yeşilliği kazandığı taze cilt) ve onun büyük festivali (İnsan Derisi Yüzme Bayramı) taze yeşilliğin ortaya çıktığı ilkbaharda yapılıyordu. Bu zamanda tutsak erkekler, kadınlar ve çocuklar kurban edilir, vücutları yenir ve tanrı kişileştirmeleri tarafından giyilmek üzere derileri yüzülürdü. Sahagun’un, esirinin etini kendi vücudunun bir parçası olarak kabul ederek yemediğini ifade etmesinden bu ayinde bir tür sakrament5 olduğu anlaşılmaktadır. Yine, kurban edilen savaşçıların derileriyle kaplanmış gençler tanrının kendi adıyla anılırdı ve onlara karşı çeteler kurarak savaş sahnesi canlandırırlardı; bir tutsak edilme olursa sahte bir kurban töreni olurdu. Ünlü sacrificio gladiatorio da tanrının onuruna kutlanırdı; kurban, zayıf silahlarla mağlup oluncaya kadar güçlü savaşçılara karşı mücadele verirdi. Kurbanların vücutlarında yırtılan derilerin sihirli özellikleri, deri ve göz hastalıklarından mustarip kişilerin yirmi gün süren iyileşmeleri için bu yadigârları takmaları durumuyla anlaşılmaktadır. Xipe Totec yeşil bir giysiye bürünmüştü ancak sarı onun baskın rengiydi; süslemeleri altındandı ve o, altın işçilerinin koruyucusuydu. Bu, muhtemelen olgunlaşan tahılla ilgili bir sembolizmdir; zira onunla ilgili tüm korkunç şeylerle birlikte Xipe Tote, aslında basit bir tarım tanrısıdır. Onun festivalinde görkemli areitos vardı ve şarkılar söylenirdi, bu şarkılardan biri günümüze kadar gelmiştir:
Sen gece vakti içen, niye erteliyorsun?
Kılıcını kuşan, altın giysini giy!
“Rabbim, zümrüt yeşili suların alçalsın!
Şimdi yaşlı ağaç yeşil tüylere dönüştü
Ateş Yılanı Quetzal’a dönüştü!
“Belki öleceğim, ben genç mısır bitkisiyim;
Zümrüt gibi yüreğim; altın olduğunu görür müyüm?
İlk olgunlaştığında mutlu olacağım (savaş şefi doğduğunda!)
“Rabbim, mısır tarlalarında bolluk olunca,
Senin dağlarına bakacağım, gerçekten senin kuluna;
İlk olgunlaştığında (savaş şefi doğduğunda) mutlu olacağım!”
Çiçekler ve dans, oyunlar ve şölen tanrıları grubu daha az dikkat çekicidir: Xochipilli (Çiçek Efendisi), Macuilxochitl (Beş Çiçek) ve Ixtlilton (Küçük Kara Yüz). Xochipilli, kısmen genç mısırın bir tanrısıdır, muhtemelen tozlaştırıcıdır ve bazen Cinteotl’un oğlu olarak kabul edilir. O ve kardeşleri doğal olarak ara sıra çok sayıdaki pulque tanrıları olan Centzontotochtin ilahları ile ilişkilendirilir. Bunlar arasında içkinin yapıldığı ocpatli’nin kâşifi Patecatl, Texcatzoncatl (Saman Ayna), Colhuatzincatl (Kanatlı) ve Ometochtli (İki Tavşan) bulunur. Bunların kendilerine tapanların sahipleri olduğu ve sarhoş insanların yaptığı kötülüklerin sebebi olduğu varsayılıyordu. Bununla birlikte, çiçek tanrılarının daha özel bir eşi, aslen Tlaloc’un eşi olduğu ancak Tezcatlipoca tarafından taşınarak onun tarafından aşk tanrıçası yapıldığı söylenen Xochiquetzal’dır. Tahtının dokuzuncu göğün üzerinde olduğu anlatılır ve bu rolde onun yaratıcı tanrı Tonacatecutli’nin eşi Tonacaciuatl ile özdeş olduğunu düşünmek için sebeplerimiz var. Yurdu, Itzeecayan’daki (Soğuk Rüzgârlar Yeri) Xochitlicacan’da (Çiçekler Yeri) veya Batı’nın Cenneti Tamoanchan’daydı (belirli mevsimlerde kartal biçiminde süzülerek çocuklarda epilepsiye sebep olan ve erkeklerde şehvet uyandıran hayalet kadınlar Ciuateteo’nun geldiği bölge). Xochiquetzal gerçekten de genç bekâr savaşçılarla birlikte yaşayan ve onlarla savaşa yürüyen ve bazen tanrıçanın şöleninde kendilerini onun sunaklarında kurban eden bekâr kadınların hamisiydi. Daha hoş bir açıdan, dokuma, iplikçilik ve tüm güzel ve sanatsal kumaşları üretme tanrısıydı. Parlak ve çok renkli giysiler içinde tasvir edilir. Dudaklarında mutlaka, hayatın ve tatlı şeylerin peşinde olmanın sembolü olan kelebek olur. Bir ilahide Xochipilli ile aynı olduğu tahmin edilen sevgilisi Piltzintecutli (Prenslerin Efendisi) ile birlikte anılır:
“Su ve sis diyarından geliyorum, Xochiquetzal,
Güneşin evine girdiği topraklardan, Tamoanchan’dan.
“Dindar Piltzintecutli ağlar;
Xochiquetzal’i arıyor.
Karanlık, gitmem gereken yerdir.”
Seler, bu ağıtın muhtemelen parlak çiçek tanrıçasının yeraltı dünyasına taşındığı ve onun yüreği yanık sevgilisi tarafından arandığı bir Proserpina mitinin ifadesi olduğunu ileri sürer.
Sahagun’un “başka bir Venüs” olarak adlandırdığı, özellikle şehvet ve cinsel günahın tanrısı olan Tlazolteotl (Kirlilik Tanrıçası) çok daha karanlıktır. Rahiplerine şehvetli günahlar ve sarhoşlukla ilgili itiraflarda bulunulurdu, onlar da dilin bir maguey dikeniyle delinmesi ve içine saman ve sarı dalların sokulması gibi bir ceza uygularlardı. Sahagun, Kızılderililerin cinsel günahları itiraf etmeden önce yaşlanmayı beklediklerini belirtiyor. “Bu anlaşılması kolay bir meseledir. Çünkü hatalarını gençliklerinde işlemiş olmalarına rağmen yaşlanmadan önce ahlaksız davranışlardan vazgeçmek zorunda kalmamak için genç yaşta itiraf etmeyeceklerdi. Zira zaten bir kez itirafta bulunmuş bir günahkârın bağışlanmayacağına inanıyorlardı. Bunların hepsinden,” diye devam eder, “yeni İspanya Kızılderililerinin hayatları boyunca bir kez itirafta bulunmak zorunda olduklarına inandıkları ve inançla ilgili şeyler hakkında hiçbir bilgisi olmadıkları sonucuna varmak doğaldır.” Tlazolteotl’un unvanlarından biri “Dünyanın Kalbi”dir. Tanrıların büyükannesiyle aynı kıyafet içinde temsil edildiğinden onun, doğurganlık tanrısı olarak karakterine vurgu yapan Toprak Ana Teteoinnan’ın özel bir formu olduğu varsayılır. Bazen ondan Ixcuiname (Dörtyüzlü) olarak bahsedilir ve çoğul olarak dört kız kardeşten oluşan bir grup olarak kabul edilir. Bunlar, Sahagun’a göre kadın olgunluğunun dört yaşını temsil ederler. Quauhtitlan Yıllıkları’nda Ixcuiname’nin Tollan’a Huasteca’dan geldiği anlatılır. “Ve Huaxtec’in ağladığı yer denilen yerde, Huaxteca’da aldıkları tutsaklarını çağırdılar ve onlara işin ne olduğunu açıkladılar: ‘Şimdi Tollan’a gidiyoruz, Dünya’yı seninle birleştirmek istiyoruz, seninle bir ziyafet vermek istiyoruz. Çünkü şimdiye kadar insanlara savaş teklifleri yapılmadı. Biz buna bir başlangıç yapmak ve sizi oklarla öldürmek istiyoruz.’” Aztek ok kurban resimlerinde kurban, ok yaralarından gelen kanın toprağa damladığı, merdiven benzeri bir iskelede asılı olarak gösterilir. Bu kan, tanrıçanın rahmine düşen dölleyici tohumun sembolüydü ve en azından, Sabahyıldızı’nın onuruna yapılan Skidi Pawnee doğurganlık kurbanının biçiminin, Meksika’da moda olanla aynı (darağacı ve diğer her şey) olduğunu belirtmeye değer.
VI. Ölüm Güçleri
Toprak (Yüce Ana), yaşam verendir ancak boşluklu olan Dünya, Ölümün Efendisi’dir. Meksikalıların, bu gücü temsil etmelerinin acımasızlığı konusunda hiç kimseden aşağı kalır yanları yoktur. Dünyanın mağarası Tepeyollotl (Dağın Kalbi) olarak, batmakta olan güneşi yakalamak için batıdan sıçrayan benekli jaguar canavarıdır ve kükremeleri yankılanan tepelerde duyulabilir. Tlaltecutli (Dünyanın Efendisi) olarak, tam da yukarıdaki Güneş’in beslenmesi gerektiği gibi kurban edilen insanların kanıyla beslenmesi gereken Açık Çeneli iğrenç Kurbağa’dır. Zira Meksikalıların savaş düşüncesi şöyleymiş gibi görünüyor: Tonatiuh ve Tlaltecutli’nin gökte ve yerde hayatta kalabilmesi için kurban edilenlerin kalplerinden
Hıristiyanlıkta Tanrı’nın aktif olarak yer aldığına inanılan kutsal ayinlere verilen addır. Hıristiyanlık inancına göre sakrament Tanrı’nın kutsamasını, merhametini, lütfunu iştirak eden inananlara ulaştıran veya görünmeyen gerçekliği temsil eden görünen semboldür. (ç.n.)
