кэллэ?!
Ити икки ардыгар кэргэнэ саҥата-иҥэтэ суох кини аттыгар турунан кэбистэ.
– Эн тоҕо манна кэллиҥ? – диэн Бэргэн соһуйбучча толоос соҕустук ыйытта.
– Ааҥҥа көхсүгүн эрэ көрөн хаалбытым, салгын сиэри таҕыстаҕа диэн, бииргэ хаамса түһээри кэннигиттэн эккирэтэн бараммын таһырдьа сүтэрэн кэбистим, ханна да баарыҥ биллибэт, тохтоон атаҕыҥ тыаһын иһиллээтим – тоҥ буорга лүһүргүүрүн истэн, онон сирдэтэн бу батыһан кэллим. Аата, кылабыыһаҕа буолан, чэ, кэбис, төннүөххэ…
– Оттон тоҕо саҥата суох батыһан иһэҕин, ыҥырыаххын?
– Дьон истиэ дии, хаһыытыы-ыһыытыы сырыттахпыный.
Бэргэн тугу да утары саҥарбакка, дьиэтин диэки барда, Ксеньята кинини хонноҕун анныттан тутуһан, оргууй аҕай хаамыстылар.
– Динабыт дьэ тиэрэ байбыт дии, – диэтэ Бэргэн кэмниэ-кэнэҕэс.
– Ханныгын да иһин, биһиги олохпутугар чиэһинэйдик байар киһи баара буолуо диэн мин саарбахтыыбын, – диэтэ Ксенья.
– Тоҕо? Холобура, Дина эрэ Карп эргинэн көммүт ээ, оттон ол чиэһинэй байыы буолбатах дуо?
– Мин саныахпар, ханнык эрэ научнай арыйыы оҥорон эбэтэр ити артыыстар курдук улахан гонорардарга ыллаан-туойан байыахха сөп, оттон биһиэхэ сирэйэ-хараҕа суох норуот бас билэрин былдьааһын буолла, ол курдук «приватизация» дуу, «прихватизация» дуу диэн тылынан саптан, судаарыстыба баайын-дуолун – элбэх дьиэни-уоту, техниканы буор-босхо чааһынайга олордон ыллылар, аны эргинэбит диэн онтон-мантан тиэйэн аҕалбыт табаардарын сыанатын хас эмэ бүк ыаратан атыылаан байаллар… Мин ону чиэһинэй байыы диэхпин кэрэйэбин…
– Чэ, аны ол ылбыттарын саҥаттан өрөбөлүүссүйэ да оҥордоххуна төннөрөрүҥ саарбах, билигин ити дьонуҥ эргиэнтэн ураты харчы өлөрөр салааларынан – тутуунан да дьарыктана, суолу да оҥоро сырыттахтара.
– Ити эйгэлэргэ «откат» диэн өйдөбүл олус күүскэ киирбит дииллэр.
– Ону биһиги сурах эрэ хоту истэбит, ким да «откаттаан» ылбытын көрбүппүт суох, ханныгын да иһин, туспа уһаайбалаах дьиэлэрэ үчүгэйэ бэрт дии, хаарыаны, биһиэхэ итинник баара буоллар… – Бэргэн ымсыырбытын кистээбэтэ.
– Атын киһиэхэ ымсыырымыахха, этэргэ дылы, хас биирдии киһи дьылҕата үөһэ быалаах кинигэҕэ суруллан турдаҕа эбээт. Оттон уһаайбалаах дьиэ чааһынан… Көр эрэ, ити туһунан улуу гуманист-суруйааччы Чехов үчүгэй баҕайытык эппит эбит ээ, мин сибилигин дьиэбэр тиийэн баран эйиэхэ көрдөрүөм, биһиэхэ кинигэтэ баар, саҥардыы аахпытым.
Сулбу-халбы хаамсан дьиэлэригэр кэллилэр, подъезд иһигэр лаампа уотугар кураанах бытыылкалар ыһылла сыталлар, бөппүрүөскэ төрдүгэстэрэ өрөһөлөммүттэр, кыһын кэлэн эрэр тыына биллэн, ыччаттар хахха сир диэн, бэл маннык кыараҕас подъезка киирэн, түүн пиибэлииллэр. Тугу да харыстаабаттар, ыһаллар-тоҕоллор, оттон бу чааһынай дьиэлэрэ эбитэ буоллар, итинник дьаабыланыа суох этилэр.
Ааннарын
