сыенып яшәгәндә, иншалла, һәммәсе дә имин булыр, Хәйдәргали.
Әмма Хәйдәргали әйләнеп-урап сөйләшергә күнекмәгән, һаман үзенекен итте:
– Алай гына булса икән, хәзрәт. Бу сүз синең улың Мәхмүт белән минем Мирсәеткә кагылышлы. Үзең беләсең, Мәхмүт – җиткән егет, Уралны аркылыдан-буйга йөргән, күп кешеләр белән белешкән, күп шәһәрләр күргән кеше.
– Алланың биргәненә шөкер, шулай-шулай, – дип, бер канәгатьлек белән тыңлый иде хәзрәт үзенең төпчек улы турында сөйләгәннәрне. – Тукта әле, Хәйдәргали энем, синең Мирсәетеңнең ни катнашы бар минем Мәхмүткә? Бутамыйсыңмы, башка бер-бер Мәхмүт турында сөйләмисеңме?..
Тынлык урнашып алды беразга. Әнисе чәй хәстәрләп йөргән чакта, ачык ишектән түр якның мич артына кереп, чаршау артыннан өлкәннәрнең сөйләшүен шыпырт кына качып тыңлап торган Мирсәетнең йөрәге кысып-кысып куйды шул чагында. Keшe сүзен тыңлау яхшы түгел түгелен дә, нишлисең, сөйләшүнең үзенә кагылышлы икәнлеген белә бит ул. Үзеңне ни көткәнен алдан чамалап торганың хәерле. Әтисе бит, әнә ничек, җеп очы кая китеп тоташканлыкны чамалап өлгергән.
– Бутамыйм, хәзрәт, синең улың Мәхмүт Солтангалиев, Урал шәһәрләрендә йөри торгач, әллә ниткән социал-демократлар белән бәйләнешкә кергән. Ниндидер Хөсәен Ямашевлар белән хат алыша икән… Шуларны да белмисеңме әллә?!
– Ни дип әйтим, Хәйдәргали энем, – дип, ерактан, әйләнгечтән алып китте хәзрәт. Колагы ишеткәннәргә гаҗәпсенү сиздермәде. – Мәхмүт минем улым булса да, ул – балигъ булган кеше. Ни эшләргә, кемнәр белән аралашырга, кемнәр белән хат алышырга кирәклекне үзе белә торгандыр дим…
– Менә шул, хәзрәт, синең Мәхмүт мәктәпкә йөрүче малайларга, шул җөмләдән минем өлкән улым Мирсәеткә дә, патшага каршы язылган нотыкларын күчереп яздырта.
– Белмим шул, белмим, – дип кенә котылмакчы була Нуриәхмәт хәзрәт.
Әмма Хәйдәргали агай алай гына тукталырга уйламый иде әлегә.
– Ә үрәдниккә яисә өяздәге башка бер-бер түрәгә бу хакта җиткерсәләр, ни буласын беләсеңме соң син, Нуриәхмәт абзый? – дип сорады ул һәм, картның ни дигәнен көтеп тормастан, үзе үк хөкемен дә чыгарды. – Беләсеңме ни булыр?! Иң элек указыңны алырлар… Аннан мәктәбеңне яптырырлар һәм дә тагы үзеңне, улың Мәхмүт белән бергәләп, асып куярга да күп сорамаслар.
Мулла калтыранып куйды, үзен кая куярга белмичә йөткеренгәләргә, борсаланырга кереште.
– Ә нәрсә?! Ә нәрсә… – дип кенә дәшә алды ул. Җүнле-башлы сүз килмәде теленә.
Мирсәет тә чак егылып китмәде. Шунда гына аңлады ул нинди куркыныч һәм җаваплы эшкә катнашуын. Тотылган очракта, димәк, аны да асулары ихтимал.
– Үзе язган, үзе сөйләгәне генә бер хәл. Патшага каршы язылган нотыгын мәктәп балаларына биргән бит әле. Шулардан күбәйттергән… Ай-һай, хәзрәт, баш китәрлек эшләр эшләнә икән синең мәктәбеңдә… Кешегә әйтсәң, кеше ышанмас!..
Тәмам зиһенен югалтты кебек Нуриәхмәт хәзрәт, берөзлексез сакалын сыпыргалап утырды.
