генә читтә торып калган Мәхмүткәгә карап ала. Аңар ничек, ул ничек кабул итә, янәсе. – Тагы ак май… күкәй… шикәр… җылкы шулпасы гына ашап торалар икән.
Сузып кына, тәмен белеп кенә сөйли Мирсәет. Малайлар, һәр яңа ризык төре турында ишеткән саен, авызларын чәпелдәтеп, сүз берләшкәндәй, «ух» ылдап куялар. Бу авазлар бигрәк тә «шикәр» не искә алгач көчәеп куя.
– Сөйләмә, Мирсәет, сөйләмә… Җылатасың, малай, – дип, аның аркасына килеп сарыла Гаташ атлы малай. Ухылдаганда да, ул барысыннан арттырыбрак җибәргәндер.
– Шултикле ашагач, ну көчтер инде синдә, малай, – дип, Гаташ Мәхмүткәгә төртелеп алган була, тегенең мускулларын тотып карарга омтыла.
Яшькә бер чама булсалар да, морза малае таза, буйга да Гаташтан калкурак. Тегене җилпеп кенә җибәрә. Мирсәет дәвам итә:
– Ә үзләре, малай, көн буе ак күмәч, шикәр генә ашап торсалар да, тамчы да эшләмиләр икән. Ашыйлар да йоклыйлар… Ашыйлар да йоклыйлар… Аннары һавада йөриләр икән… – Монысы – «һавада йөрү» дигәне – бөтенләй яңа төшенчә иде малайлар өчен. Аңышмыйча, бер Мирсәеткә, бер Мәхмүткәгә карангалап тордылар.
– Ничек… Ул «һавада йөрү» дигәннәре нәрсә тагы? – дип, әлеге дә баягы Гаташ өлгерлек күрсәтте.
Мирсәеткә сорау гына булсын, йөгәннән ычкынды инде әллә кайчан.
– Туйганчы ак күмәч белән корсакны тутыралар да менә болай итеп арлы-бирле йөренергә керешәләр. Бер эшсез җил сугарып кайту «һавада йөрү» була икән.
Бу юлы да морза малайлары булып йөреп күрсәтте. Иптәш малайлары чирәм өстендә тәгәри-тәгәри көлде.
Шулчак түземлеге чамадан ашкан Мәхмүткә телгә килде:
– Әйе, – диде ул, горур гына башын югары күтәреп, җиңенә ябышкан үлән яфракларын сыпыргалап куйды. – Без, морзалар, аксөякләр, шуңа күрә ак күмәч ашыйбыз. Ә сезнең сөякләр кара, шуңа күрә ашаганыгыз да кара икмәк.
Авыл малайлары көтелмәгән бу сүзләргә ничек җавап кайтарырга белмичә югалып калдылар. Ипле һәм матур итеп, сүзне-сүзгә чиккән сыман җиренә җиткереп сөйләшә иде Мәхмүткә. Ләкин шунда, Мирсәеттән калышасы килмәгәнгәме, әллә үз җавабыннан үзе канәгать булмыйчамы, малайның бәгыренә кагыла торган сүзләр тезеп китте:
– Сез авылыгыз белән хәерчеләр. Ашарыгызга да кара икмәк белән арыш чумарасыннан башка нәрсәгез юк. Килгәнемә үкенеп бетә алмыйм, кешечә кунак итә алганыгыз да юк…
Кунак егетнең бу сүзләре иң элек Мирсәеткә килеп кадалды. Малайларның һәммәсенә ачуы чыгып сөйләсә дә, турыдан-туры аңарга кагыла иде бит. Ул, кунакка дип, аларга килгән.
– Әйе, без кара ипи генә ашыйбыз… Аның каравы көн-төн эшлибез, – диде Мирсәет, чарасызлыктан ничек чыгарга белмичә.
Аны яклап, башка малайлар да шул ук сүзләрне кабатлады.
Вәкарь белән, җиңүче сыйфатында эре генә көлемсерәп алды Мәхмүткә. «Әйтсәм, берәгәйле әйтәм», янәсе, һәм һәркайсына ишетелерлек итеп өстәп куйды:
– Телегез булмаса, күптән карга күтәреп киткән булыр иде үзегезне.
– Әйдә, көрәшәбез, –
