемныя знакі і пакручастыя звівы, яснейшыя і цьмянейшыя, як бы згубленыя пад пражылкамі, пад мохавымі плямінамі.
– Як тваё імя, чалавечае дзіця?
Лель, з цяжкасцю адарваўшы пагляд ад выгінастых ліній, што, здавалася, варушыліся, павагаўся, бо ад старэйшых ведаў, што з народам курганоў лепш асцярожнічаць. Назавеш сапраўднае імя – падорыш драбочак сябе, дасі над сабою ўладу, а значыць – наклічаш бяду.
Але гарэў агонь, і не было чуваць Дзікага Гону, і не-чалавек глядзеў незласліва і нават сумна. Таму нельга было не адказаць:
– Алелька з… Проста – Лель.
Лютніст заўважна задумаўся, паціраючы тонкаю рукой падбароддзе. Але прамармытаў: «Там, дзе захад тлее ледзь-ледзь, барвай і золатам поле залье».
Словы былі дзіўныя, і не толькі – не столькі – таму, што гучалі няўцямна і як бы здалёк, быццам скрозь іх дакацілася рэха дальняй навальніцы. А яшчэ ў іх жыла сіла, пругкая і напеўная, пакорлівая голасу таго, з лютняй, і ад водгулля гэтай сілы ў Леля ажно заламіла ў скронях.
– Ч-чаго?.. – насцярожана перапытаў ён, і лютніст схамянуўся.
– Вось цяпер, – папрасіў змушана, – ты мне даруй. Я бачу за імёнамі цені тых, хто іх носіць. А нашыя цені часам сягаюць аж занадта далёка. Праўда ж?
Лютніст красамоўным кіўком паказаў на цені ад стаячых камянёў, што караскаліся па пагорку. Лель прасачыў ягоны пагляд і зноў прыгадаў рабізну, што прабегла па сцежцы. Сэрца ў яго сцялася, бо ясна было, што сіла ў словах сведчыла пра чары. А чары народу курганоў звычайна дорага абыходзяцца смяротным.
Прынамсі, так некалі казала бабуля.
Згадка пра бабулю, аднак, тут жа азвалася болем: нагадала пра маці і сясцёр, пра бацьку, пра бедную хату, пакінутую, недасяжную. Пра злавеснае: «Праклён табе!», пра шэпты, устрывожаныя, асуджальныя і зларадныя, пра вочы – з усіх бакоў адно вочы, вочы, вочы.
Пасля такога, усё на свеце страціўшы, нават самога сябе згубіўшы, – хіба варта нечага яшчэ баяцца?
– …ад чаго ж ты бяжыш, чалавечае дзіця?
Лютніст прамовіў гэта няголасна, як бы хутчэй да самога сябе звяртаючыся, і пытальны пагляд быў пранізлівы, востры. Захад за яго плячыма паступова згасаў, а таму ярчэй разгаралася зялёнае полымя пасярод каменнага кола, і лютніставы вочы гэтаксама мякка свяціліся. А цёмнае бруха хмары, падавалася, апусцілася на вяршыні белых камянёў – ды так і застыла.
– Ад сябе, васпане, – глуха адказаў Лель, хаця і не быў да канца ўпэўнены, што пытанне было да яго звернута. Нахмурыўся і паспрабаваў ацерці вочы кулаком так, каб нелюдзю не было заўважна. Лютніст усміхнуўся – не дужа, праўда, весела.
– Ад уласнага ценю не ўцячэш, – заўважыў мякка. Азірнуўся на захад, так што зноў мільганула ў рассыпаным
