кўнглимни синдирмаслик учун «Ҳикоянг ярамайди» деган гапни очиқ айтишни исташмаган… Таҳририятга танда қўйган кезларим қанчалар ранжиган бўлсам, кейинчалик ҳикояларим ўша ҳолида ҳақиқатан хом эканлигига иқрор бўлдим. Ўша аҳволда журналда босилиб кетмаганига қувондим.
Дастлабки ҳикоям «Фан ва турмуш» журналида (Тоҳир Малик таҳририда), кейингиси «Гулистон» журналида (Эркин Аъзам таҳририда) босилди, эътиборга тушди. Ҳикояни қўя турайлик, у пайтлар тўрт сатр хабар-информациянгиз чиқса, газетхонлар, журналхонлар назаридан четда қолмасди, албатта, икки оғиз ширин сўз эшитар эдингиз…
Биринчи китобим – «Ҳовли этагидаги уй» тенгқурларимга нисбатан ҳийла кечроқ чоп этилди. Ҳожиакбар Шайхов ва Шавкат Туроб муҳаррирлигида чиқди. Матбуотда муносабатлар билдирилди.
Ёзувчи – Аллоҳ таолонинг хос бандаси. Нодир-ноёб бандаси. Эркатойи. Биласиз, ўзбек оиласида эркатойнинг «имтиёз»лари кўп: шўхлик қилади, танбеҳлардан чўчимайди, айтар гапини яширмай айтади. Танқидлари-ю тўполонлари оғир олинмайди. Шу маънода жамият бир оила бўлса, ёзувчи бамисоли унинг эркатой фарзанди. Оддийдек кўринган бу ўхшатишнинг ижтимоий аҳамияти нақадар чуқурлиги англаб етилган жамият буткул соғлом ривожланиш йўлини танлаган ҳисобланади.
Бадиий адабиёт ўзи топган, кашф этган, яратган нореалликлари, ғайриреалликлари билан ҳаёт реаллигини мудом маъно-мазмунга тўлдириб туради, уни шакллантиради, ривожлантиради, унга жозиба бахш этади. Уни йўлга ҳам солади. Бадиий тафаккур мўъжизаси миллат, халқ, Ватан мўъжизасидан қадимийроқ, сеҳрлироқ, синоатларга бойроқ. Қимматроқ! Адабиётнинг жамиятдаги ўрни ва аҳамиятини кенг омма онгига чуқур сингдириб бориш – Ватан, халқ, жамият ҳақида, умуммиллий дид-савия ҳақида қайғуриш демакдир.
Яратилган ва яратилаётган асарларимизни зинҳор эътибордан четда қолдирмаймиз, албатта, уларнинг борига шукр. Лекин адабиёт шукрона майдони эмас. Шукрона адабиёт – турган жойида депсинаётган, кўлмаклашаётган адабиётдир. Энг арзанда ижод намуналари ҳам вақт ва замон ўзгаришларига дош беролмаслигига мисоллар қалашиб ётибди. Жаҳоний адабий эврилишлар аллақачон бир хиллик, бир туслик, силлиқлик, сийқаликдан юз ўгирган. Фавқулодда адабиёт эса сертикан ва тошлоқ сўқмоқларда яратилиши, мезонлар бузилган манзилларда дунёга келиши исботини топган.
Адабиётнинг ижтимоий аҳамиятини камситмаган ҳолда, уни шиор қилиб олиб, бадииятни насиҳатбозлик, ўгитбозлик даражасига тушириб қўймаслик тарафдориман. Адабиёти, ёзувчиси насиҳатбоз бўлган омма насиҳатталаб китобхонга айлана боради, бунинг оқибатида адабиёт ютқазади, бадиий дид ютқазади. Эмин-эркинлик кенгликларида қанот қоқиб парвоз қилаётган бадиий тафаккур эса пировардида китобхонни ҳам эмин-эркин фикрлашга ўргатади, дунёнинг барча шодумонликларидан – юксак мақомдаги гўзалликларидан баҳра олиб яшашга одатлантиради.
Соғлом ижодий муҳит ижодкорлар учун қанчалик қулайлик, эмин-эркинлик яратса, ундан кўп сонли мухлислар, шинавандалар
