қараганда Шералини ўзига куёв қилиб олган. Шаҳзоданинг дастлабки рафиқаси Сўнаойим шу кишининг қизи бўлгани эҳтимол. Аммо хонзода бу аёл билан турмушининг илк йиллари фарзанд кўрмайди. Маълум вақт ўтиб, Шерали шу уруғнинг яна бир вакили – бой ва йирик чорвадор Тўхтаназарбий Дўноннинг қизи Ёрқинойимга уйланади. (Кейинчалик бу аёл манбаларда Ҳокимойим деб юритилган). Лекин иккинчи хотин ҳам анча муддат ҳомиладор бўлмайди. Қирғиз удумларига мувофиқ Шерали бегона гўдакни оилага фарзандликка олади. Асрандини Умур дея атайдилар. Дарҳақиқат, Умурнинг қадами қутлуғ келади ва кўп ўтмай Сўнаойим ҳомиладор бўлади. Шералининг тўнғич ўғли Маллабек милодий 1828 йилда туғилади. Шундан сўнг Сўнаойим Сўфибек исмли ўғил ҳамда Офтобхон ва Моҳлар-ойим исмли қизлар туғади. Ёрқинойим ҳам кейинчалик кундошидан ортда қолмайди. Маллабек дунёга келгач, кўп ўтмай у ҳам ўғил кўради. Тарихий манбаларда Абдураҳмонбек ёки Саримсоқбек номи билан қайд қилинган бу шаҳзодадан сўнг Худоёр таваллуд топади. Султонмуродбек ва Норчучук ойим Шер-али ва Ёрқинойларнинг кейинги фарзандларидир. Айрим тарихий асарларда Қўқон тахтидаги хонлар ва бошқа эътиборли аъёнлар Шерали ҳаётидан бохабар бўлишгани, совға-саломлар билан бу хон авлодини дам-бадам йўқлаб туришгани ҳикоя қилинади. Муҳаммадалихон ҳатто Шерали фарзандларини ўқитиш, тарбиялаш учун махсус домла юборгани хусусида ҳам маълумотлар учрайди. Аммо кейинчалик Шералининг тахтни эгаллаши арафасида унинг болалари саводини чиқариши учун шошилинч равишда муаллим қидирганлари ҳакида ҳам гувоҳликлар бор…
Шералининг бу икки хотини ўртасидаги муносабатлар ўта совуқ, рақибалар бир-бирларини еб қў-йишга тайёр бўлганлари маълум. Орадаги ёвлик шу даражага етганки, бу аёллар болаларини кундош хавфидан доимо ва жуда пухта асрашган. Айтайлик, давр тарихчиларининг гувоҳлик беришларича, Ёр-қинойим ҳатто овқат пишираётган маҳали ҳам Саримсоқбек ва Худоёрни икки ёнида ушлаб турар, кичиги Султонмуродни эса елкасига кўтариб, бойлаб олар экан! Шерали авлодлари тарихи битилган асарларда кўпроқ Ҳокимойим – Ёрқинойим тилга олинади. Ойимнинг ўғли Худоёр бошқа ака-укаларига нисбатан кўпроқ муддат тахтда ўтиргани боисдир бу ҳолат… Ҳар ҳолда Ҳокимойимнинг Худоёрга таъсир кучи катта бўлганлиги, ҳатто унинг давлат ишларига анча-мунча аралашгани бор гап. Ярим умри тоғларда, кўчманчилик шароитида ўтган Ҳокимойим улкан мамлакат маликаси бўлганидан сўнг ҳам дабдаба-асъасага кўникмайди. Кўчманчилик одатларини ташламайди. Масалан, Худоёрнинг ўрдасида ўнлаб ҳашаматли, ёзда салқин, қишда иссиқ хоналар борлигига қарамай, Ҳокимойим қишин-ёзин Ўрда ичидаги ялангликка тикилган ўтов ичида яшашни афзал кўрган!
Милодий 1842 йили Бухоро Амири Насрулло Қўқонга бостириб келиб шаҳарни ғарот қилади. Норбўтабий авлодлари – Қўқон хони Муҳаммад Алихон, унинг укаси Султон Маҳмудбек, Мадалихоннинг ўғли Мадаминбек ҳамда хоннинг онаси, шоира ва давлат арбоби Нодира – Моҳларбегимни қатл эттиради.
Бироқ
